به ماه پنجم از زندگی دلبندتان خوش آمدید. طیف گسترده ای از نقاط عطف جسمی و شناختی وجود دارد که کودک شما در این ماه کسب خواهد کرد. من برایتان هر آنچه که لازم است در مورد تغییرات فرزندتان در ماه پنجم بدانید، آماده کرده‌ام.
آنچه باید در مورد کودک ۵ ماهه تان بدانید.
- صبح ها بهترین زمان برای وقت گذراندن با کودکتان است.
- بلند شوید، موسیقی ملایمی پخش کنید و مدتی را به بالا پایین پریدن و حرکات موزون در برابر فرزندتان اختصاص دهید.
هر روز صبح با کیفیتی را آغاز کنید. اغلب اوقات صبح ها کودک شما فعال، بیدار و خوشحال است. اگر می‌توانید صبح ها قبل از شروع روال روزمره زمانی را به بازی با کودک خود اختصاص دهید یا حداقل کمی با دلبندتان حرف بزنید.
کودک شما شناخت دنیای اطراف خود را از زمین به بالا کسب خواهد کرد، این بدان معنی است که شما باید با او هم سطح و هم طراز شوید. روی زمین بنشینید، دراز بکشید و او را تشویق کنید غلت بزند، یا اینکه او را روی شکم بخوابانید و برایش شکلک دربیاورید تا بخندد.
در سن ۵ ماهگی، کودک شما انواع اطلاعات جهان را از محیط اطراف خود دریافت می‌کند. مقدمات مهارت گفتاری در این ماه آغاز می‌شود، بنابراین همراه با صحبت کردن و شعر خواندن با کودک خود، گاهی موسیقی نیز پخش کنید.
- بیشتر بخوانید: ماه چهارم بعد از تولد همه چیز درباره فرزند دلبند شما
- بیشتر بخوانید: ماه ششم بعد از تولد همه چیز درباره فرزند دلبند شما
کودک در حال رشد شما در ماه پنجم بعد از تولد
تا پنج ماهگی، وزن کودک شما باید دو برابر وزن تولد شده باشد. کودکان متفاوت با یکدیگر رشد می کنند، اما به طور متوسط، کودک شما در این ماه ۱ تا ۲ پوند وزن اضافه می‌کند و حدود ۰.۸ اینچ رشد قدی خواهد داشت.
عموما کودکان در سال اول زندگی خود سریع رشد می‌کنند، اما حدوداً در ماه پنجم یا ششم، این روند رشد کند می‌شود. به عنوان مثال، ممکن است کودک شما در طی ۴ یا ۵ ماه وزن تولد خود را دو برابر کند، اما یک سال طول می‌کشد تا به سرابر وزن بدو تولد خود برسد.
نقاط عطف رشد در ماه پنجم
به خاطر داشته باشید که کودک شما در پنج ماهگی ممکن است فقط به برخی از نقاط عطف زیر برسد یا ممکن است قبلا آنها را کسب کرده باشد. به علاوه اگر کودک شما نارس به دنیا آمده باشد یا نیازهای خاصی داشته باشد، روند رشد و کسب مهارت های او متفاوت خواهد بود.
بدن
- از حالت خوابیده به شکم، به پشت می‌چرخد.
- با حمایت شما می‌نشیند. ممکن است کودک شما در اواخر این ماه مدت کوتاهی را مستقل بنشیند.
- وزنش را روی پاها تحمل می‌کند.
- دستش را به سمت جغجغه دراز می‌کند و آن را می‌گیرد.
- سر و سینه را بالا نگه می‌دارد.
- با فشار آوردن به شکم و سینه، دست ها را جلو می‌راند.
- فعالانه تلاش می‌کند تا به اشیای مورد نظر خود برسد.
- اشیا را با چشم دنبال می‌کند.
- دست ها و انگشتانش را می‌جود.
مغز
- رابطه علت و معلولی.
کودک شما کم کم یاد می‌گیرد که اقداماتی مانند انداختن غذا از صندلی یا کوبیدن پاها به زمین، می‌تواند باعث واکنش شود. کودک شما ممکن است آنقدر از این واکنش ها لذت ببرد که بخواهد آنها را بارها و بارها تکرار کند.
- قانون پایداری اشیا.
بین چهار تا شش ماهگی، کودک شما متوجه می‌شود که اشیایی که از میدان دیدش خارج می‌شوند، از بین نمی‌روند. به همین دلیل ممکن است هنگام خروج شما از اتاق، گریه کند تا شما برگردید.
- بینایی کودک تا زمانی که شش ماهش را تمام نکرده، به ۱۰/۱۰ نخواهد رسید. اما هر هفته وضوح بینایی او بهتر می‌شود. در این ماه، کودک شما از دیدن الگوها، شکل ها و رنگ ها بیشتر لذت می‌برد.
- به شما لبخند می‌زند و چهره های آشنا را می‌شناسد.
- از بازی لذت می‌برد.
