آیا تاکنون آزمایش آمیلاز را انجام داده‌اید؟ احتمالا نمی‌دانید آزمایش آمیلاز چیست و چرا پزشک‌تان این آزمایش را درخواست کرده است. تست آميلاز خون آزمايشی است كه مقدار نرمال آمیلاز خون فرد را ارزيابي مي‌کند. مقدار غيرطبيعی آمیلاز مي‌تواند بیان کننده‌ی پانکراتیت یا دیگر مشکلات مربوط به پانکراس باشد. در این مقاله سعی داریم به تمامی موارد مربوط به آزمایش آمیلاز خون بپردازیم.
آمیلاز آنزیمی می‌باشد که در هضم کربوهیدرات‌ها به بدن کمک می‌کند. غدد بزاقی و پانکراس هر دو ترشح کننده‌ی آنزیم آمیلاز هستند. بیماریهای مختلف می‌توانند مقدار نرمال آمیلاز خون را تحت تأثیر قرار دهند. پزشكان از آزمايش ادرار نيز برای بررسي ميزان آميلاز استفاده مي‌کنند. در این مقاله ما بیماری‌هایی را بررسی می‌کنیم که توسط آمیلاز خون تشخیص داده می‌شوند. همچنین بررسی می‌کنیم چگونه از این آزمایش استفاده کرده و چه انتظاراتی از نتایج این آزمایش داشته باشیم. در این مقاله در مورد بازه‌ی نرمال، سطح بالا و پایین این آنزیم در خون نیز بحث خواهد شد.
حتماً بخوانید:
- چرا آمار سرطان پانکراس رو به افزایش است؟
- شیوه جدید تشخیص سرطان پانکراس با آزمایش خون
- آشنایی کامل با جزئیات آزمایش cbc
موارد استفاده از آزمایش آمیلاز چیست
بیماریهای مختلفی بر روی سطح آمیلاز سرم تأثیرگذار هستند. ارگان‌های اصلی ترشح کننده‌ی آمیلاز، پانکراس و غدد بزاقی می‌باشند. حدود ۴۰ درصد آمیلاز خون توسط پانکراس تأمین می‌شود. این بدان معناست که تست آمیلاز خون می‌تواند ما را از وضعیت پانکراس باخبر سازد. پزشکان از آمیلاز خون برای تشخیص بیماریهای زیر استفاده می‌کنند:
پانکراتیت
پزشکان معمولا از آمیلاز خون برای تشخیص یا کنترل پانکراتیت حاد استفاده می‌کنند. پانکراتیت التهاب پانکراس می‌باشد که می‌تواند حاد یا مزمن باشد. در پانکراتیت حاد در مدت کوتاهی فرد بیمار شده است؛ اما در پانکراتیت مزمن، التهاب در زمان طولانی ایجاد شده یا پانکراتیت عود کرده است. پانکراتیت دردهای شکمی شدید و تورم ایجاد می‌کند. دیگر علائم بیماری شامل:
- تهوع یا استفراغ
- درد معده
- اسهال
- تب
- زردی یا یرقان (حالتی که در آن پوست و سفیدی چشم زرد می‌شود)
برای تشخيص پانكراتيت پزشكان آزمايش آميلاز انجام مي‌دهند. سطح غیرطبیعی بالا یا پایین آمیلاز در خون می‌تواند نشانه‌ی این باشد که فرد دچار پانکراتیت شده‌است. دیگر تست‌های تشخیصی پانکراتیت شامل:
- تصویربرداری‌ها شامل CT ،MRI و سونوگرافی می‌باشد. این تصویربرداری‌ها تصاویری از بدن ایجاد می‌کنند که به پزشک امکان می‌دهد علائم التهاب را ارزیابی کرده و شدت التهاب را مشخص سازد.
- آزمایش لیپاز: مقدار نرمال آمیلاز و لیپاز اغلب با هم سنجیده می‌شوند. پانکراس آنزیم دیگری ترشح می‌کند که باعث هضم موادغذایی می‌شود. این آنزیم، آنزیم لیپاز می‌باشد. سطح غیرطبیعی آنزیم لیپاز می‌تواند نشان‌دهنده‌ی پانکراتیت باشد.
