رتینوپاتی نوزاد نارس
رتینوپاتی نوزادان زودرس (ROP) نوعی اختلال چشم است که در درجه اول
نوزادان نارس با وزن حدود ۲ پوند (۱۲۵۰ گرم) یا کمتر از آن که قبل از ۳۱ هفته حاملگی (یک بارداری تمام مدت دارای حاملگی ۳۸-۴۲ هفته است) به دنیا می آیند،را تحت تاثیر قرار می‌دهند. کودکانی در بدو تولد کوچکتر هستند،بیشتر دچار این اختلال می‌شوند. این اختلال – که معمولاً در هر دو چشم بروز می کند -یکی از شایع ترین دلایل از بین رفتن بینایی در دوران کودکی است و می تواند منجر به نابینایی مادام‌العمر شود. ROP اولین بار در سال ۱۹۴۲ تشخیص داده شد.
اختلالی است که بر روی بافتی در پشت چشم به نام شبکیه تأثیر می گذارد. شبکیه نور را دریافت کرده
و سیگنالهایی را به مغز می فرستد تا فرد بتواند ببینید. در رتینوپاتی نوزاد نارس رگهای خونی ناخواسته روی شبکیه چشم کودک رشد میکنند.این رگ های خونی می توانند بعداً باعث ایجاد مشکلات جدی در بینایی شوند.
رتینوپاتی نوزادان زودرس با رشد نوزاد می تواند خودبخود از بین برود. اگر از بین نرود ، کودک باید تحت درمان قرارگیرد. در غیر این صورت کودک می تواند دچار ضعف شدید بینایی یا حتی نابینایی شود.
چه تعداد از نوزادان دارای رتینوپاتی زودرس هستند؟
امروزه با پیشرفت در مراقبت از نوزاد ، نوزادان کوچکتر و زودرس نجات می یابند. این نوزادان
در معرض خطر بسیار بالایی از تظر رتینوپاتی نوزاد نارس قرار دارند. همه نوزادانی که زودرس به دنیا می‌آیند، دچار رتینوپاتی زودرس نمی‌شوند.
تقریباً ۳.۹ میلیون نوزاد هر سال در ایالات متحده متولد می شوند. از این تعداد ، حدود ۲۸۰۰۰ کودک وزن ۲¾پوند یا کمتر دارند. حدود ۱۴۰۰۰ تا ۱۶،۰۰۰ از این نوزادان در خطر ابتلا به برخی از بیماری ROP قرار دارند.
بیماری در موارد خفیف تر رتینوپاتی زودرس بهبود یافته و آسیب دائمی ندارد. حدود ۹۰ درصد از همه
نوزادان مبتلا به ROP در گروه خفیف تری قرار دارند و نیازی به درمان ندارند. با این حال ، در بیشتر نوزادانی که دچاربیماری شدید هستند، باعث اختلال در بینایی یا حتی نابینایی می شود.
سالانه حدود ۱۱۰۰-۱،۵۰۰ نوزاد دچار نوع شدیدی از رتینوپاتی زودرس می‌شوند که نیاز به معالجه پزشکی داشته باشد. هر سال حدود ۴۰۰-۶۰۰ نوزاد در ایالات متحده بخاطر ROP نابینا می شود.
چه اتفاقی در رتینوپاتی زودرس می‌افتد؟
رتینوپاتی (ret-in-AH-Puh-thee) نوزاد نارس باعث می شود رگ های خونی رشد غیرطبیعی و تصادفی در چشم داشته باشند . این رگها تمایل به نشت یا خونریزی داشته و منجر به زخم شدن شبکیه ، لایه‌ای از بافت عصبی در چشم که به ما امکان دیدن می دهد، می‌شوند.
وقتی زخم ها بهبود یافته و اسکار برجای می‌گذارند ، باعث کشش شبکیه شده و آن را از پشت چشم جدا می کنند. شبکیه بخش مهمی از بینایی است ، جدا شدن آن باعث کوری خواهد شد.
