بیماری التهابی لگن یا PID نوعی عفونت اندام‌های تولید مثلی زنان است. این بیماری اغلب در مواقعی اتفاق می‌افتد که باکتری‌های مقاربتی از واژن به رحم، لوله‌های فالوپ یا تخمدان منتقل شوند.
علائم و نشانه‌های بیماری التهابی لگن می‌تواند خفیف باشد. برخی از زنان هیچ علامت یا نشانه ای را تجربه نمی‌کنند. در نتیجه، تا زمانی که قصد بارداری نداشته باشند یا دچار درد مزمن لگن نشوند، ممکن است متوجه این بیماری نشوند.
علائم بیماری التهابی لگن PID
علائم و نشانه‌های بیماری التهابی لگن ممکن است خفیف باشد و تشخیص آن دشوار باشد. برخی از زنان هیچ علامت و نشانه ای ندارند. هنگامی‌که علائم و نشانه‌های PID بروز پیدا کند، اغلب شامل موارد زیر است:
- درد – از خفیف تا شدید – در قسمت پایین شکم و لگن
- ترشحات غیر طبیعی و زیاد واژن که ممکن است بوی نامطبوعی نیز داشته باشد
- خونریزی غیرطبیعی رحم، به ویژه در حین یا بعد از نزدیکی، یا بین چرخه‌های قاعدگی
- درد هنگام مقاربت و نزدیکی
- تب، برخی اوقات همراه با لرز
- درد هنگام ادرار کردن یا تکرر ادرار
چه موقع به باید پزشک مراجعه کنیم
در صورت مشاهده علائم زیر فورا به پزشک مراجعه کنید:
- درد شدید در ناحیه شکم
- تهوع و استفراغ، همراه با ناتوانی در تحمل غذا در معده
- تب، با دمای بالاتر ۳۸.۳درجه سانتی‌گراد
- ترشحات بدبو واژن
اگر دارای علائم و نشانه‌های PID هستید اما شدید نیستند، باز هم در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. ترشحات بدبو واژن، ادرار دردناک یا خونریزی در بین چرخه‌های قاعدگی همچنین می‌تواند از علائم عفونت مقاربتی STI باشد. در صورت بروز این علائم و نشانه‌ها، از داشتن رابطه جنسی خودداری کرده و سریعا به پزشک مراجعه کنید. درمان به موقع و سریع STI می‌تواند به پیشگیری از PID کمک کند.
علل اختلال التهابی لگن
بسیاری از انواع باکتری‌ها می‌توانند باعث بیماری التهابی لگن شوند، اما عفونت‌های سوزاک یا کلامیدیا شایع ترین آن‌ها هستند. این عفونت‌ها معمولاً در حین رابطه جنسی محافظت نشده رخ می‌دهند.
در موارد نادر، زمانی که مانع طبیعی ایجاد شده توسط دهانه رحم، دچار مشکل شده باشد این باکتری‌ها می‌توانند وارد دستگاه تولید مثلی شوند. این مشکل ممکن است در دوران قاعدگی و پس از زایمان یا سقط جنین اتفاق بیفتد. ندرتا، این باکتری‌ها همچنین ممکن است در حین قرار دادن دستگاه داخل رحمیIUD که نوعی روش جلوگیری از بارداری طولانی مدت است، یا هر روش درمانی دیگری که شامل قرار دادن ابزار در رحم است، وارد دستگاه تولید مثلی شوند.
عوامل خطر
برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به بیماری التهابی لگن را افزایش دهند، از جمله:
- خانمی‌که از نظر جنسی فعال است و زیر ۲۵ سال، سن دارد.
- داشتن چندین شریک جنسی
- داشتن رابطه جنسی با شخصی که بیش از یک شریک جنسی دارد
- داشتن رابطه جنسی بدون پوشش و کاندوم
- استفاده مکرر از دوش، که تعادل بین باکتری‌های خوب و مضر واژن را بر هم می‌زند و ممکن است سبب پوشیده و پنهان ماندن علائم شود.
