آب قلیایی چیست؟
ممکن است شما در مورد تاثیرات مفیدی که آب قلیایی بر سلامت انسان دارد چیزهایی شنیده باشید. بعضی می‌گویند که آب قلیایی می‌تواند سرعت فرآيند پیرشدن را کاهش دهد، pH بدن شما را تنظیم کند و از بیماری‌های مزمن مثل سرطان پیشگیری کند. اما آیا واقعا آب قلیایی می‌تواند این تاثیرات را داشته باشد؟
واژه قلیایی در آب قلیایی به pH این آب اشاره دارد. pH عددی است که میزان اسیدی یا قلیایی بودن یک ماده را نشان می‌دهد. این عدد بین ۰ تا ۱۴ است. به طور مثال، ماده‌ای که pH= 1 دارد، بسیار اسیدی و ماده‌ای که pH=13 دارد، بسیار قلیایی است.
pH آب قلیایی مقداری بیشتر از آب نوشیدنی است؛ به همین‌دلیل طرفداران آن باور دارند که می‌تواند اسسید بدن را خنثی کند. آب نوشیدنی طبیعی عموما pH حدود ۷ دارد. pH آب قلیایی در حدود ۸-۹ است. با این حال pH تنها ویژگی متمایز آب قلیایی نیست. آب قلیایی همچنین حاوی مواد معدنی قلیایی و موادی دارای پتانسیل انجام واکنش‌های اکسیداسیون-کاهش منفی (OPR) است. OPR توانایی آب برای فعالیت به عنوان یک پرواکسیدان یا آنتی‌اکسیدان است. هرچه OPR منفی‌تر باشد، ویژگی آنتی‌اکسیدانی بیشتر است.
آیا واقعا اثربخش است؟
اثربخشی آب قلیایی بسیار بحث‌برانگیز است. بسیاری از متخصصان سلامت باور دارند که تاکنون شواهد کافی برای اثبات اثربخشی آب قلیاییی وجود ندارد و اثربخشی آن بیشتر ادعای افراد و فروشنده‌هاست. تفاوت‌هایی که در مقالات مختلف دیده می‌شوند، ممکن است به علت وجود انواع مختلف آب قلیایی باشد.
کلینیک مایو می‌گوید که آب معمولی بهترین آب برای انسان‌هاست و شواهد علمی کافیی وجود ندارد که بتواند کاملا ثابت کند که آب قلیایی برای سلامت انسان مفید است. با این‌حال مقالات اندکی وجود دارند که ادعا می‌کنند آب قلیایی می‌تواند در شرایط خاصی کمک‌کننده باشد. یکی از این مقالات که در سال ۲۰۱۲ منتشر شده‌است، دریافته است که آب نوشیدنی کربن‌دار (گازدار) که pH=8.8 دارد، می‌تواند پپسین که یکی از آنزیم‌های اصلی که موجب رفلاکس اسیدی می‌شود، غیرفعال کند.
مقاله‌ای دیگر، آب یونیزه قلیایی را مفید برای بیماران مبتلا به فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا معرفی می‌کند. یک مقاله‌ی جدیدتر که بر صد انسان انجام شده‌بود، دریافته است که پس از مصرف آب با pH بالا، تفاوت‌های قابل‌توجهی در ویسکوزیته‌ی خون پس از ورزش سنگین نسبت به زمانی که آب معمولی مصرف کرده‌اند، وجود دارد. ویسکوزیته خون بدان معناست که خون چقدر راحت می‌تواند در رگ‌ها جریان یابد. ویسکوزیته‌ی خون افرادی که از آب قلیایی استفاده کرده‌بوند، ۶.۳% کاهش یافته‌بود. این درحالی‌ست که ویسکوزیته خون کسانی که آب معمولی مصرف می‌کردند 3.36% بود. این بدان معناست که در صورت مصرف آب قلیایی، جریان خون تسهیل می‌یابد. در نتیجه انتقال اکسیژن در بدن بهتر انجام می‌گیرد. با این وجود، نیاز به تحقیقات بیشتری در این زمینه است. به خصوص نیاز به تحقیقات بیشتری برای یافتن دیگر تاثیرات آب قلیایی داریم.
تاثیرات مثبت احتمالی
با اینکه شواهد علمی زیادی برای اثبات تاثیرات آب قلیایی وجود ندارد، طرفداران آن به تاثیرات مفید آن روی سلامت اعتقاد دارند، مثل:
- اثرات ضدپیری (زیرا همراه با آب قلیایی، آنتی‌اکسیدان‌ها سریع‌تر جذب بدن می‌شوند.)
- اثر تمیزکنندگی کولون
- حمایت از سیستم ایمنی
- آبرسانی، سلامت پوست و دگر اثرات سم‌زدایی
- کاهش وزن
- مقاومت در برابر سرطان
آنها همچنین ادعا می كنند كه نوشابه‌ها، كه بسیار اسیدی هستند، دارای ORPهای بسیار مثبتی هستند كه منجر به بروز مشكلات سلامت بساری می‌شوند. این درحالی‌ست كه آب‌های یونیزه قلیایی دارای ORPهای بسیار منفی هستند. مثلا چای سبز سرشار از آنتی اکسیدان است و ORP کمی منفی دارد.
