ژینژیویت اصطلاحی علمی به معنای التهاب لثه می‌باشد. التهاب لثه معمولاً به دنبال تجمع فیلمی از پلاک یا باکتری بر روی دندان‌ها رخ می‌دهد. اما درمان التهاب لثه چیست ؟ ژینژیویت نوعی بیماری پریودونتال غیرمخرب است؛ اما در موارد درمان نشده می‌تواند به پریودونتیت منتهی شود؛ عارضه‌ای که جدی‌تر بوده و در نهایت می‌تواند به از دست دندان‌ها منجر شود. با این حساب مهم است بدانیم درمان التهاب لثه چیست.
علائم التهاب لثه شامل تورم و قرمزی لثه‌هاست که به سادگی به هنگام مسواک زدن، خون‌ریزی رخ می‌دهد. التهاب لثه اغلب با رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان اعم از افزایش تکرر و مدت زمان مسواک زدن و استفاده از نخ دندان، برطرف میشود. به علاوه، دهانشویه ضد التهاب لثه می‌تواند در این ارتباط کمک کننده باشد.
در موارد خفیف التهاب لثه، بیماران ممکن است به دلیل خفیف بودن علائم اصلاً متوجه آن نشوند. اگرچه این شرایط باید جدی گرفته شود و درمان التهاب لثه به موقع انجام گیرد. التهاب لثه در کودکان نیز پدیده‌ای شایع است.
انواع ورم لثه
بیماری‌های لثه در دو گروه اصلی جای می‌گیرند:
- بیماری لثه‌ای ناشی از پلاک دندانی؛ این نوع ورم لثه در اثر پلاک، عوامل سیستمیک، داروها یا سوءتغذیه ایجاد میشود.
- ضایعات لثه‌ای غیر مرتبط با پلاک؛ این نوع التهاب لثه می‌تواند در اثر باکتری، ویروس یا قارچ خاصی رخ دهد. همچنین ممکن است مرتبط با عوامل ژنتیکی، بیماری‌های سیستمیک (شامل واکنش‌های آلرژیک و بیماری‌های خاص)، زخم‌ها یا واکنش به عوامل خارجی مانند دندان مصنوعی باشد.
علل التهاب لثه
شایع‌ترین علت التهاب لثه، تجمع پلاک باکتریال در میان دندان‌ها و اطراف دندان‌هاست. پلاک مذکور موجب تحریک پاسخ ایمنی میشود که به نوبه خود در نهایت می‌تواند تخریب لثه یا بافت را به دنبال داشته باشد. همچنین ممکن است به عوارض بیشتری از جمله از دست دندان‌ها منتهی گردد.
پلاک دندانی بیوفیلمی است که به صورت طبیعی بر روی دندان‌ها تجمع می‌یابد. تشکیل این پلاک معمولا به دنبال تکثیر باکتر‌ی‌هایی صورت می‌گیرد که سعی دارند به سطح صافی همچون دندان بچسبند. این باکتری‌ها احتمالاً به حفاظت از دهان در برابر تکثیر میکروارگانیسم‌های آسیب‌زا کمک می‌کنند؛ اما پلاک دندانی می‌تواند باعث بروز پوسیدگی دندان و مشکلات پریودونتال اعم از پریودونتیت مزمن (نوعی عفونت لثه) و ژینژیویت گردد.
اگر پلاک به میزان کافی برطرف نشود، می‌تواند سفت گشته و در قاعده‌های دندان‌ها و نزدیک لثه به شکل رسوب یا کلکولوس دربیاید که به رنگ زرد می‌باشد. کلکولوس تنها به صورت تخصصی قابل برطرف شدن می‌باشد. پلاک و رسوب سرانجام لثه‌ها را تحریک نموده و موجب بروز علائم عفونت لثه در اطراف قاعده‌ی دندان‌ها می‌شوند. این به معنای خون‌ریزی احتمالی و آسان لثه‌ها است. در این موارد درمان عفونت لثه بایستی صورت گرفته و آنتی بیوتیک برای عفونت لثه تجویز شود.
سایر علل و عوامل خطر التهاب لثه
- تغییرات هورمونی: این حالت ممکن است طی بلوغ، یائسگی، چرخه‌ی قاعدگی و حاملگی رخ دهد. لثه‌ها احتمالاً حساس‌تر شده و خطر التهاب افزایش می‌یابد.
- برخی بیماری‌ها: سرطان، دیابت و HIV با خطر بالای التهاب لثه همراه هستند.
- داروها: بهداشت دهان و دندان به خصوص در صورت کاهش بزاق، می‌تواند تحت تاثیر برخی داروها باشد. دیلانتین و داروهای ضد تشنج و برخی داروهای ضد آنژین (درد سینه) می‌توانند موجب رشد غیرطبیعی بافت لثه شوند.
