هایپرهیدروزیس یا تعریق بیش از حد و غیرطبیعی است که به گرمای هوا یا ورزش کردن مربوط نمی شود. ممکن است آنقدر عرق کنید که لباسهایتان خیس شود و یا از دستتان عرق چکه کند. علاوه بر ایجاد اخلال در فعالیتهای عادی روزمره، تعریق بیش از حد می تواند باعث اضطراب و خجالت شود.
هایپرهیدروزیس معمولاً با داروهای ضدتعریق با نسخه درمان می شود. اگر ضد تعریق ها تاثیر زیادی نداشت، ممکن است لازم باشد داروها و روش های درمانی متفاوتی را امتحان کنید. در موارد شدید، پزشک ممکن است عمل جراحی را برای برداشتن غدد عرق یا قطع اعصاب تولیدکننده بیش از حد عرق درخواست کند.
گاهی اوقات ممکن است هایپرهیدروزیس علت اساسی و مهمی داشته باشد.
علائم هایپرهیدروزیس
اکثر افراد در هنگام ورزش یا قرار گرفتن در محیط گرم یا اضطراب عرق می کنند. تعریق بیش از حد یا هایپرهیدروزیس بسیار شدیدتر از تعریق طبیعی است.
نوعی هایپرهیدروزیس نیز وجود دارد که دستها، پاها، زیر بغل یا صورت دچار تعریق می‌شود. در این نوع، حداقل یک بار در هفته در هنگام بیداری، تعریق در دو طرف بدن اتفاق می افتد.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
گاهی تعریق زیاد نشانه یک بیماری جدی است. اگر تعریق شدید با سرگیجه، درد قفسه سینه یا حالت تهوع همراه باشد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
در این موارد به پزشک مراجعه کنید:
- تعریق باعث اختلال در برنامه روزانه شود
- تعریق باعث اضطراب عاطفی یا کناره گیری اجتماعی شود
- تعریق به طور ناگهانی
- تعریق شبانه
علت هایپرهیدروزیس
تعریق، مکانیسم بدن برای خنک کردن بدن است. با افزایش دمای بدن، سیستم عصبی به طور خودکار غدد عرق را تحریک می کند. در هنگام عصبی شدن، تعریق به طور معمول به خصوص در کف دست اتفاق می افتد.
رایج ترین شکل تعریق، هایپرهیدروزیس اولیه نامیده می شود. در این نوع، اعصاب مسئول سیگنالینگ غدد عرق بیش از حد فعال می شوند، حتی فعالیت بدنی یا افزایش دما وجود نداشته باشد. با استرس یا عصبی شدن، مشکل حتی بدتر می شود. این نوع تعریق، معمولاً در کف دست و کف پا و گاهی صورت رخ می دهد. هایپرهیدروزیس اولیه هیچ دلیل پزشکی ندارد. ممکن است زمینه ارثی داشته باشد، زیرا گاهی اوقات در افراد خانواده دیده می شود.
هایپرهیدروزیس ثانویه زمانی اتفاق می افتد که تعریق زیاد به دلیل یک بیماری باشد. این نوع، کمتر متداول است. به احتمال زیاد باعث تعریق در کل بدن می شود. شرایطی که ممکن است منجر به تعریق شدید شود عبارتند از:
- دیابت
- گرگرفتگی یائسگی
- مشکلات تیروئید
- قند خون پایین
- برخی از انواع سرطان
- حمله قلبی
- اختلالات سیستم عصبی
- عفونت
برخی از داروها نیز می توانند منجر به تعریق شدید شوند.
عوارض هایپرهیدروزیس
عوارض هایپرهیدروزیس عبارتند از:
- عفونت: افرادی که به شدت عرق می کنند بیشتر در معرض عفونت های پوستی هستند.
- تأثیرات اجتماعی و عاطفی: داشتن دستهایی چسبناک یا خیس و لباس های مرطوب می تواند خجالت آور باشد. این حالت، ممکن است در اقدامات اهداف کاری و تحصیلی نیز تأثیر بگذارد.
تشخیص هایپرهیدروزیس
در هنگام ملاقات، پزشک در مورد سابقه پزشکی و علائم سوال خواهد کرد. همچنین برای ارزیابی صحیحتر علت وضعیت خود ممکن است به معاینه فیزیکی یا آزمایشاتی نیاز داشته باشید.
