فیبروم رحم چیست
فیبروم های رحمی تومورهایی هستند که در رحم یک زن ایجاد می شوند. گاهی این تومورها بزرگ شده و باعث ایجاد درد شکمی شدید و پریودهای سنگین می شوند. در سایر موارد، هیچ علامت و نشانه ای ایجاد نمی کنند. این تومورها به طور معمول خوش خیم یا غیر سرطان زا هستند. علت ایجاد فیبروم رحم نامشخص است.
فیبروم رحمی با اسم های زیر هم شناخته می شوند:
- لیومیوم
- میوم
- میوم رحمی
- فیبروئید
براساس سازمان ملی سلامت (NIH)، تا حدود ۸۰ درصد از زنان تا نزدیک ۵۰ سالگی فیبروم رحمی دارند. با وجود این، بسیاری از زنان هیچ علائمی ندارند و ممکن است هرگز متوجه نشوند که فیبروم دارند.
انواع فیبروم رحم
نوع فیبرومی که در رحم یک زن ایجاد می شود، به مکان آن در درون یا روی رحم بستگی دارد.
فیبروم اینترامورال
فیبروم اینترامورال شایع ترین نوع فیبروم های رحمی است. این نوع، درون دیواره عضلانی رحم هستند. فیبروم های اینترامورال ممکن است بزرگتر شده و باعث کشیدگی رحم شوند.
فیبروم ساب سروزال
فیبروم های ساب سروزال در بیرون رحم تشکیل می شوند. این بخش خارج رحمی، سروز نام دارد. این تومورها ممکن است به حدی بزرگ شوند که باعث بزرگتر دیده شدن یک طرف رحم شوند.
فیبروم پدانکوله یا پایه دار
تومورهای ساب سروزال ممکن است ساقه ای ایجاد کنند؛ یک پایه باریک که از تومور محافظت می کند. زمانی که پایه دار شوند، تحت عنوان فیبروم های پدانکوله (pedunculated fibroids) نامیده می شوند.
فیبروم های ساب موکوزال
این نوع تومورها در لایه عضلانی میانی یا میومترِ رحم ایجاد می شوند. تومورهای ساب موکوزال به اندازه سایر انواع فیبروم رحم شایع نیستند.
علت ایجاد فیبروم رحم چیست
علت ایجاد فیبروم رحم نامشخص است. اما عوامل مختلفی ممکن است در تشکیل آن ها دخالت داشته باشند.
هورمون ها
استروژن و پروژسترون هورمون هایی هستند که به وسیله تخمدان ها ترشح می شوند. این هورمون ها در هر چرخه قاعدگی باعث بازسازی لایه داخلی رحم می شوند و ممکن است باعث رشد فیبروم ها شوند.
تاریخچه خانوادگی
فیبروم های رحمی ممکن است در اعضای خانواده در گردش باشند. اگر مادر، خواهر یا مادربزرگتان سابقه داشتن فیبروم رحمی داشته باشند ممکن است در رحم شما نیز فیبروم ایجاد شود.
حاملگی
حاملگی تولید استروژن و پروژسترون را در بدن افزایش می دهد. ممکن است فیبروم رحم در بارداری سریع تر ایجاد شده و رشد کند.
چه کسانی در معرض خطر داشتن فیبروم های رحمی هستند؟
زنان اگر یکی از ریسک فاکتور های زیر یا بیشتر را داشته باشند، در معرض خطر بیشتری برای ایجاد فیبروم رحمی هستند:
- بارداری
- سابقه خانوادگی فیبروم رحمی
- سن ۳۰ سال و بالاتر
- نژاد آفریقایی-آمریکایی
- وزن بالا
علائم فیبروم رحم چیست
علائم شما به تعداد تومورهایی که دارید، اندازه و محل قرارگیری تومورها بستگی دارد. مثلا فیبروم های ساب موکوزال ممکن است باعث خونریزی های شدید قاعدگی و مشکل در بارداری شوند.
اگر تومور شما کوچک است یا یائسه خواهید شد، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشید. فیبروم های رحم ممکن است در طول یائسگی یا بعد از آن کوچک شوند. زیرا میزان استروژن و پروژسترون در یائسگی کاهش می یاید. این هورمون ها رشد فیبروم را تحریک می کنند.
علائم فیبروم رحم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خونریزی سنگین بین پریودها یا در طول پریود که دارای لخته خونی است
- درد لگن یا ناحیه تحتانی پشت
- افزایش دردشکمی قاعدگی
- افزایش دفع ادرار
- درد در طول دخول
- قاعدگی که بیشتر از معمول طول میکشد
- احساس فشار یا پری در قسمت تحتانی شکم
- تورم و بزرگی شکم
تشخیص فیبروم رحم
برای تشخیص درست، باید به یک متخصص زنان مراجعه کنید تا معاینه لگن انجام دهد. این معاینه برای بررسی وضعیت، اندازه و شکل رحم انجام می گیرد. ممکن است نیاز به تست های دیگری نیز باشد که شامل تست های زیر است:
سونوگرافی
در سونوگرافی از امواج صوتی با فرنکاس بالا برای ایجاد تصاویری از رحم در یک صفحه استفاده می شود. بنابراین پزشک شما می تواند ساختارهای داخلی و حضور فیبروم را مشاهده کند. سونوگرافی ترانس واژینال، که در آن پروب سونوگرافی به داخل واژن وارد می شود، ممکن است تصاویر واضح تری فراهم کند. زیرا در این روش، پروب به رحم نزدیک تر است.
