طبیعی است که هنگامی که متوجه تغییر در پستانهایتان می‌شوید، احساس نگرانی کنید. تغییرات پستان بخش طبیعی از آناتومی زنان است. اگر در پستانهایتان احساس سنگینی کردید، احتمالا چیزی برای نگرانی وجود ندارد. به یاد داشته باشید که علت سنگینی پستانها یا علت سفت شدن بافت سینه به ندرت مربوط به سرطان است.
در این مقاله به چند علت سنگینی پستانها که شایع‌تر هستند، می‌پردازیم.
علت سنگینی پستانها
۱. تغییرات فیبروکیستیک پستانها
تغییرات فیبروکیستیک پستانها بسیار شایع است. نیمی از زنان در دوره‌ای از زندگی خود آن را تجربه می‌کنند. این وضعیت غیرسرطانی می‌تواند منجر به تغییرات مختلف در پستانها شود، مانند تجمع آب در بافت پستان. هنگامی که پستانهایتان متورم و پر از مایع می‌شود، سنگین‌تر از حالت معمول می‌شود.
این تغییرات می‌تواند در یک یا هر دو پستان اتفاق افتد. ممکن است هر ماه در دوره‌ی خاصی از چرخه رخ دهد یا از الگوی قابل تشخیصی پیروی نکند. در برخی موارد، ممکن است علائم مداومی داشته باشید.
سایر علائم تغییرات فیبروکیستیک پستانها عبارتند از:
- توده‌های متحرک
- درد یا تندرنس که اغلب قبل از پریود شدیدتر می‌شود
- دردی که به زیر بغل یا پایین بازو انتشار می‌یابد
- به‌وجود آمدن یا از بین رفتن توده‌ها یا توده‌هایی که تغییر اندازه می‌دهند
- ترشحات نوک پستان سبز یا قهوه‌ای
کیست‌هایی که در پستانها ظاهر و از بین می‌روند، می‌تواند باعث زخم و سفت شدن بافت سینه شوند که فیبروز نامیده می‌شود. شما نمی‌توانید این تغییرات را ببینید، اما می‌توانید احساس توده و سنگینی بیش از حد معمول در پستانهایتان کنید.
۲. قاعدگی
درد و تورم پستانها اغلب از الگوی ماهانه‌ای پیروی می‌کنند که به وضوح با چرخه قاعدگی مرتبط است. این درد به‌عنوان درد چرخه‌ای شناخته می‌شود.
در روزهای قبل از پریود، سطح استروژن و پروژسترون به‌طور چشمگیری دچار نوسان می‌شود. استروژن و پروژسترون اندازه و تعداد غدد پستان را افزایش می‌دهند. همچنین باعث تجمع آب در پستانها می‌شوند که منجر به درد و سنگینی پستانها می‌شود.
این نوع تغییرات چرخه‌ای اغلب هردو پستان را تحت تاثیر قرار می‌دهند. علائم ممکن است دو هفته قبل از پریود به تدریج بدتر شده و سپس از بین بروند. این علائم عبارتند از:
- تورم و سنگینی
- درد مبهم و سنگین
- بافت پستان توده‌ای
- دردی که به زیر بغل یا بیرون از پستان انتشار می‌یابد
۳. بارداری
گاهی تورم پستانها یکی از اولین علائم بارداری می‌باشد. پستانها می‌توانند یک تا دو هفته بعد از لقاح شروع به متورم شدن کنند.
تورم به دلیل تغییرات هورمونی بدن اتفاق می‌افتد. این تغییرات هورمونی می‌توانند علت سنگینی پستانها و علت درد سینه باشند. همچنین ممکن است پستانهایتان بزرگ‌تر از معمول به نظر برسند.
اگر همراه با گذشتن زمان پریود، تورم و سنگینی پستان نیز داشتید، بهتر است تست بارداری انجام دهید.
سایر علائم اولیه بارداری عبارتند از:
- پریود نشدن یک یا بیش از یک دوره
- لکه‌بینی به رنگ روشن
- تهوع یا استفراغ
- خستگی
اگر باردار باشید، پستانهایتان تا زمان زایمان به بزرگ شدن ادامه می‌دهند. حتی در اواخر بارداری با آماده شدن پستانها برای شیردهی، سنگین‌تر نیز می‌شوند.
۴. شیردهی
اگر در دوره‌ی شیردهی هستید، احتمالا به احساس پری، سنگینی و درد نوک پستانهایتان عادت کرده‌اید. گاهی احساس پری و سنگینی پستانها تا وضعیتی به‌نام انگورجمنت پیش می‌رود. انگورجمنت زمانی اتفاق می‌افتد که شیر بیش از حد در پستانها تولید شود و می‌تواند بسیار دردناک باشد.
سایر علائم انگورجمنت عبارتند از:
- سفتی پستانها
- تندرنس
- گرمی پستانها
- درد تیرکشنده
- قرمزی
- نوک پستان صاف شده
انگورجمنت در هفته اول شیردهی شایع‌تر است، اما در هر زمانی ممکن است اتفاق افتد. انگورجمنت به احتمال زیاد زمانی که به نوزادتان شیر نمی‌دهید یا به اندازه‌ی کافی پمپاز نمی‌کنید، رخ می‌دهد.
۵. عوارض جانبی داروها
برخی داروها می‌توانند منجر به عوارض جانبی
مرتبط با پستانها شوند. شایع‌ترین آن‌ها داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضدبارداری،
درمان باروری و درمان جایگزینی هورمون است.