آیا مراحل مختلفی در ROP وجود دارد؟
بله! ROP در پنج مرحله طبقه بندی می شود ، از مرحله خفیف (مرحله اول) تا شدید (مرحله ۵):
• مرحله اول – رشد خفیف غیر طبیعی رگهای خونی. بسیاری از کودکانی که دچارمرحله اول می‌شوند، بدون هیچگونه درمان و مداخله‌ای بهبود یافته و درنهایت بینایی طبیعی ایجاد می شود. این مرحله بطور خودی خود و بدون پیشرفت بیشتر برطرف می شود.
• مرحله دوم – رشد نسبتاً غیر طبیعی رگهای خونی. بسیاری از کودکانی که دچار این مرحله می‌شوند، بدون هیچگونه درمان و مداخله‌ای بهبود یافته و درنهایت بینایی طبیعی ایجاد می شود. این مرحله بطور خودی خود و بدون پیشرفت بیشتر برطرف می شود.
• مرحله سوم – رشد غیر طبیعی رگهای خونی. رگهای خونی غیر طبیعی به سمت شبکیه رشد می کنند به جای پیروی از الگوی رشد طبیعی در سطح شبکیه ، در مرکز شبکیه چشم قرار می‌گیرند.
برخی از نوزادانی که دچار مرحله سوم بیماری می‌شوند، بدون هیچ گونه درمانی بهبود می یابند و درنهایت دارای بینایی عادی می شوند.
با این حال ، هنگامی که نوزادان مرحله خاصی از مرحله III دارند و “بیماری پلاس” ایجاد می شود ،باید درمان شوند. “بیماری پلاس” به این معنی است که رگهای خونی شبکیه بزرگ شده و پیچ خورده‌اند و نشانگر وخیم تر شدن بیماری است.
درمان در این مرحله، احتمال جداشدن شبکیه از چشم را کاهش می‌دهد.
• مرحله چهارم – شبکیه جدا شده. کشش شبکیه از جای زخم ناشی از خونریزی ، شبکیه را از دیواره چشم دور می کند.
• مرحله پنجم – شبکیه کاملاً جدا شده و مرحله انتهایی بیماری. اگر نوزاد به حال خود رها شده و‌درمان نشوددر این مرحله ، کودک می تواند نقص دید بینایی و حتی کوری داشته باشد.
بیشتر نوزادانی که دچار ROP می شوند مراحل I یا II دارند. با این حال ، در تعداد کمی از نوزادان ، گاهی اوقات رتینوپاتی زودرس خیلی سریع پیشرفت می‌کند. ROP بدون درمان، بینایی را تهدید می‌کند.
آیا رتینوپاتی نوزاد نارس می تواند عوارض دیگری ایجاد کند؟
بله. تخمین زده می‌شود که نوزادان مبتلا به ROP درمعرض خطربیشتری برای ابتلا به مشکلات خاصی در چشم قرار دارند؛ مانند جدا شدن شبکیه ، نزدیک بینی (نزدیک بینی) ، استرابیسموس (چشم های متقاطع) ، آمبلیوپی
(تنبلی چشم) ، و گلوکوم. در بسیاری از موارد ، این مشکلات چشم قابل درمان یا کنترل هستند.
چه عواملی باعث ایجاد رتینوپاتی نوزاد نارس می شود؟
ROP هنگامی رخ می دهد که رگهای خونی غیر طبیعی در سراسر شبکیه رشد می کنند ، گسترش می یابند ، وروی بافت پشت چشم پوشش ایجاد میکنند . این رگ های خونی غیر طبیعی شکننده هستند و می توانند نشت کنند و باعث زخم شدن شبکیه شوند
و آن را از موقعیت طبیعی خود بیرون کشیده و این باعث جداشدگی شبکیه می شود. جداشدگی شبکیه علت اصلی در اختلال بینایی و نابینایی در ROP است.
