مشاهده‌ی کبودی ناگهانی ساق پا در خود یا فرزندتان می‌تواند هشداردهنده باشد، به‌ویژه اگر اتفاقی نیفتاده باشد که عامل کبودی باشد. کبودی در اثر آسیب رگ‌های خونی زیر پوست ایجاد می‌شود. آسیب منجر به نشت خون از رگ‌های خونی شده و باعث تغییر رنگ پوست می‌گردد.
کبودی ناگهانی ساق پا در بزرگسالان و کودکان به دلیل عوامل مختلفی از جمله آسیب، سن، بیماری زمینه‌ای یا حتی مواردی مانند دارو می‌تواند ایجاد شود. به عنوان مثال، کبودی با افزایش سن به دلیل نازک‌تر شدن پوست راحت‌تر ایجاد می‌گردد. بنابراین، در سنین بالا حتی ضربه‌ی کوچکی هم می‌تواند منجر به کبودی شود. در عین حال، گاهی تعیین علت کبودی ساق پا در کودکان ممکن است دشوار باشد. کودکان اغلب هنگام یادگیری راه رفتن یا حین بازی کردن می‌افتند یا ضربه می‌خورند؛ همین می‌تواند دلیل کبودی پشت ساق پا و کبودی کف پا یا حتی علت کبودی ران پا باشد.
علت کبودی ساق پا چیست ؟
همه‌ی شما با کبودی ناشی از آسیب آشنا هستید. ممکن است به زمین بخورید یا به چیزی برخورد کنید. در واقع عواملی وجود دارد که باعث می‌شوند به راحتی دچار کبودی ناگهانی ساق پا شوید:
- سن: افراد مسن به دلیل نازک‌تر شدن پوست و کاهش اثر ضربه‌گیری چربی، راحت‌تر دچار کبودی می‌شوند.
- جنسیت: زنان آسان‌تر از مردان دچار کبودی می‌شوند.
- سابقه خانوادگی: اگر سایر اعضای خانواده‌تان به راحتی دچار کبودی می‌شوند، شما نیز ممکن است این چنین باشید.
اگر به آسانی دچار کبودشدگی می‌شوید، ضربات جزئی نیز می‌توانند باعث کبودی شوند و ممکن است شما علت کبودی ساق پایتان را به یاد نیاورید.
علل دیگر کبودی ساق پا
عوامل دیگری نیز ممکن است منجر به کبودی ناگهانی ساق پا شوند. این عوامل اغلب بر روند انعقاد خون بدن تاثیر می‌گذارند.
انعقاد یا لخته شدن، توانایی بدن در بستن زخم و توقف خونریزی است. عوامل مختلفی از جمله پلاکت‌ها در لخته شدن نقش دارند. این سلول‌ها به انعقاد خون کمک می‌کنند. اگر چیزی مانع روند انعقاد خون شود، ممکن است منجر به کبودی و خونریزی شود و این امر به طرق مختلفی روی می‌دهد:
- پلاکت‌ها یا سایر فاکتورهای انعقادی عملکرد درستی نداشته باشند.
- پلاکت و فاکتورهای انعقادی به اندازه‌ی کافی ساخته نشوند.
- پلاکت‌ها یا فاکتورهای انعقادی از بین بروند.
- برخی اجزای انعقادی وجود نداشته باشند (اختلالات خونریزی‌دهندۀ ارثی)
به یاد داشته باشید که کبودی ساق پا بسیار شایع است و به راحتی اتفاق می‌افتد و به خودی خود، معمولا نشانه‌ی بیماری زمینه‌ای نیست. باید در نواحی دیگر بدن نیز کبودی داشته و همراهی سایر علائم از جمله خونریزی آسان یا بیش از حد نیز وجود داشته باشد تا به بیماری زمینه‌ای شک نمود.
سایر علل احتمالی کبودی ساق پا
• عوارض جانبی برخی داروها مانند آسپرین و رقیق‌کننده خون
• برخی مکمل‌های غذایی مانند سیر و روغن ماهی
• کمبود ویتامین مانند ویتامین K و ویتامین C
• اختلالات خونریزی‌دهندۀ ارثی مانند هموفیلی و بیماری فون ویلبراند
• بیماری کبدی
• برخی از انواع سرطان‌ها مانند لوسمی یا مالتیپل میلوما
• بیماری‌های خودایمنی مانند ترومبوسیتوپنی ایمیون و لوپوس
• واسکولیت: التهاب رگ‌های خونی که وقتی سیستم ایمنی اشتباهاً به آن‌ها حمله می‌کند، رخ می‌دهد
• سپسیس: واکنش شدید و تهدیدکننده‌ی حیات بدن به عفونت
• مصرف شدید الکل
لازم به ذکر است که سایر علل احتمالی کبودی ساق پا در کودکان، فرد مورد علاقه یا دوست، سوءاستفاده یا آزار دادن است و می‌تواند شامل مواردی مانند آزار خانوادگی، کودک‌آزاری یا سالمندآزاری باشد.
