در پایان این هفته، کودک شما تقریبا یک ماهه است و هر دوی شما در یک دوره زمانی کوتاه مدت، تغییرات عظیمی را پشت سر گذاشته اید! قبل از هر کار دیگری، امروز به خودتان فرصت کوتاهی برای مرور خاطرات این یک ماه بدهید…انگار همین دیروز بود که برای اولین بار صدای گریه دلبندتان را می‌شنیدید.
شما یک ماه است «والدینِ» آن نوزاد ناتوانید. به بی خوابی های شبانه تان فکر کنید. به اولین شیر دادن، اولین تعویض پوشک؛ امروز نسبت به آن روزها خیلی حرفه ای تر هستید!
اما مثل هر هفته، در هفته چهارم هم اتفاقات جدیدی منتظر شماست. هر آنچه در مورد کودک چهار هفته ای خود باید بدانید، من برایتان آماده کرده ام.
آنچه باید بدانید:
- به راهنمایی ها و نظراتی که سایرین به شما ارائه می‌دهند، فقط با حوصله گوش کنید. نیازی نیست هیچ کدام از حرف های آنها شما را نگران کند و نیاز نیست به توصیه های آنها عمل کنید! شما یک منبع معتبر در اختیار دارید که هر آنچه لازم است بدانید را در اختیارتان قرار داده است.
- هر زمان نیاز داشتید، از اعضای خانواده‌تان برای نگهداری و رسیدگی به فرزندتان کمک بگیرید.
- در مورد علایم کولیک و رفلاکس و ارتباط آن با تغذیه دلبندتان هشیار باشید. زیرا هر دو ممکن است در این سن ظاهر شوند.
- بیشتر بخوانید: هفته سوم بعد از تولد: همه چیز در مورد فرزند دلبند شما
- بیشتر بخوانید: هفته دوم بعد از تولد: همه چیز در مورد فرزند دلبند شما
کودک در حال رشد شما
اکنون که کودک شما کمی بزرگتر شده، پزشک با توجه به میزان قد و وزن بدو تولد، منحنی رشد کودکتان را رسم خواهد کرد. این روش به پزشک اجازه می دهد تا از مناسب بودن رشد کودک اطمینان حاصل کند.
به عنوان مثال، اگر كودك شما نارس متولد شده، منحنی رشد او متفاوت با یک كودك نرمال خواهد بود. در ماه اول تولد، اغلب نوزادان هر هفته حدود پنج تا هفت اونس وزن اضافه میکنند و تقریبا یک اینچ قدشان رشد می کند.
نقاط عطف رشد
CDC تا زمانی که کودک به ۲ ماهگی نرسیده است، ردیابی نقاط عطف رشد را آغاز نمی‌کند، زیرا کسب مهارت ها در مرحله نوزادی متفاوت است. برخی از نوزادان کمی سریعتر از سایرین رشد میکنند و برخی از نوزادان ممکن است زمان بیشتری نیاز داشته باشند.
مهارت های کودک شما در هفته چهارم
بدن
- چند دقیقه سر خود را بالا نگه می‌دارد. (گردن گرفتن)
- دست ها را به سمت صورت یا دهان بالا می‌برد، اما مدت زیادی طول نمی‌کشد که دوباره دهانشان را گم میکنند! (هنوز حرکات دست ها ناشیانه است.)
- حرکات سر بیشتر شده، مانند چرخاندن گردن از یک طرف به طرف دیگر.
- دست ها را محکم مشت می‌کند.
- رفلکس ها هنوز ادامه دارند.
مغز
- شما و سایر اعضای خانواده تان را با نگاه دنبال می‌کند و یا با دیدن شما هیجان‌زده می‌شود.
- حالا تا فاصله ۱۸ اینچی را با وضوح بیشتری می‌بیند.
- وقتی صحبت می کنید یا آواز می خوانید کاملاً گوش می‌دهد.
- شروع به صدا درآوردن می‌کند.
- ممکن است به سمت صداهای آشنا، از جمله صدای شما برگردد. شنوایی در این مرحله کاملا تکامل یافته است.
- چهره های انسان ها را می‌شناسد و بررسی می‌کند.
