جراحی بواسیر شامل فرایند‌هایی است که طی آن، رگ‌های خونی متورم داخل یا اطراف مقعد و رکتوم (راست روده) را از بین می‌برند. در پزشکی به این عروق متورم، هموروئید (بواسیر) گفته می‌شود. در این مقاله در ابتدا به پاسخ سوال بواسیر چیست خواهیم پرداخت و در ادامه اهداف جراحی بواسیر ، انواع مختلف جراحی هموروئید و مدت زمان بهبودی افراد پس از جراحی، مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
برای درمان بواسیرِ آزاردهنده، تکنیک‌های جراحی متفاوتی وجود دارد. هدف از این جراحی‌ها، محدود کردن خونرسانی به این ناحیه و یا برداشتن بواسیر است.
یکی از نمونه‌های معمول جراحی بواسیر ، بستن باند لاستیکی یا رابر بند است. در این فرایند، یک باند یا کِش لاستیکی، خونرسانی به ناحیه‌ی بواسیر را محدود می‌کند و در نهایت به خاطر کاهش خونرسانی، بواسیر خشک شده و می‌افتد.
مدت زمان بهبودی پس از جراحی بواسیر، در افراد مختلف، متفاوت است و کمترین زمان آن یک هفته است.
بواسیر چیست
بواسیر یا هموروئید (hemorrhoid) التهاب عروق سیاهرگی داخل یا اطراف مقعد و بخش انتهایی رکتوم (راست‌روده) است.
هموروئید، مشکل بسیار شایعی است که در حدود ۱ از هر ۲۰ نفر از مردم ایالات متحده، به آن مبتلا هستند.
به طور کلی دو نوع هموروئید بر اساس محل ایجاد آن، وجود دارد. هموروئید خارجی که در زیر پوست مقعد ایجاد می‌شود و هموروئید داخلی، که در محل اتصال مقعد به بخش انتهایی رکتوم تشکیل می‌شود.
در موارد بسیاری، علائم بواسیر مشخصا در فرد بروز نمی‌‌یابد به طوری که افراد ممکن است حتی متوجه آن نیز نشوند. در عین حال، مواردی از بواسیر وجود دارد که علائم آزار دهنده‌ای برای فرد ایجاد می‌کند و ممکن است فرد را نیازمند مداخلات درمانی کند.
علائم بواسیر
علائم هموروئید خارجی شامل:
- احساس خارش اطراف مقعد
- احساس درد در اطراف مقعد به خصوص در حالت نشسته
- برامدگی‌های دردناک اطراف مقعد
علائم هموروئید داخلی شامل:
- خونریزی هنگام حرکات روده‌ای
- خروج توده عروقی بواسیر از مقعد که به آن بیرون‌زدگی یا prolapse گفته می‌شود.
مؤثر‌ترین روش درمان بواسیر آزاردهنده، جراحی هموروئید است. به طور معمول، این گزینه درمانی برای افرادی است که علائم آزاردهنده بواسیر را تجربه می‌کنند و به روش‌های درمانی دیگر، مثل تغییر رژیم غذایی، پاسخ نمی‌دهند.
هدف از جراحی بواسیر ، کوچک کردن و یا از بین بردن کامل هموروئید است. این هدف از دو طریق حاصل می‌شود:
- برداشتن کامل هموروئید
- کاهش خونرسانی به هموروئید
جراحی بواسیر می‌تواند برای برطرف کردن درد قابل توجه بیماران مفید باشد؛ زیرا از طریق جراحی به سرعت می‌توان بواسیر را از بین برد. با این وجود، مدت زمان بهبودی پس از جراحی ممکن است چند هفته به طول انجامد.
یکی دیگر از مزایای جراحی هموروئید این است که پزشک می‌تواند همزمان، چندین توده عروقی هموروئید را از بین ببرد.
انواع جراحی بواسیر
جراحی بواسیر انواع مختلفی دارد. این جراحی‌ها شامل موارد زیر است:
۱. رابر بند یا بستن باند لاستیکی (Rubber band ligation)
این جراحی برای درمان خونریزی یا بیرون زدگی هموروئید داخلی به کار می‌رود و طی آن یک باند یا کِش لاستیکی در اطراف ریشه‌ی بواسیر قرار می‌دهند. این باعث می‌شود خونرسانی به بواسیر محدود شده و در نهایت خشک شده و بیافتد.
۲. انعقاد خون (coagulation)
اگر هموروئید داخلی بدون بیرون‌زدگی، دچار خونریزی شود، می‌توان با انعقاد خون در محل خونریزی این مشکل را برطرف ساخت. پزشک می‌تواند با استفاده از جریان الکتریکی یا اشعه فروسرخ، بواسیر را بسوزاند و بر روی آن، بافت اسکار ایجاد کند. این بافت هم به نوبه خود، خونرسانی به بواسیر را محدود کرده و باعث از بین رفتن و درمان هموروئید می‌شود.