چندین عامل پیچیده ممکن است مسئول رشد رتینوپاتی نوزادان زودرس باشند. در حدود ۱۶ هفته حاملگی ، هنگامی که رگهای خونی شبکیه در عصب اوپتیک-پشت چشم- شکل می گیرند. رگ های خونی به تدریج به سمت لبه های در حال رشد شبکیه گسترش می‌یابند و تامین‌گننده‌های اکسیژن و موادغذایی شبکیه هستند..
در طی ۱۲ هفته آخر بارداری ، رشد چشم سریع‌تر می‌شود.
هنگامی که کودک به طور کامل به دنیا می آید ، رشد رگهای خونی شبکیه کامل است (شبکیه)
معمولاً چند هفته تا یک ماه پس از تولد رشد خود را تمام می کند). اما اگر نوزادی زودرس متولد شود ،
قبل از رسیدن این رگ های خونی به لبه های شبکیه ، رشد طبیعی رگ ممکن است متوقف شود.
لبه های شبکیه – حاشیه – ممکن است به اندازه کافی اکسیژن و مواد مغذی دریافت نکنند.
دانشمندان بر این باورند که حاشیه شبکیه سیگنالهایی را به مناطق دیگر شبکیه برای تغذیه می فرستد
در نتیجه ، عروق غیر طبیعی جدید شروع به رشد می کنند. این رگ های خونی جدید،
شکننده و ضعیف هستند و می توانند خونریزی کرده و منجر به ایجاد اسکار زخم در شبکیه شوند. هنگامی که این زخم ها بهبود می‌یابند، شبکیه را به سمت خود کشیده و باعث جدا شدن آن از پشت چشم می شود.
نوزادی که زود به دنیا می آید در معرض عوامل مختلفی قرار دارد. دارو ، اکسیژن ، چراغهای روشن یا
تغییرات دما ممکن است بر رشد عروق خونی چشم تأثیر بگذارد.
اینجا برخی از مواردی که پزشکان فکر می کنند ممکن است در رتینوپاتی نوزاد نارس نقش داشته باشند وجود دارد:
• وزن کم هنگام تولد (کمی کمتر از ۳ پوند یا کمتر).
• کودک چقدر زود به دنیا می آید. نوزاد نارس متولد ۲۸ هفته ، خطر بیشتری برای ابتلا به ROP نسبت به یک نوزاد نارس متولد ۳۲ هفته دارد.
• دادن اکسیژن اضتفی به نوازد بعد از تولد
آیا فاکتورهای خطر دیگری برای ROP وجود دارد؟
علاوه بر وزن هنگام تولد و چگونگی تولد نوزاد ، عوامل دیگری که در خطر ابتلا به رتینوپاتی نوزاد نارس نقش دارند
شامل کم خونی ، انتقال خون ، دیسترس تنفسی ، مشکلات تنفسی و سلامت عمومی شیرخوار هستند.
یک همه گیری ROP در دهه ۱۹۴۰ و اوایل دهه ۱۹۵۰ رخ داد، هنگامی که کادر درمان بیمارستان‌ها
میزان اکسیژن بیش از حد زیاد در انکوباتورها برای نجات جان نوزادان نارس استفاده کردند. در طی این اپیدمی رتینوپاتی نوزادان زودرس عامل اصلی نابینایی در کودکان در ایالات متحده بود. در سال ۱۹۵۴ ، دانشمندان سلامت توسط مؤسسات ملی بهداشت حمایت مالی شده‌بودند، تعیین كردند كه مقادیر نسبتاً زیاد اكسیژن به طور معمول به نوزادان نارس در آن زمان داده شده یک عامل خطر مهم برای رتینوپاتی نوزاد نارس است و با کاهش سطح اکسیژن داده شده به نوزادان نارس ، شیوع ROP کاهش می یابد. با استفاده از فن آوری و روش های جدیدترمیزان اکسیژن نوزادان را کنترل کرده ، مصرف اکسیژن به عنوان یک عامل خطر از عوامل ایجاد ROP کاسته شد.
