ساکرولیتیس (Sacroiliitis/ساکرولیت) التهاب در یکی از اجزا یا هر دو جزء مفاصل ساکروایلیاک است؛ مفصلی که در قسمت انتهایی ستون فقرات و لگن را به یک‌دیگر متصل می‌کند. ساکرولیتیس می‌تواند منجر به احساس درد در نشیمنگاه و قسمت انتهایی کمر شود و می‌تواند به یک یا هر دو پا منتقل شود. ایستادن طولانی‌مدت و بالارفتن از پله‌ها می‌تواند منجر به وخیم‌تر شدن درد شود.
تشخیص ساکرولیتیس می‌تواند دشوار باشد، چرا که ممکن است با سایر دلایل کمردرد اشتباه گرفته‌شود. این بیماری را با گروهی از بیماری‌هایی که باعث آرتریت التهابی ستون فقرات می‌شوند، مرتبط می‌دانند. درمان ایم بیماری شامل شامل فیزیوتراپی و دارودرمانی است.
علائم و نشانه‌ها
درد مرتبط با ساکرولیتیس عمدتاً در نشیمنگاه و قسمت پائینی کمر پایین حس می‌شود. هم‌چنین می‌تواند پاها، کشالۀ ران و حتی کف پا ار نیز درگیر کند. ار مهم‌ترین علل درد ساکرولیتیس می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ایستادن طولانی‌مدت
- تحمل وزن بیشتر در یک نیمۀ بدن و برروی یک پا
- بالا رفتن از پله‌ها
- دویدن
- برداشتن گام‌های بلند
علل
علت اختلال در عملکرد مفصلی ساکروایلیاک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آسيب تروماتيک. نیروهای ناگهانی مانند تصادف خودرو یا سقوط، می‌توانند به مفاصل ساکروایلیاک آسیب برسانند.
- آرتروز. استئوآرتریت نیز همانند اسپوندیلیت آنکیلوز (Ankylosing Spondylitis) – نوعی آرتریت التهابی که بر ستون فقرات تاثیر می‌گذارد – می‌تواند در مفصل ساکروایلیاک اتفاق افتد.
- بارداری. در جریان زایمان لازم است مفصل ساکروایلیاک کشیده‌شود. وزن اضافه‌شده و تغییراتی که دوران بارداری در نحوۀ راه رفتن ایجاد می‌شوند، موجب اعمال فشار بیشتر بر این مفاصل شده و می‌توانند منجر به سایش غیرطبیعی شوند.
- عفونت. در موارد نادر، مفصل ساکروایلیاک می‌تواند آلوده شود.
عوارض
درست مانند سایر شرایطی که موجب درد مزمن می‌شوند، ساکرولیتیس نیز می‌تواند منجر به افسردگی و بی‌خوابی شود.
تشخیص
در طول معاینه فیزیکی، پزشک با فشار دادن باسن و ساق پا، علت درد را با دقت بررسی می‌کند. هم‌چنین ممکن است پاهای بیمار را در موقعیت‌های مختلف حرکت دهد تا به‌آرامی مفاصل ساکروایلیاک را تحت فشار قرار دهد.
آزمایشات تصویربرداری. X-ray از لگن می‌تواند علائم آسیب مفصل ساکروایلیاک را نشان دهد. درصورتی که شرایط بیمار مشکوک به اسپوندیلیت انکولیوز باشد، ممکن است پزشک MRI را توصیه کند.
تزریق بیهوشی. از آنجا که کمردرد علل گوناگونی دارد، ممکن است پزشک با تزریق مادۀ بی‌حس‌کننده به تشخیص اقدام کند. به‌عنوان مثال، اگر تزریق به مفصل ساکروایلیاک بیمار، با تسکین درد همراه باشد، احتمالاً مشکل در مفصل ساکرواییلیاک است. با این حال، داروی بی‌حسی می‌تواند به ساختارهای مجاور نیز نشت کند و ضریب اطمینان این آزمون را کاهش دهد.
درمان
درمان بستگی به علائم و نشانه‌های بیمار و علت ساکرولیتیس دارد
دارودرمانی
با توجه به علت درد، ممکن است پزشک موارد زیر را توصیه کند:
- مسکّن‌ها
- آرام‌بخش‌های عضلانی. داروهایی مانند سیکلوئنزاپرین (Amrix، Fexmid) می‌توانند به کاهش اسپاسم عضلانی مرتبط با ساکرولیتیس کمک کنند.
- مهارکننده‌های TNF. مهار کننده‌های فاکتور ناباروری تومور (TNF) مانند اتانرسپت (Enbrel)، اغلب به بهبودی ساکرولیتیس مرتبط با اسپوندیلیت انکولیوز کمک می‌کنند.
فیزیوتراپی
پزشک یا فیزیوتراپ می‌تواند با آموزش حرکات کششی و حرکاتی برای حفظ انعطاف‌پذیری تمرینات تقویت عضلات به بیمار کمک کند.
جراحی و دیگر روش‌ها
- تزریق مفصلی. برای کاهش التهاب و درد، می‌توان از کورتیکواستروئیدهای تزریقی به مفصل استفاده کرد. ممکن است بیمار تنها چند تزریق مفصلی را در سال دریافت کند، چراکه استروئیدها می‌توانند موجب تضعیف استخوان‌ها و تاندون‌های مفصلی شوند.
- دنرواسیون رادیوفرکانسی. انرژی رادیویی می‌تواند بافت عصبی عمال درد را از بین ببرد.
- تحریک الکتریکی. قرار دادن محرک الکتریکی در داخل قفسۀ سینه می‌تواند به کاهش درد ناشی از ساکرولیتیس کمک کند.
- همجوشی مفصل. گرچه به‌ندرت ار جراحی برای درمان ساکرولیتیس استفاده می‌شود، اما گاهاً جوش دادن استخوان‌ها با کمک فلزات می‌تواند درد ساکرلییتیس را از بین ببرد.