داروهای هورمونی از راه‌های مختلفی سطح هورمون‌ها را تنظیم می‌کنند. نوسان سطح
استروژن یا پروژسترون می‌تواند باعث احتباس مایع در پستانها و سنگینی آن‌ها شود.
برخی داروهای ضد افسردگی نیز با علائم پستانی همراه اند و می‌توانند علت درد سینه باشند. این داروها شامل مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند سرترالین (Zoloft) و سیتالوپرام (Celexa) هستند.
۶. عفونت
عفونت‌های پستانی که ماستیت نامیده می‌شوند، در افراد شیرده شایع‌ترند. ماستیت می‌تواند باعث التهاب شود که منجر به تورم و احساس سنگینی در پستان دچار عفونت می‌شود. این زمانی که شیر در پستانها تجمع می‌یابد و منجر به رشد خارج کنترل باکتری‌ها می‌شود، اتفاق می‌افتد. این اتفاق می‌تواند به دلیل انسداد مجاری شیر یا ورود باکتری‌های پوست مادر یا دهان نوزاد از طریق نوک پستان رخ دهد.
علائم ماستیت عبارتند از:
- تندرنس
- پستان‌هایی که هنگام لمس گرم هستند
- تورم
- درد یا سوزش (می‌تواند دائمی باشد یا فقط هنگام شیردهی ایجاد شود)
- توده در پستان یا سفت شدن بافت سینه
- قرمزی
- احساس ناراحتی
- تب
۷. سرطان التهابی پستان
معمولا علت سنگینی پستانها سرطان پستان نیست، اما سرطان التهابی پستان استثناست و می‌تواند با احتمال کم علت سفت شدن بافت سینه باشد. سرطان التهابی پستان بسیار نادر است و تنها یک تا پنج درصد کل سرطان‌های پستان را تشکیل می‌دهد. یک سرطان تهاجمی است که به سرعت ایجاد می‌شود.
این نوع سرطان پستان باعث قرمزی و تورم بافت پستان می‌شود. گاهی اندازه و وزن پستان در عرض چند هفته به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد.
سایر علائم سرطان التهابی پستان عبارتند از:
- تورم یا قرمزی که یک سوم یا بیشتر پستان را دربرمی‌گیرد
- پوست پستان کبودشده، مایل به ارغوانی یا صورتی به نظر می‌رسد
- پستان پوست پرتقالی
- سوزش یا تندرنس
- نوک پستان به سمت داخل برمی‌گردد
- تورم غدد لنفاوی
آیا باید به پزشک مراجعه کنیم؟
کاملا طبیعی است که هر از گاهی در پستانهایتان احساس سنگینی کنید، اما بررسی آن ضرری ندارد. اگر نگران هستید، مشورت با پزشک قطعا کمک‌کننده خواهد بود.
اگر در طول ماه به پستانهایتان توجه کنید و ببینید که احساس سنگینی پستانها حدود یک هفته قبل از پریود اتفاق می‌افتد، این می‌تواند باعث آرامش خاطرتان شود. در این صورت، مصرف مسکنی مانند ایبوپروفن باید این احساس را تسکین دهد.
در برخی موارد، قطعا بهتر است که هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید. برای مثال، عفونت فقط با آنتی‌بیوتیک تجویزی قابل درمان است.
اگر به‌طور مداوم یا متناوب درد دارید، پزشک می‌تواند علت سنگینی پستانها و درد را بررسی کند و ببیند که آیا ناشی از چرخه قاعدگی است یا مورد دیگری وجود دارد. پزشک می‌تواند با تجویز داروهایی به تنظیم هورمون‌ها کمک کند ویا با تنظیم دوز درمان فعلی، شرایط را بهتر نماید.
در صورت مصرف SSRI، پزشک ممکن است جایگزین داروهای ضدافسردگی دیگر با عوارض کمتر را توصیه کرده ویا دوز داروها را تنظیم کند.
اگر در شیردهی مشکل دارید، بهترین کار صحبت با مشاور شیردهی است. آن‌ها می‌توانند توصیه‌هایی درمورد تعداد دفعات شیردهی و پمپ هر پستان و نحوه اطمینان از خال شدن پستانها ارائه بدهند.
هر توده‌ی جدیدی که عرض چند هفته به‌طور خودبه‌خود برطرف نشود، باید توسط پزشک مورد بررسی قرار گیرد. بیان تفاوت کیست خوش‌خیم و تومور سرطانی می‌تواند دشوار باشد.
تغییرات فیبروکیستیک پستان می‌تواند نگران‌کننده باشد و تشخیص تفاوت کیست از تومور برای شما سخت است. اگرچه کیست‌ها نرم‌تر، دردناک‌تر و قابل حرکت‌تر هستند، اما می‌توانند همیشه اینگونه نباشند. فقط پزشک می‌تواند به‌طور قطع تشخیص دهد.
علائم هشداردهنده
به‌خاطر داشته باشید که سنگینی پستانها به ندرت می‌تواند به‌تنهایی نشانه‌ی مشکلی جدی باشد. اما در صورت مشاهده‌ی هریک از علائم زیر بهتر از هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید:
- توده سفت و بدون درد
- قرمزی یا تغییر رنگ پستان
- درد و سوزش هنگام شیردهی
- تب
- صاف شدن یا به داخل برگشتن نوک پستان
- ترشح خونی از نوک پستان
- خستگی شدید
همچنین، در صورت داشتن سابقه خانوادگی سرطان پستان یا سابقه جراحی پستان در گذشته به پزشک مراجعه کنید.