اگرچه این امر به عنوان عاملی در توسعه ROP مطرح شده است ، اما محققان تحت حمایت انستیتوی ملی چشم در پژوهش‌های خود مشخص کردند که میزان روشنایی در بیمارستان هیچ تاثیری بر میزان توسعه رتینوپاتی نوزاد نارس ندارد.
تشخیص
اندکی پس از تولد ، تمام نوزادان نارس باید از نظر رتینوپاتی نارس (ROP) بررسی شوند. یک
چشم پزشک می تواند چشم نوزاد را در حالی که در بیمارستان است معاینه کند. با این حال ، ممکن است ROPتا چند هفته پس از تولد قابل تشخیص نباشد. بنابراین ، معمولاً نوزادان نارس در معرض خطر ROP چهار تا شش هفته پس از تولد توسط چشم پزشک معاینه می شود.
چگونه رتینوپاتی زودرس درمان می شود؟
برخی از موارد رتینوپاتی نوزادان زودرس خفیف بوده و خودبخود تصحیح می‌شوند. اما برخی به سمت جای زخم پیشرفت کرده و شبکیه از بقیه چشم فاصله می‌گیرد. این موارد برای جلوگیری از کاهش بینایی یا نابینایی به عمل جراحی نیاز دارند.
در ابتدا ، یک چشم پزشک ممکن است ROP را تحت نظر داشته باشد تا ببیند آیا به تنهایی از بین می رود. اگرعروق خونی غیرطبیعی به رشد خود ادامه می دهند ، باید چشمان نوزاد درمان شود.
چشم پزشک ممکن است ROP را به یک یا چند روش زیر درمان کند:
• درمان با لیزر
• درمان انجمادی (کرایوتراپی)
• تزریق چشم پزشکی
مؤثرترین روشهای درمانی ثابت شده برای ROP ، لیزر درمانی یا کرایوتراپی است. لیزر درمانی،
حاشیه شبکیه را که رگهای خونی طبیعی ندارد ، “می سوزاند”. با کرایوتراپی ،
پزشکان از ابزاری استفاده می کنند که دمای انجماد ایجاد می کنند تا به طورسطحی لکه هایی که روی شبکیه را پوشانده‌اند، لمس کند. درهر دو درمان با لیزر و کرایوتراپی
نواحی محیطی شبکیه را نابود کرده و رشد غیرطبیعی خون را کاهش داده و یا معکوس می کنید متأسفانه این درمانها ، بینایی جانبی را نیز از بین می برد. این کار برای حفظ مهمترین بخش بینایی ما که شامل – دید تیز و مرکزی ما برای فعالیت های “روبه جلو” نیاز داریم مانند خواندن ، خیاطی و رانندگی.
هر دو درمان با لیزر و کرایوتراپی فقط در نوزادان مبتلا به ROP پیشرفته انجام می شود ،
به خصوص در مرحله سوم با “بیماری پلاس” هر دو درمان جراحی تهاجمی در نظر گرفته شده اند ، و پزشکان از عوارض جانبی طولانی مدت هرکدام اطلاع ندارند تحقیقاتی در مورد داروهای ROP نیز در حال انجام است. این داروها برای جلوگیری از رشد ناخواسته رگ های خونی در چشم داخل بدن تزریق می شوند
.
در مراحل بعدی ROP ، سایر گزینه های درمانی شامل موارد زیر است:
• اسکلرال بالکینگ: شامل قرار دادن یک باند سیلیکون در اطراف چشم و سفت کردن آن است. این باعث می شود ژل زجاجیه از کشیدن بافت زخمی دست کشیده و اجازه می دهد شبکیه به سمت پایین وروی کره چشم صاف و پهن شود.
در نوزادانی که تحت اسکلرال بالکینگ قرار گرفته‌اند ، باید این طناب‌ها ماه ها یا سالها از بین بروند
، از آنجا که چشم به رشد خود ادامه می دهد؛ در غیر این صورت آنها نزدیك تر می شوند. اسکلرال بالکینگ معمولاً روی نوزادان با مرحله IV یا V انجام می شود.
