نرخهای ارز ارزشیهایی هستند که یک ارز میتواند به سادگی به دیگری تبدیل شود. چون این مقدار به طور مداوم تغییر میکند، نرخ ارز شناور همیشه در جریان است. این موقعیت گیجکننده میتواند برای کسانی که به طور مرتب پول تبدیل میکنند، دردسرساز شود.
نرخ ارز با توجه به طیف وسیعی از عوامل وابسته نوسان دارد، اما واکنش بازار به تغییرات به ندرت خیلی مستقیم است. نرخ ارز بر اثر ترکیبی از علوم مختلف، تحلیل دادههای حیرتانگیز و پیش فرضهای روانشناسی انسان تغییر میکند.
این امکان وجود ندارد که به طور دقیق پیشبینی کنیم چه اتفاقی بر سر یک ارز میآید، اگر چنین امکانی وجود داشت، همه ما میلیاردر بودیم. اما ساختارهایی پشت نرخ ارز وجود دارد.
اینجا راهنمای مقدماتی بر عواملی است که بر نرخ ارز اثر میگذارند:
۱. نرخهای ارز تحت تاثیر عرضه و تقاضا هستند
عرضه و تقاضا پایهای ترین عامل اثرگذار بر نرخ ارز است. میتوان آن را نسبتا ساده درک کرد، اما همیشه نمیتوان آن را آسان پیشبینی کرد. در شرایط ساده، وقتی عرضه بیش از حد برای چیزی وجود دارد قیمت وابسته به آن کاهش مییابد، در حالی که افزایش تقاضا باعث افزایش قیمت و ارزش میشود. عوامل زیر می توانند بر عرضه و تقاضا ارز تاثیر بگذارند و نرخ ارز را تغییر دهند. با این حال، عوامل عمدی نیز ممکن است در بازی باشند. به عنوان مثال، دولتها ممکن است در بازارهای ارز دخالت کنند تا ارزش پول ملی خود را افزایش یا کاهش دهند. اگر آنها نگران صادرات بیشتر محصولات باشند، ارزش پول را پایین می آورند تا خود را رقابتیتر کنند. این کار را می توان با افزایش خرید ارزهای خارجی برای بالا بردن ارزش آن پولها و کاهش ارزش پول ملی در مقایسه با آن، انجام داد.
از طرف دیگر، احتکار توسط سرمایه گذاران، افراد و صندوقها می تواند باعث تغییر نرخ ارز شود؛ به خصوص اگر حرکتی وجود داشته باشد که موجب رانش یک ارز میشود. به عنوان مثال، اگر سرمایهگذاران موافق باشند که یک کشور خاص دارای اقتصادی متزلزل شده است، ممکن است اعتقاد داشته باشند که ارزش ارز در آینده کاهش می یابد و سرمایهگذاریهای خود را قبل از اینکه این اتفاق بیافتند، بردارند. با فروش ارز آنها، عرضه در بازار آزاد افزایش مییابد، و این باعث میشود ارزش پول افت کند. وقتی این اتفاق میافتد، سرمایهگذاران بیشتری به افت قیمت حساس میشوند و برای فروش پول خود هجوم میآورند، که باعث میشود یک انتقال در نرخ ارز اتفاق بیافتد.
۲. نرخهای ارز تحت تاثیر نرخ تورم و بهره قرار دارند
تورم نرخی است که کالاها و خدمات در طول زمان قیمتشان افزایش مییابد؛ در حالی که نرخ بهره منعکسکننده عوارضی است که بانکها برای افراد هنگام قرض گرفتن پول در نظر میگیرند (یا برعکس، درآمد ناشی از پسانداز است). موسسات ملی مانند بانک مرکزی انگلیس یا بانک فدرال ایالات متحده، اهداف نرخ بهره ملی را برای تعادل تورم و حفظ رشد اقتصادی مدیریت میکنند.
این دو به طور طبیعی ارتباط دارند، زیرا نرخ بهره پایینتر منجر به بیشتر شدن تمایل مردم برای قرض گرفتن پول، افزایش خرج کردن پول و در نهایت افزایش هزینهها میشود. افزایش نرخ بهره می تواند خرج کردن پول را کاهش دهد و هزینه ها را پایین نگه میدارد، اما در نهایت با خطر رکود اقتصادی مواجه میشود. باید تعادل بین این دو حفظ شود. نرخ ارز به تغییرات هم در نرخ تورم و هم در نرخ بهره واکنش نشان میدهد. برای مثال، اعلام افزایش نرخ بهره ممکن است موجب افزایش ارزش پول ملی شود. این اتفاق می افتد زیرا سرمایه گذاران این فرصت را مییابند تا از پس انداز خود درآمد بیشتری کسب کنند و با پول ملی خرید کنند در حالی که ارزش آن افزایش مییابد.
