آیا عبارت تثبیت حافظه در خواب برای شما نیز آشناست؟ در سال‌های اخیر تحقیقات زیادی در این باره صورت گرفته و محصولات فرآوانی نیز بر اساس این نظریه به بازار روانه شده است. در این مقاله می‌توانید جدیدترین تحقیق صورت گرفته در مورد تثبیت حافظه هنگام خواب و نقش امواج دلتا ساطع شده در خواب در این پروسه را بخوانید.
امواج دلتا و تثبیت حافظه در خواب
تحقیقات نشان می‌دهند، امواج دلتای مغزی تولید شده به هنگام خواب، بر خلاف آن چه که سال‌ها در ادبیات علمی توصیف شده بود، دوره‌های عمومی سکوت توام با استراحت قشر مغز نمی‌باشند. درعوض، امواج دلتا، مجموعه‌های نورونی‌ای را که در شکل‌گیری حافظه‌ی بلندمدت ما نقش مهمی ایفا می‌نمایند، ایزوله می‌کنند.
هنگامی که می‌خوابیم، هیپوکامپ به طور خودبه‌خودی با انجام فعالیت‌های مشابه زمان بیداری، خود را فعال می‌کند. هیپوکامپ اطلاعاتی را به قشر مغز می‌فرستد و از آن واکنش دریافت می‌کند. این تبادل اطلاعات، با یک دوره‌ای از سکوت، به نام موج دلتا دنبال می‌شود که در پی آن، یک فعالیت ریتمیک موسوم به دوک خواب اتفاق می‌افتد. در این زمان است که مدارهای قشری برای تثبیت حافظه در حافظه و تثبیت خاطرات، مجدداً سازماندهی می‌شوند. با این حال، نقش امواج دلتا در شکل‌گیری اندوخته‌های ذهنی جدید، همچنان مجهول است و سوالاتی برای محققان مطرح است:
چرا یک دوره‌ی سکوت، در تبادل اطلاعاتی بین هیپوکامپ و قشر مغز و نیز سازماندهی مجدد قشر مغز، وقفه ایجاد می‌کند؟
پژوهشگران با بررسی جزئی‌تر اتفاقات رخ داده در طی ساطع شدن امواج دلتا، پی بردند که قشر مغز کاملاً خاموش و ساکت نیست، بلکه چند نورون فعال می‌مانند و مجموعه‌هایی کوچک و مرتبط را تشکیل می‌دهند که به اتفاق هم، کارهایی نظیر رمز کردن اطلاعات را انجام می‌دهند.
از این مشاهده‌ی غیرمنتظره، چنین به نظر می‌رسد که تعداد کمی از نورون‌های فعال ایزوله، درحالیکه سایر نورون‌ها در حال استراحت هستند، می‌توانند محاسبات مهمی را حمل کنند و در عین‌حال، از هرگونه اختلال محافظت شوند.
نتایج پژوهش ها از این هم فراتر می‌رود. فعال شدن مجدد خود به خودی هیپوکامپ نشان می‌دهد که کدام نورون‌های قشری، در طی امواج دلتا فعال می‌ماند و اطلاعات، بین دو ساختار مغزی منتقل می‌شود. به‌علاوه، مجموعه‌های نورونی فعال شده در زمان ساخته شدن امواج دلتا، از نورون‌هایی تشکیل شده‌اند که در طول روز در یادگیری یک اندوخته‌ی ذهنی فضایی شرکت داشته‌اند. این عوامل نشان می‌دهند که فرآیندهای مذکور، در شکل‌گیری و تثبیت حافظه در خواب دخیل هستند.
برای نمایش این موضوع در موش‌ها، دانشمندان با تولید امواج دلتای مصنوعی، نورون‌های مرتبط با فعال‌سازی مجدد هیپوکامپ یا یک سری نورون‌های تصادفی را ایزوله کردند و درنتیجه، زمانی که نورون‌های صحیح و مد‌نظر، ایزوله شده بودند، موش‌ها در تثبیت حافظه در خواب عملکرد مناسبی داشتند و در آزمون فضایی انجام شده‌ی یک روز بعد، موفق شوند.
این نتایج، اساساً، چگونگی درک ما از قشر مغز را تغییر می‌دهند. امواج دلتا، وسیله‌ای برای ایزوله کردن گزینشی مجموعه‌هایی از نورون‌های منتخب هستند که اطلاعات مهم را به این دوره‌های تبادلی هیپوکامپی-قشری منتقل کرده و مدارهای خطی را مجدداً سازماندهی می‌کنند تا حافظه‌ی بلند مدت شکل گیرد.