- داشتن سابقه بیماری التهابی لگن یا عفونت مقاربتی
- پس از قرار دادن دستگاه داخل رحمیIUD، خطر بیماری التهابی لگن کمی‌افزایش می‌یابد. این خطر به طور کلی محدود به سه هفته اول پس از قرار دادن دستگاه می‌شود.
عوارض پی آی دی چیست؟
در صورت درمان نشدن بیماری التهابی لگن، ممکن است سبب ایجاد بافت آسیب دیده و آبسه در دستگاه تولید مثلی شود. همچنین می‌تواند سبب ایجاد آسیب دائمی‌به اندام‌های تولید مثلی شود.
عوارض ناشی از این آسیب ممکن است شامل موارد زیر باشد:
بارداری خارج رحمی و اکتوپیک: PID دلیل اصلی بارداری خارج رحمی‌است. حاملگی خارج رحمی‌زمانی اتفاق می‌افتد که بیماری التهابی لگن درمان نشده باعث ایجاد بافت آسیب دیده، در لوله‌های رحمی(فالوپ) شود. بافت آسیب دیده مانع از آن می‌شود که تخمک بارور شده از طریق لوله فالوپ به رحم راه پیدا کند. در عوض، تخمک در لوله رحمی‌کاشته و لانه‌گزینی می‌شود. حاملگی‌های خارج رحمی‌می‌توانند باعث خونریزی گسترده و تهدید کننده زندگی شوند و نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارند.
ناباروری: آسیب به اندام‌های تولید مثلی ممکن است سبب ناباروری شود (عدم توانایی در باردار شدن). هرچه تعداد دفعات ابتلا به عفونت لگنی بیشتر باشد، خطر ناباروری بیشتر می‌شود. تأخیر در درمان PID به طور چشمگیری خطر ناباروری را نیز افزایش می‌دهد.
درد مزمن لگنی: بیماری التهابی لگن می‌تواند سبب بروز درد لگنی شود که ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها ادامه داشته باشد. ایجاد آسیب در لوله‌های رحمی‌و فالوپ و سایر اندام‌های لگنی می‌تواند باعث درد در هنگام مقاربت و تخمک گذاری شود.
آبسه لوله‌ای تخمدانی: بیماری التهابی لگن ممکن است باعث ایجاد آبسه – کیسه‌ای پر از چرک – در دستگاه تولید مثلی شود. به طور معمول، آبسه‌ها در لوله‌های رحمی‌و تخمدان‌ها بوجود می‌آیند، اما ممکن است در رحم یا سایر اندام‌های لگنی نیز ایجاد شوند. اگر آبسه درمان نشود، می‌تواند به یک عفونت تهدید کننده زندگی تبدیل شود.
جلوگیری از ابتلا به بیماری التهابی لگن
برای کاهش خطر ابتلا به بیماری التهابی لگن:
رابطه جنسی محافظت شده داشته باشید: در زمان که برقراری رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید، تعداد شریک‌های جنسی خود را محدود کنید و در مورد سابقه جنسی شریک خود سوال بپرسید.
با پزشک خود در مورد پیشگیری از بارداری صحبت کنید: بسیاری از روش‌های پیشگیری از بارداری از ایجاد PID جلوگیری نمی‌کنند. استفاده از پوشش، مانند کاندوم، به کاهش خطر ابتلا کمک می‌کند. حتی اگر از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنید، برای محافظت در برابر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی، هر زمان که با یک شریک جنسی جدید رابطه برقرار می‌کنید، از کاندوم استفاده کنید.
تست و آزمایش انجام دهید: اگر در معرض ابتلا به بیماری مقاربتی هستید، برای انجام آزمایش اقدام کنید. در صورت لزوم یک برنامه غربالگری منظم را با پزشک خود تنظیم کنید. درمان زود هنگام یک STI بهترین فرصت را برای جلوگیری از بیماری التهابی لگن، می‌دهد.