- حالت های چهره مانند لبخند زدن یا اخم کردن را درک می‌کند.
- سعی در تقلید زبان و گفت‌و‌گوهای شما دارد.
- به منظورهای مختلفی گریه می‌کند، از جمله بخاطر گرسنگی، بی حوصلگی یا خواب آلودگی.
- با یک لبخند به محبت شما پاسخ می‌دهد.
چه زمانی نگران کودک پنج ماهه خود باشید.
اگرچه آهنگ رشد کودکان متفاوت است، اگر کودک شما هر یک از علایم زیر را نشان می‌دهد، حتما با پزشک خود در میان بگذارید.
- چشم هایش گاهی چپ می‌شوند.
- کمتر از نصف وزن تولد اولیه وزن گرفته است.
- قادر به بالا نگه داشتن سر و سینه خود نیست.
- اصلاً قادر به نشستن حتی با حمایت نیست.
- نمی‌تواند دست یا وسایل دیگر را به سمت دهانش ببرد.
- به رفتار و حالت چهره شما پاسخ نمی‌دهد.
- ملاج او هنوز نرم است.
- وسایل یا افراد را هنگام حرکت تعقیب نمی‌کند.
- لبخند نمی‌زند.
یک روز از زندگی کودک شما در ماه پنجم
بسته به مدت خواب کودک در شب، به احتمال زیاد دلبند شما صبح ها زود بیدار خواهد شد. احتمالا برنامه روزانه شما چیزی شبیه این خواهد بود:
ساعت ۷ صبح: بیدار شدن از خواب، صبحانه و بازی
۹ صبح: میان وعده و خواب کوتاه نیمروزی
ظهر: ناهار، فعالیت بیشتر و بازی
۲ بعد از ظهر: یک خواب ۱.۵ ساعته دیگر
۴ بعد از ظهر: زمان بازی و میان وعده، و احتمالا یک چرت کوتاه دیگر
۶ بعد از ظهر: تغذیه
۷-۸ بعد از ظهر: خواب
در سن پنج ماهگی، برخی از کودکان «خواب شبانه» دارند که بین ۸ تا ۹ ساعت طول می‌کشد. بنابراین، ممکن است کودک شما در ساعت ۷ بعد از ظهر به خواب شبانه برود و ساعت ۴ صبح از خواب بیدار شود.
مبانی مراقبت از کودک در ماه پنجم
اگر به علت کار یا هر مشکل دیگری كودکتان را به مهدكودك می‌سپارید، به زودی با این شرایط روبرو خواهید شد كه فرزندتان بی‌حال یا بیمار باشد و شما نگران او باشید.
ممکن است شغل شما حامی مادر و کودک نباشد و اگر مجبور شوید در خانه بمانید، دستمزد آن روز را از دست می‌دهید.
اما به هر حال، اگر کودک شما هریک از علایم زیر را داشت، بهتر است او را به مهد نبرید و خودتان یا همسرتان کنار او بمانید.
- تب
- همراهی تب و بثورات
- بی‌قراری و تحریک‌پذیری و نیاز به توجه مداوم
- سرفه مداوم یا مشکل تنفسی
- عفونتی که باعث شود کودک در عرض ۲۴ ساعت دوبار یا بیشتر استفراغ کند.
- اسهال خونی یا اسهال شدیدی که از پوشک بیرون می‌زند.
- به بیماری مسری مبتلا شده باشد: مانند سیاه سرفه، هپاتیت A ، E. coli ، سالمونلا ، شیگللا ، سل و غیره. کودک خود را تا زمان بهبود کامل بیماری در خانه نگه دارید.
البته کودک شما مجبور نیست به علت سرماخوردگی ساده و بدون تب در خانه بماند؛ حتی اگر سرفه و آبریزش از بینی داشته باشد. این واقعا خبر خوبی برای والدین است، زیرا علایم سرماخوردگی معمولاً ۱۰ تا ۱۴ روز طول می‌کشد و به طور متوسط هر کودک ممکن است پنج تا شش سرماخوردگی در سال داشته باشد.
فرزند شما همچنین در صورت وجود هر یک از شرایط زیر باید در خانه بماند.
- چشم صورتی همراه با ترشحات، سوزش گلو یا گلودرد (مگر اینکه ۲۴ ساعت از اولین دوز درمان آنتی بیوتیکی گذشته باشد.)
- شپش سر یا زخم سر
- آبله مرغان تا شش روز پس از شروع بثورات یا تا زمانی که بثورات پوستی تمام شود.
معمولا برای سایر شرایط رایج مانند بثورات پوستی بدون تب، زگیل یا کرم حلقه ای نیازی به ماندن در خانه نیست.
تغذیه
در سن پنج ماهگی، شما ممکن است اولین غذای جامد را به کودک خود معرفی کنید یا ممکن است منتظر بمانید تا کودک شما خودش علایم تمایل به غذا را نشان دهد. البته كودك شما در شش ماه اول زندگی به جز شیر مادر یا فرمولا به مواد غذایی دیگر احتیاجی ندارد.
