یکی از محققان روانشناسی دانشگاه آلبرتا می‌گوید توانایی ما در ویرایش خاطراتمان، ما را قادر می‌سازد تا نحوه‌ی درک خود از خودمان و تجارب خود را پرورش داده و تغییر دهیم.
مطابق مطالعه‌ای که توسط یکی از اساتید روانشناسی دانشگاه آلبرتا انجام شده‌است، منظره‌ای که ما در آن خاطرات خود را بازیابی می‌کنیم- یعنی آنها را از چشم خود بعنوان یکی از پدیدآورندگان آن یا بصورت سوم شخص مشاهده می‌کنیم- در وضوح و قدرت خاطره تاثیر دارد.
پگی سن ژآکس اذعان دارد این مطالعه نشان می‌دهد افرادی که خاطره را بعنوان یکی از پدیدآورندگان آن، یا اول شخص، مشاهده می‌کنند، یادآوری قوی‌تری دارند.
سن ژآکس گفت: “اگر خاطره، تنها یادآوری دقیق از تجارب ما بود، می‌توانستیم به این نتیجه برسیم که ما از توانایی به یاد آوردن خاطرات اولیه خود از منظر اول شخص برخورداریم. ولی بازیابی یک خاطره مانند تماشای فیلمی از وقایع نیست. ما هر دفعه که آن را به یاد می‌آوریم، به ویرایش و دستکاری آن می‌پردازیم.”
سن ژآکس خاطر نشان ساخت مطالعات نشان داده‌است این پدیده می‌تواند در نحوه‌ی به یاد آوردن خاطرات در دفعات بعد تاثیر گذار باشد. “مشاهده خاطرات از منظر سوم شخص باعث کاهش وضوح خاطره و میزان احساساتی که تجربه می‌کنیم، می‌گردد. سیستم حافظه‌ی ما بسیار پویا و منعطف است.”
سن ژآکس بر این باور است این پدیده احتمالا یک چیز خوب است. توانایی ما در ویرایش خاطراتمان، به ما توانایی رشد و تغییر چیزی را که درک و تجربه می‌کنیم، اعطا می‌کند. بعنوان نمونه، با تغییر روشی که یک خاطره دشوار را احساس می‌کنیم، قادر هستیم مطالبی را فراگرفته و رو به جلو حرکت کنیم—موردی که می‌تواند در مبتلایان به اختلال استرس پس از تروما یاری رسان باشد.
ولی همچنین این توانایی می‌تواند بدین معنی باشد خاطراتی که ما بصورت سوم شخص به یاد می‌آوریم، می‌تواند به اندازه‌ای که فکر می‌کنیم معتبر نباشد.
وی گفت: “این امکان پذیر است، زیرا شما آن تجربه از طریق چشمان خود به یاد نمی‌آورید و خاطره به نوعی تحریف شده‌است. خاطره می‌تواند از جنبه‌هایی که غلط بوده یا ویرایش شده‌اند، برخوردار باشد.”
بهره گیری از واقعیت مجازی
اگر خاطرات ما تحت تاثیر زاویه‌ی دیدی که آنها را بازیابی می‌کنیم، قرار می‌گیرد، این پدیده در تجاربی که برای اولین بار بصورت سوم شخص مشاهده می‌کنیم، به چه معناست؟ این پرسشی است که سن ژاکس بدنبال پاسخ آن با بهره گیری از واقعیت مجازی است.
سن ژآکس گفت: “واقعیت مجازی ما را قادر می‌سازد تا از تجاربی برخوردار باشیم که همه جانبه و بسیار نزدیک به واقعیت هستند ولی ما آنها را از زاویه سوم شخص مشاهده می‌کنیم. ما در آزمایشگاه از واقعیت مجازی برای بررسی اینکه تجارب محیطهای مجازی بصورت اول و سوم شخص چگونه بر خاطرات فرد تاثیرگذار هستند، استفاده می‌کنیم. فرضیه مطالعه ما این است که پس از یک وقفه، اگر شما یک خاطره از دید سوم شخص ایجاد کنید، این خاطره قوی نبوده و در طول زمان، وضوح خود را از دست خواهد داد.”
این مطالعه با عنوان “A New Perspective on Visual Perspective in Memory” در نشریه Current Directions in Psychological Science منتشر شده‌است.