چه زمانی نگران باشید
از آنجا که سرعت رشد نوزادان در این سن بسیار متفاوت است، نیازی نیست هر لحظه او را با سایر نوزادان آشنایان و فامیل مقایسه کنید یا نگران باشید. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) خاطرنشان می‌کند اگر کودک شما هر یک از علائم زیر را نشان داد، برای ارزیابی بیشتر باید با متخصص کودکان مشورت کنید:
- توانایی تغذیه و یا قدرت مکیدن ضعیف است.
- با روشن شدن چراغها چشمانش را نمی‌بندد.
- نمی‌تواند یک جسم متحرک را با چشمانش تعقیب کند.
- قادر به تمرکز چشم ها نیست.
- دستها یا پاها را حرکت نمی‌دهد، یا عضلاتش سفت به نظر می‌رسد.
- بدنش بیش از حد شل به نظر می‌رسد یا دست و پایش آویزان دیده می‌شود.
- لرزش در اندام های تحتانی دارد.
- به هیچ وجه به صداهای بلند پاسخ نمی‌دهد.
یک روز از زندگی کودک شما در هفته چهارم تولد
اگر فرزند دیگری دارید، هفته چهارم ممکن است زمان شروع رقابت های خواهر و برادرها باشد. چرا؟ خوب، فرزند قبلیتان حالا بزرگ شده و احتمالا نوزادتان نسبت به او در جلب توجه شما موفق‌تر است و این برای بچه های دیگرتان اصلا خوشایند نیست.
شما باید هشیار باشید و هرچه زودتر همه چیز را به روال عادی خانواده برگردانید.
در اینجا چند روش برای کمک به جلوگیری و کاهش رقابت بین فرزندان آورده شده است:
- از فرزند قبلی خود بخواهید در کارهای نوزاد، مانند نگه داشتن کودک، پوشک کردن و در آوردن لباس نوزاد به شما کمک کند.
- خودتان را برای مواجهه با تغییرات احتمالی فرزند بزرگترتان آماده کنید. ممکن است مهارت های جدیدش را سرکوب کند و سعی کند رفتارهای نوزاد را تقلید کند! فرایندی که آن را رگرسیون می‌نامند.
- همچنین مراقب خشونت های احتمالی فرزندتان نسبت به نوزاد باشید و هرگز آنها را تنها نگذارید.
- از دوستان و خانواده‌تان برای نگهداری از نوزاد دلبندتان کمک بگیرید. وقتی که کسی را برای نگهداری از نوزاد یافتید، از فرصت استفاده کنید و زمانی را با فرزندتان بگذرانید. با او بازی کنید و به او نشان دهید که چقدر برایتان مهم است.
- تا حد امکان به کارهای روزمره خود هم برسید؛ از جمله پخت و پز، چرت زدن و…
مبانی مراقبت از کودک در هفته چهارم
تا هفته چهارم شما دیگر در تعویض پوشک مهارت پیدا کرده اید. فرقی ندارد از پوشک های پارچه ای استفاده می‌کنید و چه از پوشک های یکبار مصرف، کوچک شما ممکن است هر از گاهی دچار بثورات پوستی پوشک شود؛ به خصوص در فصول گرم سال.
کمک به پیشگیری و درمان بثورات پوشک
- پوشک کودک را مرتب و در فواصل کوتاه تعویض کنید. در طول شب و به محض اینکه متوجه شدید پوشک کودک کثیف شده، او را بشویید و پوشک تمیز بپوشانید.
- از کرم های بثورات پوشک استفاده کنید.
- همچنین می‌توانید از یک کرم بثورات پوشک برای پیشگیری استفاده کنید. به خصوص اگر کودک شما مستعد ابتلا به بثورات است و می‌دانید قرار است یک روز طولانی را در خارج از خانه بگذرانید.
- بعضی وقت ها اجازه دهید در معرض هوای آزاد باشد. بهترین راه برای پیشگیری و درمان بثورات پوشک این است که یک پتو روی زمین پهن کنید و اجازه دهید دلبندتان در فواصل تعویض پوشک و بعد از استحمام مدتی در معرض هوای آزاد باشد.
اگر کودک شما، به خصوص بعد از تغذیه، بیش از حد ناراحت و بی‌قرار به نظر می‌رسد، ممکن است دچار نفخ شده باشد.