عوارض جانبی احتمالی آب قلیایی
با وجود اینکه مصرف آب قلیایی ایمن است، اما می‌تواند عوارض جانبیی برای بدن ایجاد کند. از این عوارض می‌توان کاهش خاصیت اسیدی معده که می‌تواند باکتری‌ها و دیگر عوامل بیماری‌زا را بکشد، نام برد. به‌علاوه موجب افزایش pH کلی خون شده و ممکن است موجب مشکلات گوارشی و تحریک پوست شود. مصرف بیش از حد آب قلیایی، می‌تواند pH بدن را بهم زده و موجب آلکالوز متابولیک شود. در این صورت عوارض زیر می‌تواند ایجاد شود:
- حالت تهوع
- استفراغ
- لرزش دست
- انقباض مفاصل
- خارش در نواحی انتهایی بدن و صورت
- گیجی
آلکالوز می‌تواند موجب کاهش کلسیم آزاد بدن نیز بشود که سلامت استخوان‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هرچند علت شایع هایپوکلسمیا، نوشیدن آب قلیایی نیست و علت اصلی آن کم‌کاری غده پاراتیروئید است.
طبیعی یا مصنوعی؟
آب زمانی طبیعی قلیایی می‌شود که از صخره‌ها و سنگ‌ها عبور کرده و مواد معدنی را در خود حل کرده و قلیایی شود. اما آب قلیایی که عموما افراد می‌خرند و می‌نوشند، توسط یک فرآیند شیمیایی به نام الکترولیز ایجاد شده‌است.
این تکنیک از محصولی به نام یونیزه‌کننده استفاده می‌کند تا با آن pH آب طبیعی را بالا ببرد. تولیدکننده‌های یونیزه‌کننده می‌گویند که از الکتریسیتی برای جدا کردن مولکول‌هایی درون آب طبیعی که کمی اسیدی یا کمی بازی هستند استفاده می‌کنند. سپس آب اسیدی را خارج می‌کنند.
هنوز برخی از پزشکان و محققان می گویند پژوهش‌های باکیفیت این ادعاها را حمایت نمی‌کنند. باید اطمینان حاصل کنیم که آلایندگی در منبع آب معمولی اولیه‌مان وجود نداشته‌باشد. برخی از دانشمندان توصیه می کنند قبل از اتصال یونیزه کننده قلیایی، از اسمز معکوس استفاده کنند تا آب را به اندازه کافی تصفیه کنند. این روش می تواند باعث افزایش pH و افزودن مواد معدنی شود.
مقاله‌ای توسط سازمان جهانی بهداشت منتشر شده‌است که هشدارهایی برای مصرف آب قلیایی با میزان مواد معدنی کم که از روش اسمز معکوس، تقطیر و دیگر روش‌هایی که بدون اضافه کردن مواد معدنی تولید می‌شوند، می‌دهد.
از کجا می‌توان تهیه کرد؟
آب قلیایی و آب یونیزه‌کننده را می‌توان در بسیاری از فروشگاه‌های زنجیره‌ای مواد غذایی تهیه کرد. همچنین می‌توانید در خانه خود تهیه کنید. حتی آب‌لیمو و آهک که اسیدی هستند، حاوی مواد معدنی هستند که می توانند پس از هضم و متابولیزه، فرآورده های قلیایی ایجاد کنند. اضافه کردن چند قطره لیموترش به یک لیوان آب باعث می شود آب شما قلیایی‌تر شود، زیرا بدن شما آن را هضم می کند. افزودن قطره pH یا جوش شیرین روش دیگری برای آب با خاصیت قلیایی بیشتر است.
اگر آب به درستی فیلتر شود تا آلاینده ها جدا شود، یونیزه‌شده و مجدداً معدنی شود، یا ماده باکیفیتی خریداری شود، هیچ شاهدی محدودیتی برای میزان مصرف روزانه آب تعریف نمی‌کند.
آیا بی‌خطر است؟
مشکلی که بسیاری از متخصصان سلامت با آب قلیایی دارند، بی‌خطری آن نیست بلکه درستی تاثیرات مفید آن برای سلامت انسان است. شواهد علمی کافی برای اثبات اثربخشی آب قلیایی در درمان هیچ بیماری‌ای وجود ندارد. کارشناسان پزشکی هشدار می‌دهند که همه‌ی ادعاهای فروشندگان را باور نکنید.
نوشیدن آب قلیایی طبیعی به طور کلی بی‌خطر است، زیرا حاوی مواد معدنی طبیعی است. با این حال، شما باید از آب قلیایی مصنوعی، که احتمالاً حاوی مواد معدنی کمتری نسبت به pH بالای آن است، با احتیاط استفاده کنید. همچنین ممکن است حاوی آلاینده‌هایی باشد. همچنین به خاطر داشته باشید که نوشیدن آب قلیایی زیاد ممکن است موجب کمبود مواد معدنی بدن شما شود.