سرطان پانکراس
طبق گفته‌ی انجمن سرطان آمریکا (ACS) بین پانکراتیت مزمن و احتمال ابتلا به سرطان پانکراس در آینده به ویژه در افراد سیگاری ارتباط وجود دارد. با این حال انجمن سرطان آمریکا همچنین اظهار می‌دارد كه بیشتر افراد مبتلا به پانكراتیت، به سرطان لوزالمعده یا پانکراس مبتلا نمی‌شوند.
آمیلاز و لیپاز تست‌های مفیدی جهت تشخیص و کنترل سرطان‌ها و تومورهایی هستند که پانکراس را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
سرطان تخمدان
برخی مطالعات نشان داده‌اند که بین افزایش آمیلاز به خصوص آمیلاز غدد بزاقی با احتمال ابتلا به سرطان تخمدان ارتباط وجود دارد.
سرطان ریه
دو مطالعه نشان داده اند که بین افزایش آمیلاز خون و سرطان ریه ارتباط وجود دارد. بنابراین با ارزیابی آمیلاز خون فرد می‌تواند در تشخیص و کنترل سرطان ریه به پزشک کمک کند.
سایر بیماری‌ها
بیماریهای دیگری به جز موارد فوق نیز هستند که می‌توانند در آمیلاز خون موثر باشند. بیماری‌ها و سایر عوامل اثرگذار بر مقدار طبیعی آمیلاز خون عبارتند از:
- مشکلات کیسه‌ی صفرا
- کیست یا زخم پانکراس
- مشکلات دستگاه گوارش
- مشکلات کلیه
- پیوند کلیه‌ی اخیر
- آپاندیسیت
- اوریون؛ بیماری موثر بر غدد بزاقی
- کتواسیدوز دیابتی
- مشکلات تغذیه‌ای
- بارداری
- مشکلات دیگر
آمادگی‌های لازم برای آزمایش آمیلاز چیست
معمولا ناشتایی یا آمادگی خاصی برای این آزمایش نیاز نیست. با این حال، برخی از داروها می‌توانند سطح آمیلاز را افزایش دهند. این امر می‌تواند تفسیر نتایج آزمایش را دشوار کند. پزشک ممکن است قبل از آزمایش منع مصرف برخی از داروهای خاص را توصیه کند. بنابراین ضروری است پزشک خود را از مصرف هرگونه دارو یا مکمل مطلع سازید. بیمار همچنین باید از مصرف الکل قبل از آزمایش نیز خودداری کند.
چه انتظاراتی از انجام آزمایش باید داشته باشیم؟
آزمایش آمیلاز یک آزمایش خون معمول است. یک فرد متخصص می‌تواند یک ناحیه کوچک از پوست فرد را تمیز کرده و سپس یک سوزن را برای کشیدن نمونه خون وارد کند. این روش معمولاً فقط چند دقیقه طول می‌کشد. سپس نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
مقدار نرمال آمیلاز خون چقدر است؟
میزان آمیلاز در افراد مختلف و در آزمایشگاه‌های مختلف، متفاوت است. با این حال مقدار نرمال آمیلاز خون در یک فرد نرمال بین ۸۶-۱۹ U/L است.
| مقدار آمیلاز | مقدار لیپاز | |
| مقدار نرمال | ۲۳-۸۵ U/L (نتایج برخی آزمایشگاه‌ها تا ۱۴۰ را طبیعی نشان می‌دهد) | ۰-۱۶۰ U/L |
| مشکوک به پانکراتیت | بالاتر از ۲۰۰ U/L | بالاتر از ۲۰۰ U/L |
آنزیم‌ها پروتئین‌هایی هستند که بدن برای انجام کار ویژه‌ای آن‌ها را می‌سازد. آمیلاز آنزیمی است که پانکراس برای تجزیه کربوهیدرات‌های غذا به قندهای ساده می‌سازد. پانکراس همچنین لیپاز را برای تجزیه‌ی چربی‌ها به اسیدهای چرب درست می‌کند. با این کار روده می‌تواند به آسانی قند و اسیدهای چرب را جذب بدن بکند. مقدار از آمیلاز و لیپاز در بزاق و معده پیدا می‌شوند. اگرچه، بیشتر آنزیم‌های ساخت پانکراس به روده باریک می‌ریزند.