۳. نرخهای ارز تحت تاثیر تعادل کسری تجاری قرار دارند
این را به عنوان حساب بانکی کشور در نظر بگیرید. تعادل تجارت، تفاوت میان ارزش کالاها و خدماتی که یک کشور از خارج میخرد، در مقایسه با ارزش کالاها و خدماتی که یک کشور به دیگران میفروشد را نشان میدهد. اگر یک کشور بیش از آنچه میفروشد بخرد، سپس تعادل تجارت در کسری و کمبود قرار دارد. اگر بیش از آنکه وارد کند صادر میکند، کشور دارای تعادل تجاری مازاد است.
این برای نرخ ارز مهم است. اگر یک کشور بیشتر از آنکه بفروشد، از کشورهای دیگر خرید بکند، سرمایه خارجی بیشتر از آنچه صادر میکند نیاز دارد. این باعث ایجاد تقاضا برای ارزهای خارجی میشود که میتواند ارزششان را در بازار آزاد افزایش دهد. از طرف دیگر، احتمال دارد فزونی ارز ملی اتفاق بیافتند چون استفاده نمیشود به این دلیل که بیشتر آن در خارج از کشور خرج میشود. این عرضه بیش از حد باعث کاهش ارزش پول ملی میشود. یعنی وقتی تعادل کسری تجاری ایجاد میشود، ارز محلی احتمالا ارزش خود را در مقابل ارزهای خارجی از دست میدهد.
۴. نرخهای ارز توسط بدهیهای دولتی تحت تاثیر قرار میگیرند
درست همانطور که افراد دارای سابقه اعتباری هستند، ملت ها نیز چنیناند. مؤسسات اعتباری نظیر Moody’s وStandard و Poor’s، رتبه بندی اعتباری را به تمام کشورها بر اساس احتمال نقض بدهیهای عمومی آنها ممکن میسازند و این میتواند بر نرخ ارز تاثیر بگذارد. از آنجا که پروژههای زیربنایی عمده و سایر ابتکارات بخش دولتی میتوانند راهی عالی برای تحریک رشد اقتصادی باشند، دولت ها وقتهایی که زمانهای سخت هستند، شروع به کار می کنند. به طور طبیعی این نیاز به سرمایهگذاری دارد که ممکن است قرض گرفته شود – یعنی ایجاد بدهی عمومی. این می تواند سرمایهگذاران خارجی را نگران کند که نگران احتمال افزایش تورم هستند که گاهی اوقات همراه با بدهیهای عمومی بزرگ است. نتیجه نهایی چیزی مانند بازی مرغ است: برخی بدهیهای عمومی ممکن است رشد اقتصادی را تحریک کند و به یک قرعهکشی برای سرمایهگذاران جهانی تبدیل شود. بدهی بیش از حد میتواند باعث عکس آن بشود. اگر سرمایهگذاران خارجی نگران سرمایهگذاری در ارز ملی باشند، عرضه بیش از حد به وجود میآید و نرخ ارز سقوط میکند.
۵. نرخ ارز تحت تاثیر ثبات سیاسی و اقتصادی قرار میگیرد
این ممکن است پیچیدهترین عامل از میان همه باشد. هیچ چیزی مانند بیثباتی وجود ندارد که بازارها از آن بدشان بیاید. سرمایهگذاران، با چشمانداز تغییر در وضعیت سیاسی یا اقتصادی در یک کشور مواجه میشوند، ممکن است وسوسه شوند که دارایی های خود را نقد کنند و آنها را به یک محیط باثباتتر تغییر مکان دهند. این باعث می شود نرخ ارز سقوط کند.
پیچیدگی در اینجا از این واقعیت ناشی میشود که کل اقتصاد جهانی و چشمانداز سیاسی در حال حاضر بیش از هر زمان دیگری در هم پیچیده است. بنابراین کاهش رشد در خاور دور تاثیر بزرگی در اقتصاد جهانی دارد. چشمانداز تغییر سیاسی در ایالات متحده و یا تغییر شکل اتحادیه اروپا میتواند موجب تحول در بازارهای سراسر جهان شود.
تقریبا غیرممکن است که دقیقا پیشبینی کنید که سرمایهگذاران و کسب و کارها چگونه به تغییراتی که در اطراف آنها اتفاق میافتد واکنش نشان میدهند. در حالی که برخی از نوسانات قابل پیشبینی هستند، دیگر نوسانات قابل پیشبینی نیستند. تغییرات سریع سیاسی میتوانند باعث تغییرات متزلزل و غیر قابل پیشبینی شوند – مانند ملیسازی صنعت در ونزوئلا تحت نظر چاوز. دیگر رویدادهای غیر منتظره مانند جنگها و حملات تروریستی به همین ترتیب سبب نوسانات نرخ ارز میشوند زیرا سرمایهگذاران به دنبال امنترین مکان برای پول خود هستند.
مقاله جالب و خواندنی بود. هرچند مسئله ارز و ارزش پول به نظر من خیلی پیچیده است اما اینجا خیلی ساده عوامل تاثیرگذار روی قیمت ارز توضیح داده شده بود. بی نهایت ممنون.