تست های آزمایشگاهی
پزشک ممکن است آزمایش خون، ادرار یا آزمایش های دیگر را برای بررسی اینکه آیا تعریق شما به دلیل بیماری زمینه ای مثل پرکاری تیروئید یا افت قند خون ایجاد شده است، توصیه کند.
آزمایش تعریق
تعدادی آزمایش برای تعیین دقیق عرق و تخمین شدت وضعیت بیمار انجام می شود، از جمله آزمایش نشاسته ید، مجاری غدد تعریق پوست و آزمایش تعریق تنظیم دما.
مراقبت های لازم
اگر یک بیماری زمینه ای علت این مشکل باشد، ابتدا باید این بیماری درمان شود. اگر علت مشخصی پیدا نشود، درمان بر روی تعریق بیش از حد متمرکز می شود.
بعضی اوقات ممکن است لازم باشد ترکیبی از روش های درمانی را امتحان کنید و حتی اگر تعریق شما بعد از درمان بهبود یابد، ممکن است مجددا عود کند.
داروها
داروهایی که برای درمان هایپرهیدروزیس استفاده می شوند عبارتند از:
- ضد تعریق نسخه ای: پزشک ممکن است ضد تعریق با کلرید آلومینیوم تجویز کند. این محصول می تواند باعث تحریک پوست و چشم شود. این ماده معمولاً قبل از خواب روی پوست آسیب دیده قرار می گیرد. سپس بعد از برخاستن، ماده را شسته و مراقب باشید که با چشمها تماس نداشته باشد. اگر پوست شما تحریک شود، کرم هیدروکورتیزون ممکن است کمک کند.
- کرم های تجویز شده: یک کرم تجویز شده حاوی گلیکوپیرولات ممکن است به هایپرهیدروزیس که صورت و سر را تحت تأثیر قرار می دهد کمک کند.
- داروهای مسدود کننده اعصاب: برخی از داروهای خوراکی حاوی مواد شیمیایی هستند که می توانند اعصاب خاصی را مسدود کنند. این داروها می تواند تعریق را در بعضی افراد کاهش دهد. عوارض جانبی احتمالی شامل خشکی دهان، تاری دید و مشکلات مثانه است.
- داروهای ضد افسردگی: برخی از داروهایی ضد افسردگی نیز می توانند تعریق را کاهش دهند. علاوه بر این، آنها ممکن است به کاهش اضطراب که باعث افزایش هایپرهیدروزیس می شود کمک کنند.
- تزریق سم بوتولینوم: درمان با سم بوتولینوم (بوتاکس ، مایوبلوک و…) به طور موقت عصب هایی را که باعث تعریق می شوند مسدود می کند. ابتدا پوست خیلی سرد یا بی حس می شود. هر منطقه آسیب دیده از بدن به چندین تزریق نیاز دارد. اثرات آن شش تا ۱۲ ماه طول می کشد و پس از آن نیاز به تکرار درمان است. این روش درمانی می تواند دردناک باشد و برخی از افراد ضعف عضلانی موقتی را در ناحیه تحت درمان تجربه کنند.
روش های جراحی و سایر روش ها
سایر درمان هایپرهیدروزیس عبارتند از:
- مایکروویو درمانی: با استفاده از این روش درمانی، دستگاهی که انرژی مایکروویو را بازتاب می کند، برای از بین بردن غدد عرق استفاده می شود. درمان ها شامل دو جلسه ۲۰ تا ۳۰ دقیقه ای با فاصله سه ماه است. عوارض جانبی احتمالی، تغییر در احساس پوست و برخی از ناراحتی ها است. این روش درمانی ممکن است گران باشد و به طور گسترده در دسترس نباشد.
- برداشتن غده عرق: اگر تعریق بیش از حد فقط در زیر بغل ایجاد شود، برداشتن غدد عرق آنجا ممکن است کمک کند. اگر به سایر روش های درمانی پاسخ ندهید، یک روش کم تهاجمی به نام کورتاژ ساکشن نیز ممکن است یک راه حل باشد.
