در این مقاله پاسخ این سوال که کیست گانگلیون چیست را بررسی خواهیم کرد. کیست‌های گانگلیون توده‌های کوچک، خوش خیم و پر از مایع هستند. این کیست‌ها اغلب روی مفاصل یا تاندون‌ها را می‌پوشاند. این کیست‌ها معمولاً روی مچ دست ایجاد می‌شوند و به همین دلیل کیست مچ دست نیز نامیده می‌شوند، اما می‌توانند روی دست، مچ پا یا زانو نیز ظاهر شوند. کیست گانگلیون ظاهری توده مانند و زیر‌پوستی دارد. ماهیت سرطانی ندارند و معمولاً بی‌خطر هستند. چنانچه این کیست‌ها باعث ایجاد درد و سختی حرکت در مفاصل و یا ایجاد حس ناخوشایندی در فرد شوند پزشک ممکن است آنها را تخلیه کند.
کیست‌های گانگلیون بیشتر در افراد ۱۵ تا ۴۰ ساله رخ می‌دهند و بروز آنها در زنان نسبت به مردان بیشتر است. با این که کیست‌های گانگلیون نسبتا شایع هستند ولی پزشکان اطلاعات زیادی در مورد آنها ندارند. نویسندگان مطالعه‌ای معتبر، در توصیف این کیست‌ها از واژه‌ی “مبهم” استفاده کرده‌اند.
کیست گانگلیون چیست
کیست گانگلیون اغلب در قسمت پشتی مچ ظاهر می‌شوند. این کیست‌ها توده های گرد یا بیضی شکل و محتوی مایع هستند. این نوع کیست‌ها می‌توانند به بزرگی یک نخود تا توپ گلف باشد. در زیر پوست، کیست شبیه یک بادکنک پر از آب دیده می‌شود که بر روی پایه‌ای قرار گرفته است.
با اینکه کیست گانگلیون خطر قابل توجهی ندارد، اما اگر عصبی را تحت فشار قرار دهد، می‌تواند باعث ایجاد درد شوند. همچنین بسته به اندازه و موقعیت کیست‌ها ممکن است در حرکت‌های فرد دشواری ایجاد کند.
علائم کیست گانگلیون چیست
کیست مچ دست همیشه در نزدیکی مفاصل شکل می‌گیرند و پزشک معمولاً با بررسی بصری می‌تواند آنها را تشخیص دهد. کیست‌ها ممکن است نرم یا سخت باشند و باید بتوانند آزادانه در زیر پوست حرکت کنند.
- محل کیست گانگلیون: همانطور که گفته شد این کیست‌ها معمولاً در رو یا پشت مچ دست تشکیل می‌شود. همچنین ممکن است در کف دست و نزدیک بند پروگزیمال انگشتان و یا روی مفصل انتهایی انگشتان دست، در روی پا، مچ پا یا زانو تشکیل شوند.
- درد: بسته به این که کیست‌ها اعصاب را تحت فشار قرار دهند یا خیر، می‌توانند دردناک یا فاقد درد باشند.
- اندازه: کیست مچ دست می‌تواند اندازه‌ی مختلفی داشته باشد، از اندازه نخود گرفته تا توپ گلف.
ممکن است ناحیه اطراف کیست دچار بی‌حسی شود. اگر کیست روی دست یا مچ تشکیل شود، فرد ممکن است قدرت گرفتن اشیا را از دست بدهد.
علت کیست گانگلیون
پزشکان علت واقعی ایجاد کیست گانگلیون را نمی‌دانند. ممکن است در ناحیه‌ای که مایع سینوویال از مفصل نشت می‌کند تشکیل شوند.
کیست گانگلیون همچنین تمایل دارد که به کپسول زیرین مفاصل یا غلاف تاندون متصل شود. آنها معمولاً در جایی گسترش می‌یابند که یک مفصل یا تاندون از جای طبیعی خود دچار برآمدگی شده باشد.
عوامل خطر
عوامل خطر شامل موارد زیر است:
سن و جنس: کیست گانگلیون می تواند در هر سنی و در هر فردی رخ دهد، اما در زنان بین ۱۵ تا ۴۰ ساله شایع‌تر است.
استفاده بیش از حد: در افرادی که زیاد از مفصل‌هایشان استفاده می‌کنند احتمال ابتلا به کیست گانگلیون بیشتر است. به عنوان مثال ژیمناستیک کارهای زن مستعد ابتلا به این کیست‌ها هستند.
آسیب مفاصل یا تاندون: حداقل ۱۰درصد از موارد کیست گانگلیون در ناحیه‌ای دیده می‌شوند که جراحتی را مت حمل شده است.
تروما: آنها ممکن است در پی یک حادثه منفرد یا آسیب‌های راجعه و تکرار‌شونده تشکیل شوند.
علت کیست گانگلیون
کارشناسان به‌طور دقیق نمی‌دانند که مچ دست چگونه شکل می‌گیرد. با این حال، به نظر می‌رسد:
- استرس و کار بیش از حد از مفاصل ممکن است نقش داشته باشد، زیرا کیست‌ها اغلب در مفاصلی که استفاده بیش از حد دارند یا دچار تروما شده‌اند، ایجاد می‌شوند.
- ممکن است به دنبال نشت مایعات سینوویال از مفصل به محیط اطراف ایجاد شوند. این که چگونه یا چرا این اتفاق می‌افتد هنوز به طور کامل مشخص نیست.
