استفاده ترکیبی داروهای سرطان سینه و سرطان ریه میتواند به مقاومت به درمان در انواع گستردهای از تومورها غلبه کند.
دانشمندان دریافتند که ترکیب آزمایشگاهی دو داروی درمان سرطان سینه به نام palbociclib و داروی درمان سرطان ریه به نام crizotinib تاثیر به مراتب بیشتری نسبت به استفاده هر کدام به تنهایی در بافت هدف اولیه خود داشت. Palbociclib یکی از مهمترین پیشرفتهای درمان در سرطان پستان پیشرفته در دو دهه اخیر بوده است. هم اکنون این امید وجود دارد که این دارو حتی موثرتر نیز بشود.
یافتههای جدید همچنین حاکی از آنند که این درمان ترکیبی بتواند موارد استفاده بالینی از palbociclib را گستردهتر کرده و آن را در سایر انواع تومورها نیز موثر کند. دانشمندان موسسه تحقیقات سرطان در لندن و موسسه سرطان UCL دریافتند که مقاومت به درمان با palbociclib غالبا در اثر پروتئینی ایجاد میشود که مورد هدف داروی crizotinib میباشد و این منطق پست استفاده ترکیبی این دو دارو است.
Palbociclib یکی از اعضای گروه دارویی مورد استفاده در بیماران مبتلا به سرطان پستان با گیرنده هورمونی مثبت بوده و عملکرد دو پروتئنی با نامهای CDK4 و CDK6 را بلاک میکند. این موضوع باعث افزایش تکثیر سلولهای سرطانی و پیشرفت سرطان میگردد. با این حال، سلولهای سرطانی میتوانند با فعال کردن مولکولی به نام CDK2، تقسیم سلولی را در غیاب CDK4/6 تداوم بخشند و باعث مقاومت به palbociclib گردند. محققان دریافتند که جبران مهار CDK4/6 توسط CDK2 در اثر مسیر سیگنالینگی رخ میدهد که مولکولهای MET و FAK را درگیر مینماید.
بر اساس این یافتهها دانشمندان نتیجه گرفتند که استفاده ترکیبی از مهارکنندههای CDK4/6 مانند palbociclib همزمان با crizotinib که مهارکننده فعالیت MET است، موثرتر از عملکرد هر کدام از این داروها به تنهایی میباشد. بررسی دانشمندان روی سلولهای سرطانی کشتدادهشده در آزمایشگاه و تومورهای انسانی رشد داده شده در بدن موشها بود.
این درمان ترکیبی علاوه بر توقف تکثیر در سلولهای سرطانی، باعث القای پیری در این سلولها نیز شد. به این معنی که رشد و تکثیر سلولها متوقف شد بدون اینکه در آنها آپوپتوز القا شود. این نتایج امیدوارکننده در استفاده از این درمان ترکیبی در تومورهای به دست آمده از سایر بافتها نیز تکرار شد که نشانگر قابلیت بالقوه این درمان ترکیبی در سرطانهایی به جز سرطان پستان و درنتیجه نفع بردن تعداد بیشتری از بیماران از آن میباشد.
برای آشکار کردن مکانیسمهای درگیر در این مقاومت، محققان به صورت سیستمیک و با استفاده از روبوتیک و تکنیکهای تصویربرداری پیشرفته به بررسی نحوه فعال شدن CDK2 و درنتیجه فرار سلولها از مهارکنندههای CDK4/6 پرداختند. آنان دریافتند که مولکولهای MET و FAK مولکولهایی حیاتی در این مسیر پیامرسانی بوده و باعث مقاومت سلولهای سرطانی به درمان با palbociclib میگردند.
محققان امیدوارند که این یافته آنان قابل استفاده در بیماران واقعی نیز باشد و ابتدا باید میزان ایمنی استفاده ترکیبی از مهارکنندههای CDK4/6 مانند palbociclib با مهارکنندههای MET مانند crizotinib ارزیابی گردد. میتوان تستهایی آزمایشگاهی را طراحی نمود که بیماران منتفع از این درمان را شناسایی نماید.
محققان همچنین بر امکان اثر سینرژیکی به مراتب بالاتر در صورت استفاده همزمان مهارکنندههای CDK4/6 و مهارکنندههای FAK نیز تاکید دارند و معتقدند که تاثیر این درمان حتی بیشتر و دامنه استفاده از آن گستردهتر خواهد بود. مطالعات نشان دادهاند که FAK مولکولی حیاتی در چرخه سلولی است که منجر به فعال شدن ناخواسته CDK2 میگردد. مهارکنندههای FAK هماکنون در مرحله کارآزمایی بالینی میباشند.
استفاده ترکیبی از داروهای با مکانیسمهای اثر متفاوت یکی از استراتژیهای اساسی ICR (Institute of Cancer Research) است تا بتوان از سازگاری سلولهای سرطانی با درمان، فرگشت آنها و مقاومت آنها به درمانهای دارویی اجتناب نمود. ICR حدود ۱۵ میلیون پوند روی نخستین برنامه تحقیقاتی درمانهای ضدفرگشت سرمایهگذاری نموده است. فرگشت سلولهای سرطانی و سازگاری و مقاوم به درمان شدن آنان از مهمترین چالشهای خلق درمانهای موثر بر علیه سرطان میباشد.
در این مطالعه دانشمندان به بررسی نحوه مقاومت به دسته مهمی از داروهای ضد سرطان پستان پرداختند و همچنان مطالعات بیشتری به منظور درک کامل پتانسیلهای این درمان ترکیبی و به منظور افزایش تاثیر این داروها موردنیاز است.