برای رفع نفخ کودک این راهکارها را امتحان کنید.
- آروغ زدن بعد از تغذیه: به آرامی از پایین به بالا پشت کودکتان را ماساژ دهید یا ضربه بزنید تا حرکت هوا تسهیل شود.
- تعویض شیر خشک: ممکن است سیستم گوارشی شیرخوار شما با مواد موجود در شیر خشک ناسازگار باشد. برای انتخاب شیر خشک حتما با پزشک خود مشورت کنید.
- تعویض بطری شیر: انواع بطری ها و سر شیشه ها به شکل های متفاوتی ساخته شده اند، بنابراین بهتر است از بطری و سرشیشه ای استفاده کنید که هوای کمی از آن وارد معده نوزادتان شود.
تغذیه کودک هفته چهارم
در هفته چهارم، میزان وزن‌گیری کودک نشانگر خوبی برای تعیین مناسب بودن تغذیه کودک است. دلبندتان باید هر روز حدود نیم تا یک اونس وزن اضافه کند.
اگر فرزندتان را با شیر خودتان تغذیه می‌کنید، تعیین اینکه روزانه چقدر شیر می‌خورد دشوار است. درعوض، مدت زمان هر تغذیه را در نظر بگیرید و ببینید کودک شما موقع تغذیه پستان را کاملا تخلیه می‌کند یا خیر.
برای نوزادانی که با فرمولا (شیر خشک) تغذیه می‌شوند، در این مرحله تقریبا در هر نوبت سه تا چهار اونس شیر داده می‌شود و هر ماه به آن مقدار حدود یک اونس اضافه میکنند تا اینکه به هشت اونس برسد. بخاطر بسپارید که تغذیه باید مطابق میل فرزندتان باشد و هرگز کودک خود را مجبور نکنید که یک بطری را تمام کند.
نوزادان در هفته چهارم معمولا در ۲۴ ساعت حدود ۸ تا ۱۲ بار تغذیه می‌شوند، روزانه حداقل شش پوشک خیس میکنند و روزانه یک تا سه بار هم دفع مدفوع دارند.
اگر شیر خودتان را برای ذخیره می‌دوشید، بهتر است دستورالعملهای معمول ذخیره سازی شیر مادر را بدانید.
دستورالعمل ذخیره‌سازی شیر مادر
- چهار تا شش ساعت در دمای اتاق
- حداکثر تا ۲۴ ساعت در یخچال های قابل حمل با بسته های یخ
- پنج تا هشت روز در یخچال
- دو هفته در فریزر (اگر محفظه فریزر داخل یخچال است)
- سه تا چهار ماه در فریزر (یک محفظه فریزر جداگانه)
- شش تا ۱۲ ماه در یک فریزر صنعتی
برای شیردهی راحت تر و تغذیه با شیر مادر ، از بالش شیردهی برای نگه داری دلبندتان استفاده کنید، و هرگز در هنگام تغذیه به آنها بی توجه نباشید.
خواب
در این سن، اکثر نوزادان هنوز تمام طول شب را نمی‌خوابند. به طور معمول، بیشتر نوزادان چهار هفته ای، در هر چرخه ۲۴ ساعته به مدت ۱۶-۱۸ ساعت می‌خوابند، در طول روز چندین بار و یک یا دو نوبت خواب طولانی تر در شب.
اگر کودک شما وزن‌گیری مناسب دارد و هیچ مسئله پزشکی دیگری وجود ندارد، اجازه دهید تا زمانی که می‌خواهد، بخوابد تا شما هم بتوانید انرژی مورد نیازتان را بدست آورید.
اگرچه SIDS(سندرم مرگ ناگهانی شیرخوار) در این سن یکی از نگرانی های والدینِ آگاه است، ولی در حال حاضر AAP استفاده از مانیتورهای قلبی ریوی در منزل را برای کودکان سالم توصیه نمی‌کند. در عوض AAP از والدین می‌خواهد حداقل تا ۶ ماه با شیرخوار در یک اتاق، و در تخت های جداگانه بخوابند.
کنار کودک بودن در موقع خواب به شما این امکان را می‌دهد که دلبندتان را ببینید، کوچکترین صدایش را بشنوید و در صورت لزوم مداخله کنید.
