آگاهی از اینکه کودک شما اسکیزوفرنی دارد یا احتمال اینکه فرزند شما دچار آن شود بسیار ترسناک کند. اما شناسایی بیماری و درمان زودرس در مدیریت علائم و بهبود پیش آگهی‌های طولانی مدت فرزند شما بسیار حیاتی است.
اسکیزوفرنی یک بیماری روانی است که باعث می‌شود افراد واقعیت را به طور غیرواقعی تفسیر کنند. این بیماری طیف وسیعی از مشکلات شناختی، عاطفی و رفتاری را شامل می‌شود که عملکرد کودک را مختل میکنند.
شیوع
سن شروع بیماری معمولاً بین اواخر نوجوانی و اواسط دهه سی از زندگی فرد می‌باشد. اوج سن شروع برای مردان اوایل دهه بیست و برای زنان اواخر دهه بیست است، هرچند در هر سنی احتمال بروز وجود دارد. طبق آمار انستیتوی بهداشت روانی، در حدود ۰.۲۵ تا ۰.۶۴درصد آمریکایی ها دچار اسکیزوفرنی هستند.
اسکیزوفرنی کودکان که مشخصه‌ی آن شروع قبل از سن ۱۳ سالگی است، فقط ۱ در هر ۴۰۰۰۰ کودک مشاهده می شود. اسکیزوفرنی دوران کودکی از نظر تشخیص و درمان چالش‌های خاصی را دارد.
علل
دانشمندان برای اسکیزوفرنی علل مشخص و واحدی پیدا نکرده اند. این احتمال وجود دارد که دسته‌ای از عوامل ژنتیکی و محیطی متعددی در بروز این بیماری نقش دارد.
عوامل ژنتیکی: مطالعات بر روی خانواده‌ها، دوقلوها و فرزندخوانده‌ها از تاثیر قوی مؤلفه‌ی ژنتیک در اسکیزوفرنی پشتیبانی می‌کند. والدین کودکان مبتلا به اسکیزوفرنی ده برابر بیشتر احتمال ابتلا به اسکیزوفرنی را دارند. در دوقلوهای همسان اگر یکی مبتلا به بیماری باشد، احتمال اینکه قُل دیگر نیز به اسکیزوفرنی مبتلا شوند، بیش از ۴۰ درصد است.
عوامل محیطی: برخی از عوامل محیطی نیز وجود دارند که به بروز اسکیزوفرنی در کودکان کمک می کند، به خصوص اگر یکی از عوامل ژنتیکی نیز در بازی وجود داشته باشد. عفونت‌های قبل از تولد، عوارض زایمان ومحرومیت مادر ممکن است نقش داشته باشد.
علائم
توهم، اختلال تفکر و عاطفه‌ی سطحی در کودکان مبتلا به اسکیزوفرنی اغلب مشاهده می‌شود. هذیان و علائم کاتاتونیک کمتر اتفاق می افتد.
اسکیزوفرنی کودکان اغلب با تاخیر در شناخت همراه است. کاهش شناختی اغلب با شروع اسکیزوفرنی رخ می‌دهد. به نظر می‌رسد مشکلات فکری با گذشت زمان در حالت پایدار و بدون وخامت قرار می‌گیرد.
علائم اسکیزوفرنی به شرح زیر است:
توهم: دیدن یا شنیدن چیزهایی که در واقع وجود ندارند
هذیان: افکار دروغین که صرفا مورد اعتقاد فرد بیمار است و نه دیگران.
تفکر بی نظم: که با گفتار مخدوش یا نامفهوم مشهود است.
عاطفه‌ی سطحی: حالت چهره یکنواخت و بی احساس به نظر می رسد
کاهش گفتار یا اندیشه: فقط برای پاسخ دادن و با پاسخ‌های کوتاه صحبت کند
رفتار عجیب و غریب : رفتار نامناسب، بی نظم یا عجیب و غریب که برای سن کودک مناسب نیست
دوره
دوره اسکیزوفرنی در افراد مختلف متفاوت است. اما مراحل مشخصی وجود دارد که به احتمال زیاد افراد تجربه خواهند کرد.
