کیفوز یا گوژپشتی افزایش قوس در پشت است. این بیماری در هر سنی ممکن است رخ دهد اما بیشتر در زنان مسن شایع است.
کیفوز وابسته به سن، اغلب به دلیل ضعف در استخوان های ستون فقرات است که باعث فشرده شدن یا ترک خوردن آنها می‌شود. انواع دیگر کیفوز می تواند در نوزادان یا نوجوانان به دلیل ناهنجاری در ستون فقرات یا جدا شدن در استخوان ستون فقرات به مرور زمان ظاهر شود.
کیفوز خفیف باعث مشکلات کمی می شود اما كيفوز حاد می تواند باعث درد و بدشکلی ستون فقرات شود. درمان کیفوز به سن و علت و مقدار انحنای آن بستگی دارد.
علائم کیفوز
كيفوز خفيف ممكن است علائم و نشانه های قابل توجهي نداشته باشد. اما برخی از افراد علاوه بر ستون فقرات خمیده غیرطبیعی، کمردرد و سفتی را نیز تجربه می کنند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه شود
اگر متوجه افزایش انحنا در قسمت بالای کمر یا ستون فقرات خود شده اید، به پزشک مراجعه کنید.
علل کیفوز
استخوانهای مهره ها که ستون فقرات سالم را تشکیل می دهند مانند استوانه هایی هستند که در یک ستون جمع شده اند. کیفوز به دلیل انحناء استخوان های ستون فقرات (مهره ها) ایجاد می شود و معمولا به دلیل ضعف در شکل گوه ای مهره ها ایجاد می شود.
مهره‌های غیرطبیعی می توانند ناشی از موارد زیر باشند:
- شکستگی: شکستگی مهره‌ها می تواند منجر به انحنای ستون فقرات شود. شکستگی های خفیف اغلب علائم و نشانه های قابل توجهی ایجاد نمی کنند.
- پوکی استخوان: پوکی استخوان می تواند باعث انحنای ستون فقرات شود. پوکی استخوان بیشتر در زنان مسن و افرادی که مدت طولانی از داروهای کورتون استفاده کرده اند شایع است.
- دژنراسیون دیسک: دیسک های دایره ای نرم مثل بالشتک بین مهره های نخاعی عمل می کنند. با افزایش سن، این دیسک ها خشک می شوند و کوچک می شوند، که اغلب باعث تشدید کیفوز می شوند.
- بیماری شویرمان: این بیماری که به آن کیفوز شویرمان نیز گفته می شود، به طور معمول در طول رشد رخ می دهد که قبل از بلوغ رخ می دهد. پسران بیشتر از دختران تحت تأثیر این نوع قرار می گیرند.
- نقائص هنگام تولد: عدم رشد صحیح استخوان های ستون فقرات قبل از تولد، می توانند باعث کیفوز شوند.
- سندرم ها: همچنین کیفوز در کودکان می تواند با سندرم های خاصی مانند سندرم اِلرز – دانلوس و سندرم مارفان همراه باشد.
- سرطان و روش های درمان سرطان: سرطان در ستون فقرات می تواند مهره ها را ضعیف کرده و آنها را مستعد شکستگی کند. همچنین شیمی درمانی و درمان های سرطان پرتودرمانی نیز می تواند باعث تضعیف ستون فقرات شود.
عوارض کیفوز
علاوه بر ایجاد درد کمر ، کیفوز ممکن است باعث مشکلات زیر شود:
- مشکلات تنفسی: كیفوز شدید می تواند بر ریه ها فشار وارد كند.
- عملکردهای بدنی محدود: کیفوز با ضعف عضلات کمر و باعث مشکل در انجام کارهایی مانند پیاده روی و بلند شدن از صندلی شود. انحنای ستون فقرات همچنین می تواند نگاه کردن به سمت بالا یا رانندگی را دشوار کرده و هنگام دراز کشیدن باعث درد شود.
- مشکلات گوارشی: كیفوز شدید می تواند دستگاه گوارش را فشرده كند و باعث بروز مشكلاتی مانند ریفلاکس اسید و مشكل در بلع می شود.
- مشکل شکل بدن: مبتلایان به کیفوز، به ویژه نوجوانان، ممکن است از تصحیح بدن از داشتن پشتی گرد یا از پوشیدن یک بریس برای اصلاح فرم، تصویر بدی ایجاد کنند. برای افراد مسن، فرم ناهنجار بدن می تواند به انزوا اجتماعی منجر شود.