بهداشت و ایمنی
هفته چهارم، دومین نوبت ویزیت دلبند شماست. در این ویزیت، پزشک متخصص اطفال، رشد و پیشرفت کودکتان را ارزیابی کرده و دستورالعملهای مهم ایمنی را با شما طی خواهد کرد.
دستورالعمل های ایمنی نوزاد
- محیط خانه
اگر سیگار می‌کشید، برای پیشگیری از سندرم ناگهانی مرگ شیرخوار و حفظ سلامت دلبندتان بیرون از خانه سیگار بکشید.
- ایمنی خواب
AAP توصیه می‌کند که والدین، حتی در موقع چرت زدن، به هیچ وجه نباید با نوزاد در یک تخت مشترک باشند.
- ایمنی در اتومبیل
در سن چهار هفتگی، نوزاد شما باید صندلی اتومبیل داشته باشد و آن را در قسمت عقب ماشین قرار دهید.
- کولیک
اگرچه بیشتر علائم کولیک (قولنج یا نفخ) در سه هفتگی ظاهر می‌شود، اما در بعضی نوزادان اولین علایم در هفته چهارم شروع می‌شود. اگر کودک دلبند شما علائمی مانند:
- دفع گاز بیش از حد
- استفراغ مکرر جهنده
- گریه طولانی (بیشتر از دو ساعت)
- وزن‌گیری نامناسب
- تحریک پذیری و بی‌قراری بخصوص عصرها
دارد، حتما با پزشک خود مشورت کنید تا اطمینان یابید که هیچ مشکل پزشکی دیگری وجود ندارد.
در بعضی موارد، ریفلاکس می‌تواند باعث بروز علایم کولیک شود و قابل درمان است.
- علایم ریفلاکس
- خفگی در حین تغذیه
- امتناع از تغذیه
- برگشت شیر در حین تغذیه یا درست بعد از آن
- سرفه های مزمن
- خشونت صدا یا گریه کردن
کلام آخر
شایعات و واقعیات
با اینکه هفته چهارم تولد دلبندتان هم گذشته، هنوز توصیه های اطرافیانتان تمامی ندارد. نکته مهمتر اینکه متاسفانه برخی از توصیه هایی که می‌شنوید برای دلبندتان خطرناک است. در اینجا چند مورد از رایج ترین شایعات در مورد مراقبت از کودک به همراه توصیه های فعلی برای ایمن نگه داشتن دلبندتان آورده شده است.
- توصیه غلط: نوزادان برای گرم ماندن به چند لایه لباس یا پتو احتیاج دارند!
واقعیت: گرمای بیش از حد و پوشش چند لایه ای هر دو از عوامل پرخطر برای SIDS هستند، بنابراین کودک را در پوشش مناسب در امان نگهدارید.
یک قاعده کلی خوب این است که اگر شما در هوای اتاق راحت باشید، کودک شما نیز راحت خواهد بود. به عبارت دیگر میزان پوشش مورد نیاز دلبندتان را می‌توانید با پوشش مورد نیاز برای خودتان تنظیم کنید. حتی ممکن است بخواهید هنگام خواب، فن را روشن کنید. باید بگویم هیچ مشکلی ندارد زیرا استفاده از فن در اتاق خواب با کاهش خطر ابتلا به SIDS هم همراه است.
- توصیه غلط: نوزادان برای سالم ماندن به آب زیادی احتیاج دارند!
واقعیت: شیر مادر تغذیه کاملی برای سال اول زندگی است. نوزادان در شش ماه اول زندگی، به آب احتیاج ندارند، زیرا آب دادن به کودک باعث پر شدن معده کوچک او می‌شود وسبب از دست رفتن یک نوبت تغذیه دلبندتان خواهد شد.
- توصیه غلط: با زیاد بغل کردن و نوازش، کودک را لوس و بغلی بار می‌آورید!
واقعیت: این درست نیست. در این سن، نوزادان هنوز هم به شما برای حس امنیت و تامین تمام نیازهای جسمی و روحیشان وابسته اند. در صورت عدم تامین حمایت عاطفی، روح دلبندتان آسیب خواهد دید.