فاز مقدمانی یا پرودرومال: بیشتر افراد مبتلا به اسکیزوفرنی قبل از شروع علائم روانپریشی دچار وخامت عملکردی می‌شوند. کناره‌گیری از اجتماع، نگرانی‌های عجیب، رفتار غیرمعمول، ناموفقیت‌های تحصیلی یا کاهش اهمیت به بهداشت و مراقبت از خود ممکن است قبل از هرگونه علائم روان پریشی آغاز شود.
مرحله حاد: این مرحله با علائم مشخص مانند توهم، هذیان، گفتار و رفتار بی نظم و وخامت جدی در عملکرد مشخص می شود. این مرحله بسته به پاسخ به درمان ممکن است چندین ماه طول بکشد
مرحله احیا وبهبودی: پس از فروکش شدن فاز روانپریشی حاد، یک دوره چندماهه وجود دارد که فرد همچنان با نقص‌های قابل توجهی روبرو می‌شود. عاطفه‌ی سطحی و دوری از اجتماع همچنان قابل مشاهده‌است.
مرحله باقیمانده: کودکان مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است چندین ماه یا بیشتر را در مراحل حاد بگذرانند. بیشتر افراد حداقل تا حدودی دچار اختلال های باقیمانده خواهند شد. البته برخی از افراد هرگز به سمت علائم باقیمانده پیش نمی‌روند و باوجود درمان، علائم خود را ادامه می دهند.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کنیم؟
تشخیص اسکیزوفرنی در کودکان کار سختی است. کودکان خردسال قدرت تخیل خوبی دارند، بنابراین عادی است که دوستان خیالی داشته باشند و از آنها مراقبت کرده و گفتگو کنند. این نوع تظاهر به این معنا نیست که کودک شما دچار توهم است.
بچه ها عملکرد خوبی در گفتگو با بزرگسالان در مورد علائمشان ندارند. وقتی از خردسالان سؤالاتی درباره توهم یا هذیان پرسیده می شود را، اغلب با بله پاسخ می‌دهند. اما این بدان معنا نیست که آنها دچار روان پریشی شده‌اند.
در مقاله ای که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، محققان معتقد بودند که به احتمال زیاد کودکان این علائم را نشان دهند زیرا قدرت تخیل بیش از حدی دارند، محدودیت‌های شناختی دارند و یا این سؤالات را به اشتباه درک میکنند. بنابراین پرسیدن سؤالاتی نظیر اینکه «آیا تا به حال تجربه‌ی دیدن چیزهایی را که هیچ کس دیگری نبیند، داشته اید؟» به نظر نمی‌رسد که بینش مناسبی برای اینکه ایا باید به پزشک مراجعه کرد یا نه را بدهد.
علائم نیز به تدریج شروع می شوند. البته با گذشت زمان، کودک ممکن است دچار روانپریشی شود و علائم آن بسیار مشهودتر شود. اگر متوجه تأخیر در رشد ، آداب غذا خوردن عجیب، رفتار و افکار عجیب، تغییر در عملکرد تحصیلی یا هراس و انزوای اجتماعی درکودک خود شدید با پزشک فرزند خود مشورت کنید.
از آنجا که اسکیزوفرنی در کودکان نادر است، احتمال اینکه که علائم از چیز دیگری ناشی شود، بالا است. اما مهم است که دلایل تغییرات مشهود را پیدا کنید.
تشخیص
تست آزمایشگاهی مشخصی وجود ندارد که اسکیزوفرنی را تشخیص دهد. متخصصان بهداشت روان پس از جمع آوری یک تاریخچه کامل، معاینه کودک و مصاحبه با والدین این تشخیص را بر اساس چندین عامل تثبیت میکنند، البته باید سایر شرایط رد شود.
بسیاری از علائم بیماری اسکیزوفرنی کودکان در سایر اختلالات مانند اختلالات طیف اوتیسم، اختلالات خلقی با ویژگی های روانی یا اختلال وسواس فکرینیز مشاهده می‌شود.
برخی شرایط پزشکی نیز ممکن است منجر به روانپزشکی شود. عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی، اختلالات غدد درون ریز، سندرم‌های ژنتیکی، اختلالات خود ایمنی و قرار گرفتن در معرض سموم ممکن است باعث بروز علائمی مشابه علائم بیماری اسکیزوفرنی در کودکان شوند.
