خلاصه
هیسترکتومی شامل عمل جراحی برای برداشتن رحم به تنهایی (هیسترکتومی پارشیال یا جزئی) و یا رحم به همراه سرویکس (هیسترکتومی توتال یا کامل) می‌باشد. اخیرا این عمل توسط هیسترکتومی رباتیک جایگزین می‌شود.
در صورتی که نیاز باشد هیسترکتومی انجام دهید، پزشک احتمالا هیسترکتومی رباتیک را پیشنهاد خواهد کرد. در حین عمل برداشتن رحم رباتیک از ابزارهایی برای وارد کردن به داخل بدن از طریق برش‌های بسیار ریز شکمی استفاده می‌شود. تصاویر سه بعدی بدست آمده این امکان را به جراح می‌دهد تا عمل را با دقت، ظرافت و کنترل بالا انجام دهد.
مزیت برداشتن رحم به روش رباتیک نسبت به عمل‌های هیسترکتومی واژینال این است که برش‌ها و زخم‌های ناشی از هیسترکتومی رباتیک بسیار کمتر است. در نتیجه خونریزی و درد بیمار کاهش خواهد یافت و بازگشت به فعالیت‌های روزانه برای بیمار بسیار سریع‌تر و راحت‌تر خواهد بود.
علت
عمل هیسترکتومی رباتیک برای درمان شرایط زیر انجام می‌گیرد:
- فیبروئیدهای رحمی
- اندومتریوز
- سرطان (یا پیش آگهی و پیشگیری از سرطان) در رحم، سرویکس و تخمدان‌ها
- پرولاپس رحم
- خونریزی غیرطبیعی واژینال
- درد در ناحیه لگن
اگر وضعیت سلامتی و پزشکی شما به گونه‌ای باشد که برای انجام هیسترکتومی واژینال آماده نباشید، پزشک انجام عمل برداشتن رحم رباتیک را پیشنهاد خواهد کرد. مواردی از قبیل داشتن اسکارهای جراحی یا ناهنجاری‌ها در لگن گزینه‌های عمل جراحی را برای بیمار محدود می‌کند.
عوامل خطر
با اینکه عمل هیسترکتومی رباتیک پروسه‌ای بسیار امن می‌باشد، اما با این حال هر جراحی ریسک‌های خاص خود را دارد. خطرات هیسترکتومی رباتیک عبارتند از:
- خونریزی شدید
- تشکیل لخته خون در پاها و ریه‌ها
- عفونت
- آسیب به مثانه و ارگان‌های اطراف
- عوارض مربوط به بیهوشی
آمادگی برای عمل
مانند هر عمل جراحی دیگری، داشتن استرس قبل از عمل طبیعی است. موارد زیر شامل توصیه‌هایی برای آمادگی‌های قبل از عمل می‌باشند:
- جمع آوری اطلاعات. قبل از عمل، هر اطلاعاتی که برای اطمینان شما لازم است بدست بیاورید. سوالاتی را در ذهن دارید از پزشک یا جراح خود بپرسید.
- دستورات دارویی پزشک را رعایت کنید. در مورد مصرف داروهایتان قبل از عمل هسترکتومی رباتیک با پزشک مشورت کنید. تمامی داروهای مصرفیتان را (مانند داروهای بدون نسخه، مکمل‌های غذایی و گیاهی) با پزشک در میان بگذارید.
- پس از عمل به یک همراه نیاز خواهید داشت. با اینکه پس از عمل هیسترکتومی رباتیک معمولا بهبودی بسیار سریع‌تر از هسترکتومی ابدومینال خواهد بود، اما با این حال بهبودی کامل کمی طول خواهد کشید. از یکی از نزدیکانتان بخواهید تا برای هفته اول پس از عمل همراهتان باشد تا شما را یاری کند.
پروسه هیسترکتومی رباتیک
قبل از عمل از پزشک خود جویا شوید چه چیزی در انتظار شما است. در مورد تاثیرات فیزیکی و عاطفی عمل مشورت کنید.
حین عمل
در حین عمل هیسترکتومی رباتیک شما به پشت دراز خواهید کشید و در پوزیشن مشابه برای آزمایش پاپ اسمیر خواهید بود. همچنین ممکن است با استفاده از یک کاتاتر مثانه شما تخلیه شود. سپس یک از اعضای تیم جراحی ناحیه‌ی برش‌های جراحی را با استفاده از مایع استریل به طور کامل ضدعفونی می‌کند.