• ویتراکتومی Vitrectomy شامل از بین بردن زجاجیه و جایگزین کردن آن با یک محلول نمکی است. بعد از برداشتن زجاجیه ، بافت زخم روی شبکیه قابل لایه برداری یا بریده شدن است ،
اجازه می دهد شبکیه شل شود و در برابر دیواره چشم پهن شود. ویترکتومی فقط در مرحله پنجم بیماری انجام می شود.
هرچه نوزادان مبتلا به ROP رشد می کنند ، لازم است به طور مرتب توسط چشم پزشک از لحاظ مسائل و‌چالش‌های بینایی ویزیت شوند. داشتن ROP منجر به نزدیک بینی یا داشتن شبکیه جدا شده ، تنبلی یا استرابیسم شده و همچنین خطر ابتلا به گلوکوم را افزایش می دهد. این مشکلات ممکن است توسط:
• عینک زدن
• استفاده از قطره چشم
• قرار دادن یک لنز روی یک چشم
• جراحی چشم
چه اتفاقاتی طی جراحی رتینوپاتی زودرس می‌افتد؟
چشم پزشک کودک‌تان روش را شرح داده و به سوالات شما پاسخ خواهد داد.
جراحی ROP معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود (دارویی که باعث ایجاد )
حالت خواب عمیق مانند خواب) یا آرامبخشی (کودک از این روش آگاهی ندارد ، اما به اندازه بیهوشی عمومی حالت خواب عمیق ندارد)
جراحی لیزر می تواند در بستر کودک یا داروهای آرام بخش و ضددرد یا زیر بیهوشی عمومی در اتاق عمل انجام شود
تزریقات دارویی معمولاً در کنار تختخواب کودک در زیر بی حسی موضعی (موضعی) انجام می شود.
جراحی‌های اسکرال بالکینگ و ویترکتومی نیاز به بیهوشی عمومی دارند ، بنابراین آنها در اتاق عمل انجام می شوند.
در تمام مراحل ، تنفس و ضربان قلب کودک در حین عمل از نزدیک تحت نظر قرار می‌گیرد.
پزشکان قبل از عمل قطره چشم در چشم کودک ریخته تا مردمک را گشاد کند. در طی عمل جراحی ، ابزاری به نام اسپکولوم پلک به آرامی در زیر پلک ها قرار می گیرد تا از بسته شدن آنها جلوگیری کند.
بعد از جراحی اسکلرال بالکینگ و ویترکتومی ، چشم با پارچه‌ای پوشانده می شود ولی پس از جراحی لیزر یا تزریق دارو لازم به پوشاندن نیست. نیاز به بستری در بیمارستان بستگی به وضعیت پزشکی کودک و سن آن دارد
اگر درمان مؤثر نباشد چه اتفاقی می افتد؟
در حالی که درمان ROP احتمال از دست دادن بینایی را کاهش می دهد ، اما همیشه از آن جلوگیری نمی کند. همه نوزادان به درمان ROP پاسخ نمی‌دهند و ممکن است بیماری بدتر شود. ممکن است یک جداره شبکیه ایجاد شود. اغلب ، تنها بخشی از شبکیه (مرحله چهارم) جدا می شود. زمانی‌که
این اتفاق می افتد ، هیچ درمان دیگری لازم نیست ، زیرا ممکن است جدا شدن جزئی باقی بماند
یا بدون درمان از بین بروند با این حال ، در برخی موارد ، پزشکان ممکن است توصیه به
درمان برای جلوگیری از پیشرفت بیشتر جداشدگی شبکیه (مرحله V)کنند. اگر مرکز
شبکیه یا کل شبکیه جدا می شود ، بینایی مرکزی تهدید می شود و ممکن است عمل جراحی نیاز بوده و
توصیه می شود شبکیه مجددا ترمیم شود.