- جراحی اعصاب (سمپاتکتومی): در طی این روش، جراح، اعصاب نخاعی را کنترل می کند، می سوزاند یا آن را برمیدارد تا تعریق دست را کنترل کند. در برخی موارد، این روش باعث تعریق بیش از حد در مناطق دیگر بدن می شود (تعریق جبرانی). به طور کلی جراحی برای کاهش تعریق گزینه مناسبی نیست. تغییر در این روش باعث قطع سیگنال های عصبی بدون برداشتن عصب سمپاتیک (سمپاتوتومی) می شود.
شیوه زندگی و درمان های خانگی
پیشنهادات زیر ممکن است به شما کمک کند تا با تعریق و بوی بدن کنار بیایید:
- استفاده از ضد تعریق: ضد تعریق های بدون نسخه حاوی ترکیباتی بر پایه آلومینیوم هستند که به طور موقت منافذ عرق را مسدود می کنند. این روش میزان تعریق پوست را کاهش می دهد. این نوع محصول ممکن است به هیپرهیدروز جزئی کمک کند.
- استفاده از مواد قابض. از محصولات بدون نسخه حاوی اسید تاننیک به ناحیه آسیب دیده استفاده کنید.
- استحمام روزانه: استحمام منظم به شما کمک می کند تا تعداد باکتری های موجود در پوست را کنترل کنید. به خصوص بین انگشتان پا و زیر بازوها خود را کاملاً خشک کنید.
- کفش و جوراب ساخته شده از مواد طبیعی را انتخاب کنید: کفشهای ساخته شده از مواد طبیعی، مانند چرم می تواند از تعریق پا جلوگیری کنند. هنگام ورزش، جوراب های ورزشی رطوبت گیر انتخاب خوبی هستند.
- جوراب های خود را زود زود عوض کنید. یک یا دو بار در روز جورابتان را عوض کنید و هر بار پاهای خود را کاملا خشک کنید. جوراب شلواری با کف پنبه را امتحان کنید. برای کمک به جذب عرق از پودرهای بدون نسخه پزشک استفاده کنید.
- پای خود را هوا دهید. تا می توانید پابرهنه بروید یا حداقل گاه و بیگاه پاهایتان را از کفش بیرون بیارید.
- لباس متناسب با فعالیت خود انتخاب کنید. به طور کلی، از پارچه های طبیعی مانند پنبه، پشم و ابریشم استفاده کنید تا به پوستتان اجازه بدهد تنفس کند.
- تکنیک های آرامش بخش را امتحان کنید. تکنیک های آرامش بخش مانند یوگا، مدیتیشن و … را در نظر بگیرید. اینها می توانند به شما کمک کنند تا استرس ناشی از تعریق را کنترل کنید.
خلاصه کلام
هایپرهیدروز می تواند دلیل ناراحتی و خجالت باشد. به دلیل خیس بودن دست یا پا یا لکه های مرطوب روی لباس، ممکن است در کار یا لذت بردن از فعالیت های تفریحی مشکل داشته باشید. ممکن است از علائم خود مضطرب شوید و گوشه گیر شوید. ممکن است از واکنش های دیگران نگران و ناراحت شوید.
علاوه بر صحبت با پزشک، بهتر است با یک مشاور یا یک مددکار اجتماعی پزشکی یا با افرادی که دچار هایپرهیدروس هستند صحبت کنید.
آمادگی برای ویزیت پزشک
روند درمانتان را ابتدا می توانید با مراجعه به ارائه دهنده مراقبت های اولیه شروع کنید. وی ممکن است شما را به متخصص پوست ارجاع دهد. اگر شرایط شما به درمان های اولیه پاسخ ندهد، بهتر است به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به شما برای آمادگی برای ویزیت پزشک آورده شده است.
آنچه شما می توانید انجام دهید
قبل از قرار ملاقات، ممکن است بخواهید پاسخ سوالات زیر را لیست کنید:
- آیا فردی از نزدیکان شما علائم مشابهی دارد؟
- آیا هنگام خواب تعریق متوقف می شود؟
- چه داروها و مکمل هایی را به طور منظم مصرف می کنید؟
چه انتظاری از پزشک خود دارید
پزشک شما احتمالاً چندین سوال از شما بپرسد، مانند:
- چه زمانی تعریق شدید را تجربه کردید؟
- در کجای بدن شما تعریق اتفاق می افتد؟
- آیا علائم شما مداوم یا گاه به گاه بوده است؟
- چه مواردی، علائم شما را بهبود می بخشد؟
- چه مواردی، علائم شما را بدتر می کند؟
