همانژیوم پوست به تجمع غیرطبیعی رگ‌های خونی در سطح پوست یا زیر آن گفته می‌شود. همانژیوم پوست در واقع شبیه پلاکی قرمز رنگ و برآمده است.
همانژیوم نوزادی نوع خاصی از همانژیوم است که بیشتر در تنه دیده می‌شود، اما می‌تواند در صورت یا گردن نیز ظاهر شود. این نوع همانژیوم اغلب بلافاصله پس از تولد هم در دختران و هم در پسران ایجاد می‌شود. همانژیوم می‌تواند هم لایه‌های سطحی پوست و هم عمقی پوست را درگیر کند.
موفقیت در درمان به عوامل زیادی بستگی دارد از جمله:
- اندازه
- محل
- زخمی در محل ایجاد شده‌است یا خیر
همانژیوم‌ها در ظاهر دردناک به نظر می‌رسند، اما معمولا هیچ گونه ناراحتی ایجاد نمی‌کنند. همانژیوم‌ها اغلب پس از یک دوره کوتاه از رشد سریع، خود به خود و بدون درمان شروع به کپچک شدن می‌کنند. این نوع عارضه غیر سرطان بوده و به ندرت عوارض به دنبال دارد.
علت همانژیوم پوستی
هنوز متخصصان علت تشکیل تومورهای خوش خیم را نمی‌دانند. همانژیوم در موارد زیر بیشتر مشاهده می‌شوند:
- نوزادان با وزن کم هنگام تولد
- نوزادان نارس
- نژاد قفقازی
همانژیوم نوزادی در دختران بیشتر دیده می‌شود. در بعضی موارد، همانژیوم به شکل ارثی و خانوادگی است.
هرچند گاها بدون علت نیز رخ می‌دهد، اما احتمالا یک مولفه ژنتیکی در این بیماری دخیل است.
هیچ راه شناخته شده‌ای برای پیشگیری از همانژیوم پوست وجود ندارد زیرا علت دقیق آن مشخص نیست.
علائم همانژیوم پوست
همانژیوم پوست اغلب به رنگ قرمز تیره یا بنفش است. همانژیوم به صورت ضایعات یا تومورهایی روی پوست ظاهر می‌شوند. هر چه همانژیوم عمقی‌تر باشد، رنگ آن تیره تر خواهد بود. همانژیوم سطحی پوست (همانژیوم توت فرنگی، مویرگی یا سطحی) معمولاً قرمز رنگ است ولی همانژیوم زیر پوستی به صورت توده‌های اسفنجی آبی یا بنفش پر از خون به نظر می‌رسد.
همانژیوم ها معمولاً کوچک هستند، اما گاها بزرگ هم می‌شوند. معمولا به صورت لکه‌های کوچک قرمز روی پوست طی ۲ یا ۳ هفته اول زندگی تشکیل می‌شوند. همانژیوم نوزادان ۴ تا ۶ ماه تمایل به رشد سریع دارد. اما پس از این دوره رشد، همانژیوم وارد مرحله استراحت می‌شود. در این مدت برای چندین ماه یا سال به همان اندازه باقی می‌مانند و سپس شروع به کوچک شدن می‌کنند.
تشخیص همانژیوم پوست
پزشکان اغلب همانژیوم پوست را فقط با مشاهده تشخیص می‌دهند و هیچ آزمایش دیگری لازم نیست. اگر به نظر برسد که رشد آن، غیر طبیعی است یا زخم دیگری نیز وجود دارد، پزشک درخواست آزمایش خون یا نمونه برداری از پوست خواهد کرد. بیوپسی پوست شامل برداشتن تکه کوچکی از پوست برای آزمایش است.
MRI یا سی تی اسکن راهی برای بررسی همانژیوم عمقی است. این تصاویر به پزشکان اجازه می‌دهد تا تشخیص دهند که همانژیوم تا چه عمقی رشد کرده است و آیا ساختارهای دیگر بدن را نیز تحت تأثیر قرار داده است یا خیر. پزشکان می‌توانند از سونوگرافی داپلر نیز برای بررسی چگونگی جریان خون در همانژیوم اسفاده کنند. سونوگرافی داپلر همچنین در تعیین مرحله رشد، استراحت یا کوچک شدن همانژیوم کمک کننده است.
درمان همانژیوم پوست
همانژیوم سطحی معمولاً درمان نمی‌شود. با بزرگتر شدن کودک، رشد آن رو به کاهش می‌رود و معمولاً خود به خود از بین می‌رود. اگر همانژیوم در ناحیه ای باشد که می‌تواند بینایی یا تنفس را مختل کند، درمان لازم خواهد بود. اگر همانژیوم خیلی بزرگ باشد یا باز شود و خونریزی کند، باعث ناراحتی شده و درمان الزامی می‌شود.
درمان ها می توانند رشد را کاهش دهند و نهایتا آن را از بین ببرند. جراحی با لیزر نیز برای همانژیوم‌های بزرگی که ناراحت کننده و مشکل زا هستند،استفاده می‌شوند. درمان‌های لیزری همچنین تغییر رنگ باقیمانده پس از بهبودی همانژیوم را نیز کاهش می‌دهند. پزشکان اغلب برای درمان همانژیوم‌های نازک یا سطحی، مالولات تیمولول موضعی تجویز می‌کند.
پروپرانولول خوراکی خط اول درمان همانژیوم است که نوعی درمان سیستمیک است. اگر همانژیوم به پروپرانولول پاسخ ندهد یا به دلایلی امکان تحویز آن وجود نداشته باشد، کورتیکواستروئیدهای مانند پردنیزون نیز می‌توانند رشد را کند یا متوقف کنند. مصرف این داروها می‌تواند به شکل خوراکی، پماد موضعی یا تزریق مستقیم به همانژیوم باشد.
استروئیدها عوارض جانبی جدی به دنبال دارند، از جمله:
- ضعف رشد
- افزایش قند خون
- افزایش فشار خون
- آب مروارید
این عوارض جانبی قبل از تجویز مورد بررسی دقیق قرار می گیرند.
همچنین عوارض جانبی شدید پروپرانولول ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کاهش فشار خون
- کاهش قند خون
- دشواری در تنفس
دارویی به نام وین کریستین که برای انواع دیگر تومورها نیز استفاده می‌شود، گاهی اوقات برای درمان همانژیوم نوزادان که به سایر روش‌های درمانی پاسخ نمی‌دهند نیز استفاده می‌شود.
عوارض همانژیوم پوست
عوارض ناشی از همانژیوم بسیار نادر است. با این وجود اگر همانژیوم خیلی سریع رشد کند یا در مکان خطرناکی قرار داشته باشد، عوارضی به دنبال خواهد داشت. این عوارض عبارتند از:
- زخم و خونریزی
- تغییرات بینایی(اگر همانژیوم روی چشم باشد)
- مشکل تنفسی (اگر همانژیوم بزرگ باشد، و روی گلو یا بینی باشد)
- عفونت ثانویه
چشم انداز
بیشتر همانژیوم‌ها به خودی خود بعد از مدتی از بین می‌روند. اگر احساس کردید که فرزندتان به درمان نیاز دارد، با پزشک در مورد گزینه‌های درمانی صحبت کنید. انتخاب روش درمانی به ارزیابی و تشخیص پزشک بستگی دارد.