پس از اعمال بیهوشی، جراح پنج تا برش در شکم ایجاد خواهد کرد و از طریق همین برش‌ها ابزارهای جراحی باریک وارد بدن می‌شوند.
آنچه در عمل پیش خواهد آمد:
- از دستگاه‌های کنترل کننده‌ای برای هدایت ابزارهای جراحی استفاده می‌شود. ابزارهای جراحی در واقع عمل برداشتن رحم را انجام می‌دهند.
- جراح ممکن است بر اساس وضعیت سلامتی شما لازم ببیند که هر دو تخمدان و لوله فالوپ را نیز بردارد.
- یکی از دستیاران پزشک در اتاق عمل وظیفه تامین ابزارها و وسایل مورد نیاز جراح را حین عمل دارد.
- اعضای دیگر تیم بیهوشی نقش بررسی وضعیت سلامتی شما و تغییرات آن را دارد.
پس از اتمام عمل
سرعت بهبودی بیماران مختلف، متفاوت است اما اکثرا پس از اتمام پروسه لازم است حداقل یک شب در بیمارستان بستری شوید.
برای کاهش درد ناشی از هیسترکتومی رباتیک، می‌توانید به تجویز پزشک از مسکن درد استفاده کنید. بسیار مهم است که هرچه زودتر از جای خود بلند شوید و تمرین‌های راه رفتن را شروع کنید.
خونریزی واژینال به مدت چند روز تا یک هفته پس از عمل هیسترکتومی واژینال طبیعی است.
شرایط فیزیکی بیمار
بهبودی فیزیکی بیمار پس از عمل هیسترکتومی رباتیک نسبت به هیسترکتومی ابدومینال سریع‌تر بوده و البته با درد کم‌تری همراه است. بهبودی کامل ممکن است سه الی چهار هفته به طول بینجامد.
حتی اگر به طور کامل احساس بهبودی می‌کنید، بلند کردن اشیا با وزن بالای ۹ کیلوگرم برایتان ممنوع است. همچنین تا ۶ هفته پس از عمل از داشتن رابطه جنسی خودداری کنید.
در صورت داشتن عوارضی مانند افزایش درد ، استفراغ و حالت تهوع ، و نیز خونریزی شدیدتر از خونریزی دوران قاعدگی، به پزشک اطلاع دهید.
شرایط عاطفی بیمار
ممکن است پس از اتمام پروسه و بهبودی، احساس راحتی کنید زیرا دیگر دچار حونریزی‌های شدید و دردهای لگنی نخواهید شد. در اکثر مواقع روابط جنسی بیماران پس از عمل هیسترکتومی رباتیک متحمل تغییر نمی‌شود. در برخی مواقع دیده می‌شود که به علت برداشتن رحم و کاهش درد حین رابطه جنسی، احساس رضایت زنان افزایش پیدا می‌کند.
توجه داشته باشید که اگر احساس فقدان یا ناراحتی می‌کنید، بسیار نرمال است. همچنین در صورتی که هنوز در سنین جوانی قرار دارید و تمایل به بارداری داشته اید، ممکن است پس از عمل هیسترکتومی رباتیک به علت از دادن قدرت باروری دچار افسردگی شودید. در صورتی که این ناراحتی‌ها دست از گریبان شما برنمی‌دارند و اجازه لذت بردن از زندگی روزمره را به شما نمی‌دهند، با یک پزشک مشورت کنید.
نتیجه
در نظر داشته باشید که عمل هیسترکتومی رباتیک به معنی پایان دادن به خونریزی قاعدگی و باروری است.
در صورتی که هنگام انجام عمل هیسترکتومی هنوز دچار یائسگی نشده‌اید اما در طول عمل تخمدان های شما نیز حذف شده‌اند بلافاصله پس از عمل، یائسگی به سراغتان خواهد آمد. علائم آن شامل خشکی واژن، گر گرفتگی و تعریق شبانه می‌شوند. این علائم می‌توانند با تجویز برخی داروها توسط پزشک بهبود یابند. البته در صورتی که علائم گفته شده بروز نکرده باشند نیز پزشک می‌تواند برخی جایگزین‌های هورمونی برای هورمون‌های طبیعی شما تجویز کند.
اما در صورتی که عمل هیسترکتومی رباتیک شما شامل حذف تخمدان‌ها نمی‌شود و هنوز یائسه نشده‌اید، تغییری در تولید نرمال هورمون‌های شما توسط تخمدان‌ها ایجاد نخواهد شد و این فعالیت تا سن یائسگی طبیعی ادامه خواهد یافت.
