نمونه برداری از پرزهای جفتی یا آزمایش CVS یکی از آزمایش‌های تشخیصی پیش از تولد است که در آن نمونه‌ای از پرزهای کوریونی جفت به منظور آزمایش بیشتر خارج می‌شود. این نمونه برداری می‌تواند از طریق دهانه رحم (ترنس سرویکال) یا دیواره شکم (ترنس ابدومینال) انجام شود.
در طی دوران بارداری، جفت وظیقه تامین اکسیژن و مواد غذایی برای جنین در حال رشد را بر عهده دارد و مواد زاید را از خون جنین گرفته و خارج می‌کند. پرزهای کوریونی زائده‌های شفافی از بافت جفت هستند که ژنتیک جنینی دارند. این آزمایش می‌تواند در اوایل هفته ۱۰ بارداری انجام شود.
آزمایش CVS می‌تواند اختلالات کروموزومی مانند سندرم داون و سایر بیماری‌های ژنتیکی مانند سیستیک فیبروزیس را نشان دهد. اگرچه نمونه برداری از پرزهای جفتی اطلاعات ارزشمندی را در مورد سلامتی جنین در اختیار پزشک و مادر قرار می‌دهد اما، درک خطرات انجام این روش اهمیت زیادی دارد.
علت انجام آزمایش CVS
نمونه گیری از پرزهای جفتی می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در مورد ژنتیک کودک در اختیار مادر قرار دهد. به طور کلی، نتایج آزمایش CVS ممکن است تاثیر قابل توجهی در مدیریت بارداری یا تمایل به ادامه بارداری داشته باشد.
تست CVS معمولاً بین هفته‌های ۱۱ و ۱۴ بارداری و زودتر از سایر آزمایش‌های تشخیصی پیش از تولد مانند آمنیوسنتز انجام می‌شود.
در شرایط زیر انجام این آزمایش به فرد توصیه می‌شود:
- نتیجه مثبت آزمایش‌های غربالگری پیش از تولد. اگر نتایج آزمایش‌های غربالگری مانند صفحه آزمایش‌های غربالگری سه ماهه اول یا غربالگری فری سل DNA مثبت یا نگران کننده باشد، ممکن است برای تایید یا رد تشخیص ناهنجاری جنینی، آزمایش سی وی اس توصیه شود.
- وجود ناهنجاری کروموزومی در حاملگی قبلی. اگر در بارداری قبلی سابقه جنین با سندروم داون یا بیماری‌های کروموزومی دیگری وجود داشته باشد، خطر بروز دوباره آن در این بارداری کمی بیشتر است.
- سن بالای ۳۵ سال. نوزادان متولد شده از مادران ۳۵ سال و بیشتر نسبت به سایرین، بیشتر در معرض خطر ناهنجاری‌های کروموزومی مانند سندروم داون هستند.
- وجود سابقه خانوادگی ژنتیکی یا این که یکی از دو نفر حامل ژن‌های یک بیماری ژنتیکی باشند. علاوه بر شناسایی سندرم داون، آزمایش CVS می‌تواند در تشخیص بسیاری از بیماری‌های ژنتیکی دیگر از جمله اختلالات تک ژنی مانند تای ساکس و سیستیک فیبروزیس کمک کننده باشد.
نمونه برداری از پرزهای جفتی نمی‌تواند برخی از نقایص هنگام تولد، مانند نقص لوله عصبی را تشخیص دهد. اگر نقایص لوله عصبی نگران کننده باشد، انجام سونوگرافی یا آمنیوسنتز ژنتیکی توصیه می‌شود.
در صورت وجود شرایط زیر، ممکن است ارائه دهنده خدمات بهداشتی از انجام روش ترنس سرویکال خودداری کند:
- وجود عفونت فعال در دهانه رحم یا واژن مانند تبخال تناسلی
- خونریزی واژینال یا لکه بینی در دو هفته قبل
جفت غیرقابل دسترسی باشد؛ به دلیل رحمی که به پشت متمایل شده باشد یا رشد توده غیر سرطانی در دهانه رحم یا قسمت تحتانی رحم وجود داشته باشد
به ندرت ممکن است ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی در انتخاب روش ترانس ابدومینال احتیاط به خزج دهد:
- رحم به سمت عقب رانده شده و جفت در قسمت پشتی رحم قرار داشته باشد
خطرات انجام نمونه برداری از پرزهای جفتی
نمونه گیری از پرزهای جفتی خطرات مختلفی را به همراه دارد از جمله:
- سقط جنین. خطر سقط جنین پس از انجام آزمایش سی وی اس ۰.۲۲ درصد تخمین زده شده است.
- حساسیت به Rh. تست CVS ممکن است باعث شود که برخی از سلول‌های خونی کودک وارد جریان خون مادر شوند. اگر RH خون مادر منفی بوده و آنتی بادی علیه Rh مثبت در بدن مادر وجود نداشته باشد، پس از انجام آزمایش سی وی به مادر ایمونوگلوبولین RH داده می‌شود.