در یک فرد نرمال، مقدار طبیعی آمیلاز بین ۲۳-۸۵ واحد در هر لیتر (U/L) است. با این حال، رنج برخی آزمایشگاه‌ها برای میزان نرمال آن تا ۱۴۰ می‌تواند بالا برود.
مقدار طبیعی لیپاز چیزی بین ۰-۱۶۰ U/L است که بستگی به آزمایشگاه دارد.
با آسیب رسیدن به پانکراس، مقدار نرمال آمیلاز و لیپاز خون را دیگر باید فراموش کرد. اگر مقدار این آنزیم‌های گوارشی به بیش از ۳ برابر حد طبیعی خود افزایش یابند، احتمال وجود پانکراتیت یا آسیب به پانکراس افزایش می‌یابد. اگرچه، در موارد نادری دیده شده که آسیب جدی پانکراس با مقدار طبیعی لیپاز و آمیلاز همراه بوده است. در این موارد، درد شکم رایج‌ترین علامت بیماری است. در اوایل آسیب پانکراس نیز ممکن است سطح آمیلاز و لیپاز نرمال باقی بمانند.
بالا بودن مقدار آمیلاز نشان دهنده چیست
آمیلاز بالای خون بطور ویژه نشانه‌ی پانکراتیت حاد یا مزمن است. پانکراتیت مزمن باعث می‌شود آمیلاز ۴-۶ برابر افزایش یابد. بیماریهای دیگری که باعث افزایش آمیلاز می‌شوند، شامل:
- سرطان پانکراس
- سرطان تخمدان
- سرطان ریه
- کوله‌سیستیت و دیگر بیماریهای مؤثر بر کیسه‌ی صفرا
- اوریون و بیماریهای دیگر مؤثر بر غدد بزاقی
- کتواسیدوز دیابتی
- حاملگی نابجا
- انسداد پانکراس، مجاری صفراوی و روده
- گاستروانتریت
- زخم معده
- تومور غدد بزاقی مانند تومور غده‌ی پاروتید (بناگوشی)
پایین بودن آمیلاز خون در چه مواردی مشاهده می‌شود؟
پانکراتیت مزمن می‌تواند به مرور زمان به لوزالمعده آسیب رسانده و در نهایت منجر به کاهش میزان آمیلاز در خون شود. سطح آمیلاز پایین در خون ممکن است نشانه‌ای از بیماریهای زیر باشد:
- سرطان پانکراس
- بیماریهای کلیوی
- بیماریهای کبدی
- سیستیک فیبروزیس
- پره‌اکلامپسی در طول بارداری
به طور خلاصه
در کل فهمیدیم که در جواب سؤال آمیلاز چیست باید گفت آمیلاز آنزیم هضم کننده است که توسط لوزالمعده و غدد بزاقی تولید می‌شود. پزشکان به طور معمول برای کمک به تشخیص و کنترل مبتلایان به پانکراتیت حاد یا مزمن از آزمایش خون آمیلاز استفاده می‌کنند. با این حال، سطح غیرطبیعی آمیلاز همچنین می‌تواند نشانه بسیاری از بیماریهای دیگر باشد.
آزمایش خون آمیلاز یک آزمایش معمول خون است که به طور کلی نیازی به آمادگی خاصی ندارد. از آنجا که برخی از داروها می‌توانند تداخل ایجاد کنند، پزشک ممکن است توصیه کند مصرف این قبیل داروها را به طور موقت قبل از آزمایش متوقف کنید.