چه موقع در کبودی ناگهانی ساق پا به پزشک مراجعه کنیم؟
- کبودی‌های بزرگ که به‌طور مکرر و بدون دلیل مشخصی ایجاد می‌شوند.
- کبودی‌هایی که پس از گذشت یک یا دو هفته از بروز علائم، بهبودی نشان نمی‌دهند.
- کبودی‌هایی که پس از شروع مصرف دارو یا مکمل جدیدی ظاهر می‌شوند.
- کبودی‌هایی که مداوم در همان ناحیه ایجاد می‌شوند.
- کبودی‌های شدیدی که بعد از ضربه یا آسیب جزئی ایجاد می‌شوند.
تشخیص علت کبودی ساق پا
پزشک جهت تشخیص علت کبودی ناگهانی ساق پا، موارد زیر را انجام خواهد داد:
- انجام معاینه فیزیکی برای ارزیابی کبودی و سایر علائم
- پرسیدن در مورد سابقه دارویی، مصرف مکمل و سابقه‌ی خانوادگی خونریزی آسان و کبودی
- درخواست آزمایش‌های مختلف خون در صورت لزوم
پزشک از نتایج آزمایش خون برای ارزیابی موارد زیر استفاده می‌کند:
- سطح مواد شیمیایی خاص موجود در خون
- عملکرد اندام‌ها
- شمارش سلول‌های خونی
- انعقاد خون
در برخی موارد، پزشک براساس نتایج آزمایش خون درصورت شک به وجود سرطان، تصمیم به نمونه‌‌گیری از مغز استخوان می‌گیرد.
درمان کبودی ناگهانی ساق پا
درمان کبودی ناگهانی ساق پا ممکن است شامل درمان بیماری زمینه‌ای باشد. حتما از دستورالعمل‌های پزشک در زمینه‌ی درمان پیروی کنید.
اگر دارو یا مکملی باعث کبودی شود، پزشک ممکن است مصرف آن را متوقف کند یا درصورت امکان داروی دیگری را جایگزین کند.
درمان کمبود ویتامین نیز شامل جایگزینی آن ویتامین از طریق رژیم غذایی یا تزریق است.
در برخی موارد، انتقال خون یا پلاکت می‌تواند به انتقال عناصر انعقادی سالم به خون کمک کند.
پس از تشکیل کبودی اقدامات زیادی برای درمان آن وجود ندارد. گذاشتن یخ و بالا بردن پا می‌تواند کمک‌کننده باشد. در نهایت کبودی از بین می‌رود و اغلب در طول روند بهبودی تغییر رنگ می‌دهد.
اگر می‌خواهید از کبودی جلوگیری کنید، مخصوصا اگر به‌آسانی دچار کبودشدگی می‌شوید، برای جلوگیری از آسیب به ساق پاها حتما نکات زیر را رعایت کنید:
- جلوگیری از درهم‌ریختگی خانه و خطر زمین خوردن از جمله سیم‌های برق مخصوصا در پله‌ها و اطراف آن
- قرار دادن اسباب و مبلمان خانه خارج از محل رفت‌وآمد؛ تا احتمال برخورد کمتر باشد
- روشنایی خوب خانه؛ بنابراین می‌توانید جایی که راه می‌روید و وسایل اطراف و وسایل روی زمین را ببینید
خلاصه مطلب
عوامل بسیاری باعث کبودی ناگهانی ساق پا و کبودی کف پا شده و می‌توانند دلیل کبودی پشت ساق پا و علت کبودی ران پا بدون ضربه در بزرگسالان و کودکان باشند. ممکن است آسان‌تر از دیگران دچار کبودشدگی شوید، درنتیجه آسیب و ضربه‌ای را که منجر به کبودی شده است، به یاد نمی‌آورید.
در موارد دیگر، کبودی می‌تواند ناشی از داروها، مکمل‌ها یا بیماری زمینه‌ای باشد. اگر متوجه شدید که کبودی در خودتان یا فرزندتان به‌طور مکرر رخ می‌دهد، بزرگ است و بعد از یک یا دو هفته بهبود نمی‌یابد، به پزشک مراجعه کنید.