پزشک به طور کلی معاینه جسمی کاملی را انجام می دهد، از جمله بررسی قد و شکل ستون مهره ها. ممکن است از بیمار خواسته شود که از کمر خم شود تا پزشک ستون فقرات را از یک طرف مشاهده کند. پزشک همچنین ممکن است معاینه عصبی را برای بررسی رفلکس و قدرت عضلات انجام دهد.
پس از ارزیابی علائم و نشانه های بیمار، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- اشعه ایکس یا سی تی اسکن. پرتوهای ایکس می تواند درجه خمیدگی را تعیین کرده و ناهنجاری های مهره ها را تشخیص دهد. در صورتي كه پزشك تصاوير دقيق تري بخواهد، ممكن است سی تی اسكن توصيه شود.
- ام آر آی. این تصاویر می توانند عفونت یا تومور در ستون فقرات را تشخیص دهند.
- آزمایشات عصبی. اگر دچار بی حسی یا ضعف عضلانی هستید ، پزشک ممکن است آزمایشاتی را برای تعیین میزان تکانش های عصبی بین نخاع و اندام هایتان به شما توصیه کند.
- آزمایشات تراکم استخوان. استخوان با چگالی کم می تواند کیفوز را بدتر کند.
درمان کیفوز به علت و شدت بیماری بستگی دارد.
داروها
پزشک ممکن است داروهایی پیشنهاد کند، از جمله:
- مسکن ها: اگر داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن (تیلنول ، دیگران)، ایبوپروفن (Advil ، Motrin IB ، …) یا ناپروکسن سدیم (Aleve) کافی نیستند، داروهای ضد درد قوی تر با نسخه وجود دارند.
- داروهای پوکی استخوان: داروهای تقویت کننده استخوان ممکن است به جلوگیری از شکستگی های اضافی نخاعی که باعث بدتر شدن کیفوز می شود، کمک کنند
درمان کیفوز
درمان می تواند به مدیریت انواع خاصی از کیفوز کمک کند. پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- تمرینات : تمرینات کششی ممکن است به بهبود انعطاف پذیری ستون فقرات و تسکین کمردرد کمک کند.
- مهاربندی: کودکانی که به بیماری کیفوز مبتلا هستند، ممکن است با پوشیدن یک بریس بدن در حالی که استخوانهای آنها هنوز در حال رشد هستند، بتوانند پیشرفت کیفوز را متوقف کنند.
- جراحی : جراحی ممکن است برای كیفوز شدیدی كه باعث ریشه نخاع یا ریشه های عصبی می شود، توصیه شود. فیوژن ستون فقرات رایج ترین روش برای کاهش درجه انحنا است. جراح تکه های استخوانی را بین مهره ها قرار می دهد و سپس مهره ها را به همراه میله های فلزی و پیچ ها می چسباند تا ستون فقرات در یک موقعیت اصلاح شده با هم بهبود یابند.
برای کمک به حفظ تراکم استخوان، پزشک ممکن است توصیه کند:
- خوردن یک رژیم غذایی سرشار از کلسیم و ویتامین D
- جلوگیری از دخانیات
- محدود کردن مصرف الکل
آمادگی برای ویزیت پزشک
پزشک ارتوپد در این زمیننه می تواند به بیمار کمک کند.
آنچه بیمار می تواند انجام دهد
- از انجام هرگونه برنامه قبل از ویزیت، مانند انجام کردن رژیم خود، آگاه باشید.
- علائم خود را بنویسید، از جمله علائمی که به نظر شما برای ویزیت بی ارتباط است.
- لیستی از داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه کنید.
- اطلاعات پزشکی اصلی خود را بنویسید.
- اطلاعات شخصی اصلی، از جمله تغییرات اخیر یا عوامل استرس زا در زندگی خود را یادداشت کنید.
- یادداشت سوالات برای پرسیدن از پزشک.
- از یکی از اقوام یا دوستان خود بخواهید که شما را همراهی کنند تا به شما کمک کند سخنان دکتر را به یاد بیاورید.
سوالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟ آیا آمادگی خاصی برای آنها وجود دارد؟
- آیا به درمان نیاز خواهم داشت؟ مزایا و خطرات هر کدام از روش های درمانی چیست؟
- مدیریت سایر بیماری های زمینه ای
علاوه بر سوالاتی که برای پرسیدن از پزشک خود آماده کرده اید، از پرسیدن سایرسوالات که در حین ویزیت پزشک دریغ نکنید.
انتظارات بیمار از پزشک
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از بیمار می پرسد. ممکن است از بیمار سوال شود:
- چه زمانی علائم را تجربه کردید؟ شدت آنها چقدر است؟
- آیا علائم شما مداوم است یا گهگاهی بروز می کند؟
- چه مواردی علائم را بهتر یا بدتر می کند؟
