پوست نوک انگشتان ممکن است پوسته پوسته شود و یا ترک بخورد، که هر دو حالت ناراحت کننده و نگران کننده هستند. با این که اکثر موارد پوسته پوسته شدن در دست‌ها، پاها یا لب‌ها رخ می‌دهد، پوسته پوسته شدن نوک انگشتان معمول نیست.
با این که پوسته پوسته شدن نوک انگشتان معمولاً دلیلی بر نگرانی جدی نیست، اما ممکن است با حالات پزشکی مختلفی همراه باشد، بنابراین تشخیص سریع اهمیت دارد.
همچنین این حالت ممکن است با مشکلات پوستی دیگری مانند بثورات (راش)، خارش و یا خشکی همراه باشد.
در این مطلب ما به بررسی ۱۰ دلیل رایج کنده شدن پوست نوک انگشتان و زمان ضرورت مراجعه به پزشک می‌پردازیم:
دلایل پوسته پوسته شدن نوک انگشتان
این حالت ممکن است بر اثر عوامل محیطی و یا وضعیت‌های زمینه‌ای ایجاد شود.
عوامل محیطی
عوامل محیطی ایجاد کننده این حالت بیشتر از اینکه مشکلات داخلی باشند، مشکلات خارجی هستند. این دسته‌بندی می‌تواند شامل آب و هوا و مکیدن انگشت در کودکان باشد.
۱- شست و شوی مکرر دست‌ها
پوست خشک وضعیتی متداول است و می‌تواند باعث کنده شدن و ترک خوردن پوست شود. پوست خشک معمولاً بر اثر شست و شوی مکرر دست‌ها با صابون اتفاق می‌افتد.
با این که شست و شوی منظم دست‌ها برای کاهش گسترش باکتری‌های مضر اهمیت دارد، اما استفاده از صابون موجب پاک شدن چربی محافظت کننده‌ی پوست می‌شود. زمانی که این چربی‌ها پاک شوند، پوست نمی‌تواند رطوبت را به خوبی حفظ کند و خشکی پوست و یا درماتیت صابونی ایجاد می‌شود.
به افرادی که به علت شستن مکرر دست‌هایشان دچار پوسته پوسته شدن دست‌ها می‌شوند توصیه می‌شود که فقط درصورت لزوم دست‌های خود را بشویند و از خشک کردن دست‌های خود با استفاده از حوله‌های کاغذی زبر خودداری کنند.
۲- آب و هوا
شرایط آب و هوایی بسیار خشک نیز می‌تواند موجب خشکی پوست شود که متعاقب آن نیز پوسته پوسته شدن و ترک پوست رخ می‌دهد. این اتفاق می‌تواند در آب و هوای خشک زمستان رخ دهد، به خصوص اگر فرد زمانی که بیرون از خانه است از دستکش‌های گرم استفاده نکند.
۳- آفتاب سوختگی
آفتاب سوختگی موجب آسیب پوست از طریق اشعه‌ی ماوراءبنفش می‌شود. پوست ممکن است قبل از پوسته پوسته شدن، سرخ، گرم، زخم و حساس شود.
درحالی که بیشتر آفتاب سوختگی‌ها خفیف بوده و در طی یک هفته برطرف می‌شود، می‌توانند احتمال ایجاد سرطان پوست را در شخص افزایش دهند.
شخص دچار آفتاب سوختگی باید از از نور خورشید دوری کرده و برای مرطوب نگه داشتن پوست خود، از لوسیون‌هایی مانند آلوئه‌ورا استفاده کند.
۴- مکیدن انگشت
مکیندن انگشتان و انگشت شست در کودکان نسبتاً شایع است اما می‌تواند منجر به زخم‌های دردناک و پوسته پوسته شدن نوک انگشتان شود. درحالی که بیشتر کودکان این عادت را ترک می‌کنند، ممکن است درابتدا نیازمند تشویق و نظارت باشند.
مشابه جویدن ناخن، برخی بالغین ممکن است موقع داشتن استرس و یا برحسب عادت، انگشتان خود را مکیده و یا بجوند.
۵- مواد شیمیایی
حدود ۱۳ میلیون نفر در ایالات متحده مشاغلی دارند که پوستشان را درمعرض مواد شیمیایی مضر قرار می‌دهد. این موارد شامل مشاغل کاشورزی، ساخت و ساز و تولید است.
بسیاری از محصولات تمیز کننده، صابون‌ها و حلال‌ها نیز دارای مواد شیمیایی هستند که می‌توانند موجب خشکی و آزرده شدن پوست شوند.
کسی که مرتباً درمعرض مواد شیمیایی قرار دارد، باید لباس‌های محافظ پوشیده و به صورت مکرر دست‌های خود را شسته و مرطوب کند.
شرایط زمینه‌ای
طیف وسیعی از حالات زمینه‌ای پزشکی می‌توانند باعث کنده شدن پوست نوک انگشتان شوند. شامل:
۶- اگزمای دست
اگزمای دست یک بیماری شایع بوده و حدود ۱۰ درصد از جمعیت ایالات متحده در آن هستند. این وضعیت با عنوان درماتیت دست نیز شناخته می‌شود.
اگزمای دست یا درماتیت دست ممکن است موجب پوسته پوسته شدن نوک انگشتان شود.
اگرما بر روی دست‌ها ممکن است علت ژنتیکی داشته باشد و یا براثر تماس با یک ماده حساسیت زا و یا یک ماده تحریک کننده ایجاد شود.