چگونه بدانیم کودک برای دریافت غذای جامد آماده است؟
آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند به دنبال علایم زیر باشید.
- کودک شما قادر به نگه داشتن سر خود است.
کودک شما وقتی غذا می‌بیند دهان خود را باز می‌کند.
کودک شما توانایی خوردن غذا با قاشق را دارد.
وزن کودک شما حداقل ۱۳ پوند است یا به دو برابر وزن تولد رسیده است.
کودک شما علاقه جدی به مواد غذایی، مانند رسیدن به یک قاشق یا تماشای غذا خوردن شما نشان می‌دهد!
گزینه های بسیار خوبی برای غذای کودک نیز وجود دارد که برای خرید نیز در دسترس هستند، بنابراین اگر وقت یا منابع لازم برای تهیه غذای کودک خود را ندارید، می‌توانید از غذاهای آماده کودک استفاده کنید!
اگر تصمیم دارید غذای دلبندتان را خودتان تهیه کنید، از مصرف بیش از حد مواد غذایی حاوی چغندر، هویج، اسفناج و شلغم در غذای کودک خودداری کنید. این سبزیجات حاوی مقادیر زیادی نیترات هستند که می‌تواند باعث کم خونی شود.
میزان شیر مادر یا شیر خشکی که کودک شما می‌نوشد بستگی به این دارد که آیا غذاهای جامد می‌خورند یا نه و اگر بله به چه مقدار؟ به عنوان مثال، اگر کودک شما تازه شروع به تغذیه با مواد جامد کرده است، همچنان به شیر مادر یا فرمولا به عنوان منبع اصلی تغذیه خود ادامه خواهد داد. بین چهار تا شش ماهگی، کودکان به طور معمول ۴-۸ اونس فرمولا در هر نوبت می‌نوشند و در صورت تغذیه با شیر مادر به فاصله هر سه تا پنج ساعت شیر می‌خواهند.
خواب
در ماه پنجم، کودک به طور متوسط حدود ۱۱.۵ تا ۱۴ ساعت در هر ۲۴ ساعت می‌خوابد. مقدار كل خواب در طول روز شامل دو یا سه نوبت خواهد بود كه هر چرت از ۳۰ دقیقه تا دو ساعت ممکن است طول بکشد. تا سن پنج الی شش ماهگی، بسیاری از کودکان خواب شبانه را تجربه می‌کنند، به این معنی که هشت تا نه ساعت در خواب می‌مانند.
از آنجایی که کودک شما شب ها بیشتر می‌خوابد و از این ماه شروع به غلت زدن می‌کند، نگرانی بیشتری در مورد ایمنی خواب او خواهید داشت. بیشتر کودکان در این سن شروع به چرخیدن از شکم به پشت می‌کنند، اما هنوز چرخیدن از پشت به معده را بلد نیستند. همیشه به یاد داشته باشید که کودک خود را به پشت بخوابانید نه شکم و هرگز کودک خود را بدون نظارت به شکم نخوابانید.
بهداشت و ایمنی
کودک شما باید ماه گذشته ویزیت چهار ماهگی را انجام داده باشد. نتوانسته اید در ماه چهارم او را به مرکز بهداشت ببرید؟
نگران نباشید. همین امروز برنامه ای تنظیم کنید تا او را پیش پزشک ببرید. بررسی چهار ماهگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا نوبت واکسیناسیون کودک شماست.
اگر برنامه ویزیت و واکسیناسیون فرزندتان را خوب پیگیری می‌کنید، می‌دانید که بعد از این تا پایان شش ماهگی معاینه ای لازم نیست البته مگر اینکه کودک شما مریض شود.
اگر فرزند شما بیمار شد و تب بالای ۱۰۱ درجه فارنهایت داشت، باید با پزشک متخصص اطفال خود تماس بگیرید. توجه داشته باشید که آیا فرزند شما علایم دیگری همراه با تب دارد یا نه، از جمله مشکل تنفسی یا تغییر در اشتها و رفتار.
هنگام ارزیابی نحوه درمان تب در یک کودک پنج ماهه، باید در نظر بگیرید که کودک شما چه علایمی دارد و علت تب چیست. بیشتر اوقات، تب در کودکان علامتی از فعالیت سیستم ایمنی است و لزوما نیازی به درمان ندارد. در این شرایط کودک خود را با لباس های سبک مانند لباس زیر راحت نگه دارید. با یک دوش ولرم می‌توانید به طور طبیعی تب او را پایین بیاورید.
اگر دارو توسط پزشک تجویز شده است، می‌توانید مقدار توصیه شده استامینوفن به کودک خود بدهید. مصرف ایبوپروفن تا ۶ ماهگی در کودکان ممنوع است و همچنین به دلیل خطر ابتلا به سندرم ری، کودکان هرگز نباید آسپرین مصرف کنند.