تشخیص
پزشک معمولاً از طریق تاباندن نور به کیست متوجه می‌شود که آیا محتوای آن شفاف است یا مات. در کیست گانگلیونی، مایع شفاف و غلیظ خواهد بود.
یافته‌هاهی تصویربرداری مانند اشعه ایکس، سونوگرافی یا MRI می‌توانند به پزشک کمک کنند تا علت کیست‌ها را مشخص کرده و وجود سایر عوارض را رد نمایند.
درمان کیست گانگلیون
کیست گانگلیونی مادامی که باعث ناراحتی و درد نشود، معمولاً نیازی به درمان ندارد. در نزدیک به نیمی از مبتلایان ممکن است، کیست بدون هیچ گونه مداخله‌ای ناپدید شود، اما برطرف شدن برخی از موارد چندین سال طول می‌کشد. در‌صورت فشار آوردن کیست بر روی عصب، پزشک برخی از روش‌های درمانی دیگر را توصیه خواهد کرد.
درمان خانگی کیست گانگلیون
اگر کیست باعث ناراحتی شود، موارد زیر می‌تواند کمک کننده باشند:
تطبیق کفش: اگر کیست در پا یا مچ پا باشد، کفش نباید آن را لمس یا تحریک کند. پوشیدن کفش‌های نرم و باز، قرار دادن بالشتک یا بستن بندکفش به روشی متفاوت می‌توانند کمک کننده باشد.
بی حرکتی: حرکت ناحیه‌ی آسیب‌دیده ممکن است باعث بزرگ‌تر شدن کیست شود. استفاده از تراشه یا اتل می‌تواند به محدود کردن حرکت و کاهش سایز کیست، کمک کند.
تسکین درد: اگر کیست دردناک باشد، داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن می‌توانند کمک کننده باشند. ایبوپروفن حتی در فروشگاه‌های خرید آنلاین نیز در دسترس است.
استفاده از تکنیک ضرب زدن برای از بین بردن کیست
روش سنتی برای رفع کیست‌ها ضربه ردن به کیست با یک جسم سنگین، مانند یک کتاب بود. ازآن جایی که شواهد معدودی وجود دارد که نشان از تاثیر یا بی خطر بودن این روش است، پزشکان انجام این کار را به مردم توصیه نمی‌کنند، زیرا این ضربه می‌تواند به ساختارهای اطراف در بدن آسیب برساند.
ضربه شدن به هر نوع برآمدگی یا گرهی که شبیه کیست گانگلیونی بود، به منظور رفع آن اصلا فکر خوبی نیست. این روش می‌تواند منجر به آسیب شدید شود.
دکتر اوون کرامر در مصاحبه با اخبار پزشکی
افراد همچنین نباید کیست خود را بترکانند، زیرا این امر می‌تواند منجر به عفونت شود و و علاوه بر آن در درمان کیست گانگلیون نیز اثری نداشته باشد. اگر شخصی به شدت دچار ناراحتی بود، حتماً باید در مورد مشکلش با پزشک خود صحبت کند.
برداشتن کیست گانگلیون چیست
در ۵۰٪ موارد، کیست گانگلیون بدون درمان از بین می‌رود. اگر کیست بزرگ و دردناک باشد یا مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند، پزشک می‌تواند اقدام به تخلیه کیست گانگلیون نماید.
آسپیراسیون یا تخلیه کیست گانگلیون : این روش شامل تخلیه‌ی مایع از کیست است. از آن جایی که در این روش ساختار زیرین باقی می‌ماند، کیست ممکن است دوباره تشکیل شود. بعضی از افراد باید چندین بار تحت این عمل قرار بگیرند.
جراحی کیست گانگلیون : در جراحی کیست گانگلیون جراح می‌تواند یک برش کوچک ایجاد کرده و کیست و ریشه‌ی آن را خارج کند. جراحی از طریق سوراخ، یا آرتروسکوپی، گزینه‌ی مناسبی است.
مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۶ منتشر شده، نشان می‌دهد كه حدود ۳۰٪ از كيست‌ها بعد از جراحی کیست گانگلیون باز می‌گردند. البته محققان در سال ۲۰۱۴ مطرح کردند که جراحی آرتروسکوپی ممکن است راه حلی مناسب برای کیست‌های گانگلیون باشد. آنها اظهار داشتند كه جراحی باز می‌تواند اسکار و آثار زخم ناخوشایندی برجای بگذارد.
بعد از عمل، فرد باید ناحیه را پوشانده و آن را از صدمات ممکن، محافظت کند. نکات دیگر شامل این موارد است:
- عمل به توصیه‌های مراقبتی پزشک
- اگر کیست روی دست یا مچ بود، استفاده از تراشه برای چندین روز
- استفاده از ضد درد‌های بدون نسخه در صورت لزوم
- بالا نگه داشتن اندام برای کاهش خطر تورم
اگر ناراحتی همچنان ادامه داشت، حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
خلاصه
کیست گانگلیون مشکل جدی‌ای در سلامتی ایجاد نمی‌کند. اما اگر باعث ناراحتی یا محدودیت حرکتی شود، حتما با پزشک مشورت کنید تا روش مناسبی را برای برداشتن یا تخلیه کیست گانگلیون پیشنهاد کند. در روش‌های جراحی ممکن است جای زخم باقی بماند و این احتمال وجود دارد که کیست مجددا شکل بگیرد.