افرادی که در برخی صنایع کار می‌کنند، بیشتر در معرض تاثیر گرفتن قرار دارند. این صنایع عبارتند از:
- خدمات تمیزکاری
- خدمات پذیرایی
- مراقبت بهداشتی
- آرایشگاه
- مکانیکی
۷- کراتولیز اکسفولیاتیو
کراتولیز اکسفولیاتیو یک بیماری پوستی شایع است که موجب پوسته پوسته شدن پوست می‌شود. این حالت بیشتر در ماه‌های فصل تابستان رخ می‌دهد و بیشتر نوجوانان را درگیر می‌کند.
ممکن است در نوک انگشتان تاول‌های سطحی پر از مایع ایجاد شده و سپس بترکن و نواحی پوسته پوسته برجای بگذارند. این نواحی بعداً ممکن است سرخ، خشک و ترک خورده شوند اما معمولاً خارش ندارند.
درحالی که علت اصلی ناشناخته است، کراتولیز اکسفولیاتیو ممکن است با قرار گرفتن در معرض تحریک کنندگانی مانند صابون، مواد شوینده و حلال‌ها تشدید شود. ممکن است فرد از استفاده‌ی متعادل صابون‌های فاقد مواد شیمیایی و دوری از مصرف محصولات تمیز کننده سود ببرد.
بیشتر بخوانید:
۸- سوریازیس (پسوریازیس)
سوریازیس یک بیماری پوستی است که باعث ایجاد پلاک‌های سرخ التهابی بر سطح پوست می‌شود. این حالت بر روی آرنج‌ها، زانو‌ها، پوست سر و قسمت تحتانی پشت انگشتان نسبت به نوک انگشتان شایع‌تر است اما می‌تواند در هر قسمتی از بدن ظاهر شود.
سوریازیس نوعی بیماری خودایمنی است؛ به این معنی که سیستم ایمنی به اشتباه به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کند. این بیماری مسری نیست.
فرد مبتلا به سوریازیس ممکن است شعله ور شدن سوریازیس را به علت بدتر شدن شرایط تجربه کند. شعله ور شدن ممکن است توسط محرک‌های خارجی شامل صدمات، رژیم غذایی، رطوبت و استرس تحریک شود.
برای این بیماری هیچ درمان قطعی وجود ندارد اما برای درمان علامتی و تخفیف علائم می‌توان از کرم‌های مخصوصی که بر روی پوست کشیده می‌شوند، کورتیکواستروئیدهای موضعی و فتوتراپی استفاده کرد.
۹- درماتیت تماسی آلرژیک
درماتیت تماسی آلرژیک زمانی رخ می‌دهد که شخص ماده‌ای را لمس کند که به‌آن حساسیت دارد. برای مثال، درصورتی که فردی به نیکل حساسیت داشته باشد، درصورت لمس نیکل مشاهده می‌شود که پوستش تحریک شده و ترک خورده و پوسته پوسته می‌شود.
همچنین برخی سموم طبیعی مانند سم پیچک، بلوط سمی و سماق سمی نیز اثرات مشابه دارند.
۱۰- بیماری کاوازاکی (Kawasaki)
بیماری کاوازاکی نوعی بیماری نادر است که اغلب کودکان زیر ۵ سال را درگیر می‌کند. قابل توجه‌ترین علامت در آن تب بالاییست که بیش از ۵ روز ادامه یابد. این بیماری می‌تواند باعث پوسته پوسته شدن نوک انگشتان نیز شود.
این بیماری باید در بیمارستان درمان شود و می‌تواند عواقب جدی داشته باشد، لذا تشخیص فوری بسیار حیاتی است. عوارض قلبی در حدود ۵ درصد موارد رخ می‌دهد و در ۱ درصد از موارد کشنده است.
زمان مراجعه به پزشک
بیشتر علل پوسته پوسته شدن نوک انگشتان عواملی خفیف و ملایم هستند و به راحتی با پرهیز از عوامل تحریک کننده و مرطوب کردن پوست، در خانه نیز قابل درمان هستند. با این حال برخی از آن‌ها نیز به علت وجود عوامل زمینه‌ای ایجاد می‌شوند و باید توسط پزشک تشخیص داده شوند.
درصورتی که شخص هریک از موارد زیر را تجربه کند بهتر است به پزشک مراجعه کند:
- علائم عفونت
- پوسته ریزی به مدت بیش از ۲ هفته
- پوسته پوسته شدنی که با درمان‌های ملایم بهبود نمی‌یابد
- علائمی که با گذشت زمان شدید‌تر شوند
هر شخصی ممکن است حساسیتی داشته باشد که از آن آگاه نباشد، اما یک پزشک می‌توان آن را با یک تست تشخیص دهد.
پیشگیری
شخص برای پیشگیری از ترک خوردن و پوسته پوسته شدن پوست نوک انگشتان خود می‌تواند یکسری نکات ساده را رعایت کند و تغییراتی در شیوه‌ی زندگی خود اعمال کند. شامل:
- به‌جای شستن دست‌ها با آب داغ، آن‌ها را با آب ولرم بشوید
- برای شستن ظروف و استفاده از مواد شوینده از دستکش استفاده کند
- استفاده از دستکش گرم در فضای باز در آب و هوای سرد
- استفاده از مرطوب کننده پس از تماس انگشتان با آب
- استفاده از کرم‌های مخصوص پوست‌های خشک، اگزما و سوریازیس (بهتر است ابتدا با یک مراقب بهداشتی مشورت کنید و محصول مناسب برای خود را انتخاب کنید)