- مصرف سیگار: خطر التهاب لثه با بالا رفتن سن، افزایش می‌یابد.
- رژیم غذایی نامناسب: به عنوان مثال کمبود ویتامین C با بیماری لثه مرتبط است.
- سابقه خانوادگی: افرادی که سابقه‌ی التهاب لثه در والدین‌شان وجود دارد، در خطر بالاتر ابتلا به این عارضه هستند. به نظر می‌رسد علت این امر نوع باکتری‌های اکتسابی در طول زندگی است.
علائم و نشانه‌های التهاب لثه
در موارد خفیف التهاب لثه، ممکن است هیچ نوع ناراحتی یا علامت قابل توجه وجود نداشته باشد. علائم و نشانه‌های التهاب لثه احتمالاً شامل موارد زیر خواهد بود:
- لثه‌های بنفش یا قرمز روشن
- لثه‌های حساس که در لمس ممکن است دردناک باشند
- خون‌ریزی از لثه‌ها به هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان
- هالیتوزیس یا تنفس بدبو
- تورم و برآمدگی لثه‌ها
- نرمی لثه
- پسرفت لثه‌ها
تشخیص التهاب لثه
دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان، دهان بیمار را از نظر علائم التهاب لثه اعم از پلاک یا رسوب در حفره‌ی دهان بررسی می‌کند. ارزیابی علائم پریودونتیت نیز معمولاً توصیه می‌گردد. این کار را می‌توان با تصویربرداری با اشعه‌ی X یا پروب پریودنتال انجام داد. طی پروب، از ابزاری برای اندازه‌گیری عمق حفرات جیب مانند اطراف یک دندان استفاده میشود.
درمان التهاب لثه
اگر تشخیص به صورت زودهنگام رخ دهد و درمان صحیح و مناسب باشد، ژینژیویت با موفقیت پسرفت کرده و درمان ورم لثه میسر می‌گردد. درمان التهاب لثه شامل مراقبت‌های لازم توسط دندانپزشک و پروسه‌های فالوآپ است که توسط بیمار در منزل انجام میشود.
طی روند درمان ورم لثه، ابتدا پلاک و رسوب برطرف می‌گردند. این کار تحت عنوان اسکیلینگ دندان شناخته میشود. اسکیلینگ می‌تواند برای بیمار ناراحت کننده باشد؛ به خصوص اگر تجمع رسوب زیاد و وسیع بوده یا لثه‌ها بسیار حساس باشند.
دندانپزشک اهمیت بهداشت دهان و دندان و چگونگی استفاده‌ی مؤثر از مسواک و نخ دندان را به بیمار توضیح خواهد داد. اگر تمیزکاری مکرر نیاز باشد، ویزیت‌های فالوآپ نیز ممکن است توصیه گردد. تعمیر دندان‌های آسیب دیده نیز باید در راستای حفظ بهداشت دهان و دندان صورت گیرد. برخی مشکلات دندانی مانند کجی دندان و قرارگیری نادرست تاج یا بریج ممکن است از بین بردن صحیح پلاک و رسوب را سخت‌تر کنند. همچنین احتمال دارد موجب تحریک لثه‌ها شوند.
مراقبت‌های خانگی
موارد زیر به افراد توصیه میشود:
- مسواک زدن به میزان حداقل دو بار در روز
- استفاده از مسواک برقی
- استفاده از نخ دندان حداقل یک بار در روز
- شستشوی مرتب دهان با دهانشویه ضدالتهاب لثه
در مورد بهترین دهانشویه برای التهاب لثه ، خمیردندان برای التهاب لثه و بهترین مسواک از دندانپزشک خود سوال کنید.
عوارض تورم بالای لثه
درمان التهاب لثه و پیروی از دستورات دندانپزشک طبیعتاً از بروز عوارض پیشگیری می‌کند. با این حال در صورت عدم درمان ورم لثه ، بیماری لثه می‌تواند انتشار یافته و بافت‌ها، دندان‌ها و استخوان‌ها را درگیر سازد. بر این اساس عوارض احتمالی شامل موارد زیر می‌باشند:
- آبسه یا عفونت لثه یا استخوان فک
- پریودونتیت؛ عارضه‌ای جدی‌تر که می‌تواند به از دست دادن استخوان و دندان‌ها منجر شود.
- ژینژیویت مکرر
- ترنچ دهانی؛ شرایطی که طی آن عفونت باکتریایی موجب زخمی شدن لثه‌ها میشود.
مطالعات متعددی بیماری‌های لثه همچون پریودونتیت را با بیماری‌های قلبی-عروقی اعم از حمله‌ی قلبی یا سکته‌ی مغزی مرتبط دانسته‌اند. گزارش‌هایی نیز حاکی از ارتباط این بیماری‌ها با خطر بیماری ریوی می‌باشند.