همچنین مصرف دارو نیز ممکن است باعث روانپریشی شود. قارچ های توهم زا، محرک ها، داروهای استنشاقی و حشیش تعدادی از داروهایی هستند که ممکن است منجر به علائم روانی شوند. مصرف بیش از حد داروها نیز ممکن است منجر به روان پریشی حاد شود. این علائم چند روز تا چند هفته پس از قطع دارو برطرف می‌شوند.
درمان
داروهای ضدروانپریشی در کودکان نیز مشابه بزرگسالان درمان اصلی اسکیزوفرنی است. در صورت قطع مصرف داروهای ضدروانپریشی، افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در معرض خطر عود قرار دارند. در ارتباط بودن والدین با پزشک برای نظارت بر علائم، عوارض جانبی و چسبندگی به دارو بسیار اهمیت دارد.
گفت وگو درمانی نیز می‌تواند برای کودکان مبتلا به اسکیزوفرنی مفید باشد. کودکان و والدین آنها میتوانند از جلسات آموزش روانشناسی و حل مسئله استفاده کنند. حتی ممکن است خواهران و برادران نیز درگیر در درمان باشند تا بتوانند رفتار برادر یا خواهر خود را درک کنند.
آموزش مهارتهای اجتماعی، پیشگیری از عود و آموزش مهارتهای پایه‌ی زندگی نیز میتوانند مفید واقع شوند. برخی از کودکان مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است نیاز به بهره‌مندی از برنامه های آموزش حرفه‌ای و تخصصی داشته باشند.
اگر حضور كودک برای خود یا دیگران خطرناک شود، بستری شدن در بیمارستان روانی ضروری است. بستری می‌تواند در تحت کنترل قرار گرفتن علائم موثر باشد.
پیش آگهی
اسکیزوفرنی کودکان با عملکرد هوشمندانه‌ی پایین و میزان بالای علائم منفی در طول عمر همراه است. براساس مطالعه ای که در سال ۲۰۱۱ در کلینیک های کودکان در آمریکای شمالی منتشر شده است، اسکیزوفرنی کودکان با کمبودهای اجتماعی بیشتری در دوران بزرگسالی در مقایسه با سایر بیماران روانی همراه است.
همچنین این بیماری در مقایسه با سایر اختلالات روانپزشکی به سطح پایین اشتغال و احتمال زندگی مستقل کمتر منجر می‌شود.
نوجوانان در فاز اول روانپریشی در معرض خطر بیشتری برای خودکشی هستند. حداقل ۵ درصد افرادی که قبل از ۱۸ سالگی علائم اسکیزوفرنی را بروز داده‌اند در اثر خودکشی یا مرگ تصادفی در اثر رفتارهای ناشی از تفکرهای روانی، جان خود را از دست می دهند.
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در معرض خطر بیشتری برای بیماری های قلبی، چاقی، هپاتیت، دیابت و HIV هستند. درمانی برای اسکیزوفرنی وجود ندارد، اما علائم را می‌توان تاحدودی مدیریت کرد. مداخله زودهنگام برای بهبود نتیجه در کودکان مبتلا به اسکیزوفرنی مهم است.
مداخله و پشتیبانی
اگاهی از اینکه کودک شما اسکیزوفرنی دارد یا احتمال اینکه ممکن است مبتلا شود، می تواند نگران کننده باشد. یادگیری هر چه بیشتر در مورد اسکیزوفرنی کودکان مهم است، تا بتوانید به بهترین شکل ممکن از فرزند خود حمایت و دفاع کنید.
از پزشک کودک خود در مورد علل و منشا اسکیزوفرنی بپرسید. حضور در گروه‌های حمایت کننده برای افرادی که یکی از اعضای خانواده مبتلا به اسکیزوفرنی هستند می تواند به عنوان گنجینه‌ی اطلاعات باشد.
به اندازه‌کافی از خود مراقبت کنید. در گروه‌های حمایتی شرکت کنید یا به دنبال درمان خود باشید. کنترل سطح استرس شما کلیدی برای تهیه‌‌ی امکانات لازم برای حمایت از فرزندتان است.