۳. اسکلروتراپی (sclerotherapy)
در این روش جراحی بواسیر ، پزشک یک محلول شیمیایی را به محل هموروئید داخلی تزریق می‌کند. این محلول از طریق بی‌حس کردن اعصاب انتهایی در اطراف محل بواسیر، به تسکین درد کمک می‌کند. همچنین با ایجاد بافت اسکار، بواسیر خشک شده و از بین می‌رود.
۴. هموروئیدکتومی (hemorrhoidectomy)
این روش درمان بواسیر با هدف برداشتن کامل هموروئید انجام می‌شود. این جراحی در بیمارستان صورت می‌گیرد و بیمار تحت بی‌حسی نخاعی یا بی‌حسی موضعی قرار می‌گیرد.
جراح مقعد را برش می‌زند و به آرامی بافت بواسیر را جدا می‌کند. جراحان از ابزار‌های متنوعی مانند قیچی جراحی و لیزر برای برش زدن استفاده می‌کنند. هیچ تفاوتی از نظر میزان آزار دهنده بودن این ابزار‌ها برای بیمار وجود ندارد.
پس از هموروئیدکتومی، جراح می‌تواند محل زخم را بندد، یا زخم را باز گذارد تا بهبود یابد و یا تلفیقی از هر دو این روش‌ها را اعمال کند.
علت باز گذاشتن زخم این است که محل قرار گیری زخم به گونه‌ای است که به سختی جوش می‌خورد. همچنین ممکن است به خاطر شرایط جسمی دیگر بیمار، این تصمیم اتخاذ شده باشد.
۵. استپلینگ هموروئید (Hemorrhoid stapling)
جراحی بواسیر از طریق این فرایند، به درمان هموروئید داخلی که بزرگتر شده و یا بیرون‌زدگی پیدا کرده است، کمک می‌کند.
جراح این پروسه درمانی را با استفاده از بی‌حسی انجام می‌دهد. در طی این جراحی، از دستگاه به خصوصی برای گیر انداختن هموروئید و قرار دادن آن در محل مناسب در کانال مقعدی، استفاده می‌شود. این کار باعث کم شدن خونرسانی به بافت هموروئید و کاهش آهسته‌ی اندازه آن می‌شود.
برخی مطالعات نشان داده است که استپلینگ نسبت به هموروئیدکتومی سنتی درد کمتر و زمان بهبودی کوتاه‌تری دارد. با این حال، احتمال عود مجدد در این روش درمان هموروئید بالاست.
مدت زمان بهبودی پس از جراحی بواسیر
مدت زمان بهبودی پس از هر یک این روش‌های جراحی بواسیر متفاوت است.
خشک شدن و از بین رفتن بواسیر در روش‌هایی که از طریق محدود کردن خونرسانی به بافت بواسیر اعمال اثر می‌کنند، چند روز طول می‌کشد.
زخم‌ها یک تا دو هفته بعد از جراحی به طور کامل بهبود می‌یابند.
رابر باند شامل دو تا چهار مرحله است تا طی آن هموروئید به طور کامل از بین رود. این مراحل معمولاً ۶ تا ۸ هفته از هم فاصله دارند.
مدت زمان بهبودی پس از جراحی‌هایی که به برداشتن کامل هموروئید می‌انجامند، در افراد مختلف با یکدیگر متفاوت است. به طوری که ۱ تا ۳ هفته برای بهبودی کامل این افراد زمان لازم است.
در پی جراحی هموروئید صورت گرفته، رعایت نکات زیر به تسریع روند بهبودی کامل کمک می‌کنند:
- مصرف مواد غذایی سرشار از فیبر
- پرهیز از نشستن طولانی مدت
- مصرف بیشتر آب و مایعات
- حمام نشیمن (Sitz bath)
- اجتناب از زور زدن هنگام دفع مدفوع
- اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
نتیجه‌گیری
تمامی روش‌های جراحی بواسیر ، پروسه‌های بی‌خطر و مؤثری هستند. زمانی که درمان‌های غیر از جراحی مؤثر واقع نشوند، جراحی گزینه مناسبی برای درمان خواهد بود و در اغلب موارد، فرد ۱ تا ۳ هفته پس از جراحی، به بهبودی کامل دست خواهد یافت.
اگرچه جراحی بواسیر به ندرت به عوارض جدی منجر می‌شود، ممکن است فرد پس از جراحی درجاتی از خونریزی را تجربه کند. اگر خونریزی شدت یابد، مراجعه به پزشک ضرورت پیدا می‌کند.