MRI لگن
این تست تصویربرداری کامل، تصاویری از رحم، تخمدان ها و سایر ارگان های لگنی فراهم می کند.
درمان فیبروم رحم
فیبروم رحم چگونه از بین میرود؟ پزشک شما برنامه درمانی براساس سن، سایز فیبروم و وضعیت کلی سلامتتان تدوین خواهد کرد. شما ممکن است ترکیبی از درمان ها را دریافت کنید.
درمان های خانگی و درمان گیاهی فیبروم رحم
درمان های خانگی و درمان های گیاهی مشخصی می توانند تاثیر مثبتی روی فیبروم های رحم داشته باشند. شامل:
- طب سوزنی
- یوگا
- ماساژ
- یک داروی طب سنتی چینی به نام (Gui Zhi Fu Ling Tang (GFLT
- استفاده از گرما برای انقباضات و درد شکمی (اگر خونریزی سنگینی دارید، از گرما اجتناب کنید)
تغییر رژیم غذایی نیز می تواند کمک کند. از مصرف گوشت و غذاهای پرکالری اجتناب کنید. در عوض، غذاهایی را انتخاب کنید که مقادیر زیادی flavonoids (زردینه یا رنگیزه) دارند، سبزیجات برگی، چای سبز و ماهی های آب سرد مثل ماهی تن و ماهی سالمون.
مدیریت استرس و کاهش وزن درصورت داشتن اضافه وزن، می تواند در زنان دارای فیبروئید سودمند باشد.
داروها
ممکن است داروهایی که سطح هورمون ها را تنظیم می کنند، برای کاهش اندازه فیبروم های رحم تجویز شوند.
آگونیست های هورمون آزادکننده گونادوتروپین (GnRH)، مثل لوپرولاید (لوپرون)، باعث کاهش سطح استروژن و پروژسترون می شوند. این داروها در نهایت قاعدگی را قطع کرده و باعث کاهش اندازه فیبروئید ها می شوند.
آنتاگونیست های GnRH مثل گانی رلیکس استات و سترورلیکس استات (ستروتید) نیز به از بین رفتن فیبروم رحم کمک می کنند. این داروها از طریق توقف تولید هورمون محرک فولیکول (FSH) و هورمون لوتئینه کننده (LH) عمل می کنند.
سایر انتخاب ها که می توانند خونریزی و درد را کنترل کنند، اما فیبروم را کوچک نمی کنند یا از بین نمی برند، شامل موارد زیر هستند:
- IUD یا ابزار درون رحمی که هورمون پروژستین آزاد می کند
- مسکن های ضدالتهابی بدون نسخه مثل ایبوپروفن
- قرص های ضدبارداری
جراحی فیبروم رحمی
جراحی فیبروم رحمی برای برداشتن تومورهای متعدد یا بسیاربزرگ ممکن است انجام گیرد. جراحی فیبروم رحمی میومکتومی نامیده می شود. در میومکتومی شکمی یک برش بزرگ در شکم ایجاد می شود تا رحم در دسترس قرار گیرد و فیبروم ها برداشته شود. این جراحی می تواند از طریق لاپاراسکوپی نیز انجام گیرد. در عمل لاپاراسکوپی میومکتومی چند برش کوچک ایجاد می شود که از طریق آن ها ابزارهای جراحی و یک دوربین وارد می شوند. ممکن است بعد از جراحی، فیبروم ها دوباره رشد کنند.
اگر شرایط شما بدتر شود یا سایر درمان ها کار نکنند، ممکن است پزشک شما هیسترکتومی (برداشتن رحم) انجام دهد. با انجام هیسترکتومی شما در آینده قادر به فرزندآوری نخواهید بود.
مقاله مرتبط: برداشتن رحم یا هیسترکتومی چیست و چگونه انجام می شود؟
روش هایی با کمترین تهاجم
یک روش جدید جراحی کاملا غیرتهاجمی وجود دارد که (forced ultrasound surgery (FUS نامیده می شود. در این روش بیمار درون یک دستگاه MRI خاص دراز می کشد که به پزشکان این امکان را می دهد که تصویری از درون رحم داشته باشند. امواج صوتی پرانرژی و پرفرکانس به سمت فیبروم ها هدایت می شوند تا آن ها را از بین ببرند.
به طور مشابه، میولیز با استفاده از جریان الکتریکی یا لیزر فیبروم ها را کوچک می کند. در حالی که در کریومیولیز فیبروم ها را منجمد می کنند. در Endometrial ablation ، یک ابزار مخصوص را وارد رحم می کنند تا لایه داخلی رحم را با استفاده از گرما، جریان الکتریکی یا آب داغ تخریب کند.
گزینه جراحی دیگر، آمبولیزاسیون شریان رحمی است. در این روش ذرات کوچکی به درون رحم تزریق می شوند تا خونرسانی فیبروم ها قطع شود.
در طولانی مدت چه چیزی انتظار می رود؟
پیش آگهی شما به انداره و محل قرارگیری فیبروم شما بستگی دارد. فیبروم ها اگر کوچک باشند یا علامتی ایجاد نکنند، نیاز به درمان ندارند.
فیبروم رحم در بارداری چه مشکلی ایجاد می کند؟ اگر باردار هستید و فیبروم دارید یا باردار شده اید و فیبروم دارید، پزشکتان به دقت وضعیت شما را کنترل خواهد کرد. در بسیاری از موارد، فیبروم ها در طول بارداری مشکلی ایجاد نمی کنند. اگر قصد بارداری دارید و دارای فیبروم رحمی هستید، با پزشکتان صحبت کنید.
