چین دومین اقتصاد قدرتمند دنیا را با ارزشی بالغ بر ۱۴ تریلیون دلار در دست دارد، و کمکم در حال نزدیک شدن به آمریکای ۲۰ تریلیون دلاری است. پرجمعیتترین کشور دنیا هماکنون در نظر دارد جهت باریکسازی این شکاف ۶ تریلیونی، برنامهای تحت عنوان جاده ابریشم دیجیتال (Digital Silk Road) را راهاندازی کند، که نوعی زیرساخت دیجیتال محسوب میشود. جاده ابریشم شاهراهی بود که نزدیک به هزار سال قبل، شرق را به غرب پیوند میداد.
دولت چین در سال ۲۰۱۳ طرح کمربند و جاده (Belt and Road Initiative) را علنی ساخت. کمربند و جاده شبکهای از چندین جاده، راه آهن و بندر است که در نظر دارد در قرن بیست و یکم، چین را به آسیای مرکزی و اروپا پیوند دهد. شاید عجیب به نظر بیایید، اما کمربند در عنوان این طرح، اشاره به مسیرهای خشکی داشته، و منظور از جاده نیز راههای دریایی است. دولت چین دو سال بعد، در سال ۲۰۱۵، با معرفی جاده ابریشم دیجیتال دنیای کامپیوتر را نیز به دریا و خشکی ملحق ساخت.
جاده ابریشم دیجیتال پروژۀ بسیار گستردهای میباشد، اما از دو جزء اصلی تشکیل یافته است. این کشور در وهلۀ اول، با راهاندازی شبکه اینترنت پرسرعت آبی – با کابلهایی که داخل آب کار گذاشته خواهند شد – شرق را به غرب متصل خواهد نمود. در مورد کشورهایی هم که از چنین زیرساختی بهره نمیبرند، فناوری اینترنت فعلی تقویت خواهد شد. در گام دوم، سامانه ناوبری چین، تحت عنوان بیدو (BeiDou)، بیشتر از قبل توسعه داده میشود تا بتواند به رقیب قدرتمندی برای سامانه GPS ایالات متحده تبدیل گردد.
البته این کشور تجربههای ناگواری را نیز پشت سر گذاشته است:
ارقام سرسامآوری به عنوان بودجه برای بخشهای مختلف این پروژه تخصیص داده شده است. شرکت چینی ZTE به تازگی وامی به مبلغ ۲۳ میلیون دلار از بانک جهانی دریافت کرده تا صرف توسعۀ شبکه فیبر نوری در افغانستان کند. این در حالی است که در سویی دیگر، ۳۲ میلیون دلار پول برای مقابله با چالشهای زیستمحیطی در راستای توسعۀ پروژۀ گرانقیمت چین هزینه خواهد شد. این تنها دو نمونه از دهها سرمایهگذاری ریز و درشتی است که زیر پرچم جاده ابریشم دیجیتال قرار دارد.
حال اگر از محدودۀ میلیون خارج شویم، به رقم ۲۵ میلیارد دلار برخورد خواهیم کرد که قرار است جهت توسعۀ شبکه بیدو از ۱۷ ماهواره – که خاور دور را تحت پوشش قرار میدهد – به ۳۵ فروند ماهواره به منظور پوششدهی کل دنیا، صرف گردد. البته، ماهوارههای جدید قبل از این به مدار زمین فرستاده شدهاند، و بخش اصلی پروژه که برای ۲۰۱۹ برنامهریزی شده، مرتبط ساختن این ماهوارهها به همدیگر و راهاندازی شبکۀ حقیقی است.
در مجموع، جاده ابریشم دیجیتال به تنهایی سرمایهای به ارزش ۲۰۰ میلیارد دلار را به خود اختصاص خواهد داد. چنین سرمایۀ هنگفتی بدون شک به رشد اقتصاد کشور مادر، و کشورهایی نظیر هند، پاکستان و نپال نیز کمک خواهد کرد. با این حال، عدهای در غرب ابراز نگرانی کردهاند. بحث بر سر این است که نظارت و سانسورگری بیش از حد چین، باعث میشود که این کشور صلاحیت کافی برای برخورداری از چنین سامانۀ ارتباطی را نداشته باشد. این که این دیدگاه چقدر میتواند صحت داشته باشد، موضوعی است که در سال ۲۰۱۹ روشن خواهد گشت.