این دارو باعث جلوگیری از تولید آنتی بادی ضد Rh در بدن مادر می‌شود. این آنتی بادی‌ها می‌توانند از جفت عبور کرده و به گلبول‌های قرمز کودک آسیب برسانند. با انجام آزمایش خون می‌توان تشخیص داد که آیا تولید آنتی بادی آغاز شده است یا خیر.
- وجود عفونت. در موارد نادری نمونه برداری از پرزهای جفتی ممکن است باعث عفونت رحمی شود.
برخی مطالعات قدیمی نشان می‌دهند که تست CVS ممکن است باعث ایجاد نقص در انگشتان پا یا دست جنین شود. با این حال، به نظر می‌رسد که این خطر تنها در بارداری‌های قبل از ۱۰ هفته مطرح است.
آمادگی برای انجام آزمایش CVS
برای انجام نمونه برداری از پرزهای جفتی لازم است تا مثانه کاملاً پر باشد. در مورد میزان مایعات مصرفی خود و همچنین نیاز به هر نوع آمادگی پیش از آزمایش با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید.
ارائه دهنده خدمات بهداشتی نحوه انجام آزمایش CVS را توضیح داده و رضایت کتبی بیمار را پیش از شروع کسب می‌کند. از یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود بخواهید که شما را حمایت عاطفی کرده یا بعد از انجام آزمایش شما را به خانه برساند.
چه چیزی در انتظار بیمار است
نمونه برداری از پرزهای جفتی معمولاً در یک مرکز سرپایی یا مطب پزشک انجام می‌شود.
در طول تست
ابتدا ارائه دهنده خدمات بهداشتی برای بررسی سن حاملگی و وضعیت جفت نوزاد سونوگرافی انجام می‌دهد. بیار روی یک تخت دراز کشیده و شکم خود را باز می‌کند. ارائه دهنده خدمات بهداشتی ژل مخصوصی را بر روی شکم مادر اعمال می‌کند و سپس از یک وسیله کوچک که با نام پروب سونوگرافی شناخته می‌شود، برای نشان دادن جنین بر روی مانیتور استفاده می‌کند.
در مرحله بعدی تحت گاید سونوگرافی نمونه بافت از جفت برداشته می‌شود. این کار می‌تواند از طریق دهانه رحم (ترنس سرویکال) یا دیواره شکم (ترنس ابدومینال) انجام شود.
- نمونه گیری از پرزهای جفتی به روش ترنس ابدومینال. پس از تمیز کردن شکم با ضد عفونی کننده، ارائه دهنده خدمات درمانی یک سوزن بلند و نازک را از طریق دیواره شکم وارد رحم می‌کند. ممکن است هنگام وارد شدن سوزن به پوست بیمار احساس سوزش کند یا دچار گرفتگی عضلات رحمی شود. نمونه بافتی از جفت به داخل سرنگ کشیده شده و سوزن خارج می‌شود.
- نمونه گیری از پرزهای جفتب به روش ترنس سرویکال. پس از تمیز کردن واژن و دهانه رحم با ضد عفونی کننده، ارائه دهنده خدمات درمانی اسپکولوم را وارد واژن کرده و یک لوله نازک و توخالی را از دهانه رحم وارد رحم می‌کند. با رسیدن کاتتر به جفت، با مکش ملایم، نمونه‌ای از بافت جنینی برداشته می‌شود.
بعد از تست
ممکن است بلافاصله بعد از آزمایش CVS مادر اندکی خونریزی واژینال را تجربه کند.
بعد از انجام تست CVS می‌توان فعالیت روزانه را از سر گرفت. با این وجود، بهتر است چند روز از ورزش شدید و فعالیت‌های جنسی خودداری شود.
نمونه بافتی در آزمایشگاه بررسی خواهد شد. بسته به پیچیدگی بررسی آزمایشگاهی، نتایج ممکن است چند روز تا یک هفته بعد آماده شود.
در صورت تجربه هر یک از حالات زیر با ارائه دهنده خدمات درمانی خود تماس بگیرید:
- نشت مایعات از واژن
- خونریزی شدید
- تب
- انقباضات رحمی
نتایج
ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا مشاور ژنتیکی نتیجه گزارش را به مادر اطلاع خواهند داد. گاهی اوقات، نتایج آزمایش نامشخص است در نتیجه آمنیوسنتز، یکی دیگر از آزمایش‌های تشخیصی دوران بارداری، به منظور ارزیابی بیشتر انجام می‌شود.
نتیجه مثبت کاذب در آزمایش سی وی اس نادر است. همچنین لازم به یادآوری است که نمونه گیری از پرزهای جفتی نمی‌تواند تمامی نقایص هنگام تولد، از جمله اسپینا بیفیدا و سایر نقایص لوله عصبی را شناسایی کند.
اگر نتیجه نمونه برداری از پرزهای جفتی نشان دهد که جنین مبتلا به ماهنجاری کروموزومی یا ژنتیکی غیر قابل درمان است، تصمیم گیری مادر پیچیده خواهد شد. در این زمان دشوار بهتر است از تیم مراقبت‌های بهداشتی و عزیزان خود حمایت عاطفی بخواهید.