از شریک جنسی خود بخواهید تا آزمایش دهد: اگر به بیماری التهابی لگن یا STI مبتلا هستید، به شریکجنسی خود توصیه کنید که مورد معالجه قرار بگیرد. این کار می‌تواند از شیوع عفونت‌های مقاربتی و عود احتمالی بیماری التهابی لگن جلوگیری کند.
از دوش استفاده نکنید: دوش، تعادل باکتری‌ها را در واژن برهم می‌زند.
تشخیص اختلال التهابی لگن
هیچ آزمایش دقیقی وجود ندارد که بتواند به طور دقیق بیماری التهابی لگن را تشخیص دهد. در عوض، پزشک از ترکیبی از نتایج زیر برای تشخیص کمک می‌گیرد:
سابقه و تاریخچه پزشکی: پزشک شما احتمالاً در مورد عادات جنسی، سابقه داشتن عفونت‌های مقاربتی و روش‌های کنترل بارداری از شما سوال خواهد کرد.
علائم و نشانه‌ها: هر علامتی را که تجربه می‌کنید، هرچند خفیف، به پزشک خود اطلاع دهید.
معاینه لگن: در طول معاینه، پزشک ناحیه لگن را از نظر حساسیت و تورم بررسی می‌کند. همچنین ممکن است پزشک از سواب پنبه برای گرفتن نمونه مایعات از واژن و دهانه رحم استفاده کند. نمونه‌ها در آزمایشگاه از نظر وجود عفونت و میگروارگانیسم‌هایی مانند سوزاک و کلامیدیا مورد آزمایش قرار می‌گیرند.
آزمایش خون و ادرار: این آزمایشات ممکن است برای بررسی و ستست بارداری، HIV یا سایر عفونت‌های مقاربتی یا اندازه گیری تعداد گلبول‌های سفید خون یا سایر نشانگرهای عفونت یا التهاب استفاده شود.
سونوگرافی: این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصاویری از اندام‌های تولید مثلی استفاده می‌کند.
اگر امکان تشخیص همچنان میسر نشده باشد، پزشک ممکن است انجام آزمایش‌های اضافی مانند موارد زیر را دستور دهد:
لاپاراسکوپی: در طی این روش، پزشک یک ابزار باریک و سبک را از طریق یک برش کوچک بر روی شکم، وارد بدن می‌کند تا اندام‌های لگنی را مشاهده کند.
نمونه برداری از آندومتر: در طی این روش، پزشک یک لوله نازک و باریک را به رحم وارد می‌کند تا نمونه کوچکی از بافت آندومتر را بردارد. این بافت از نظر وجود عفونت و التهاب مورد آزمایش قرار می‌گیرد.
درمان بیماری التهابی لگن
درمان سریع دارویی می‌تواند سبب از بین رفتن عفونت بوجود آورنده بیماری التهابی لگن شود. اما هیچ راهی برای برگشت هرگونه زخم یا آسیب وارد شده به دستگاه تناسلی وجود ندارد. درمان بیماری التهابی لگن اغلب شامل موارد زیر است:
آنتی بیوتیک‌ها. پزشک از ترکیبی از آنتی بیوتیک‌ها برای بهبودی سریع استفاده می‌کند. پس از دریافت نتایج آزمایشات، پزشک ممکن است نسخه شما را به گونه‌ای تنظیم کند تا با عواملی که باعث ایجاد عفونت شده‌اند بهتر مطابقت داشته باشد. بهتر است پس از سه روز به پزشک مراجعه کنید تا از موثر بودن درمان اطمینان حاصل کنید. حتی اگر بعد از چند روز احساس بهتری داشتید، داروهای خود را قطع نکنید و حتما تمام داروهای خود را مصرف کنید.
درمان شریک جنسی. برای جلوگیری از عفونت مجدد با STI ، شریک جنسی شما نیز باید معاینه و درمان شود. شریک جنسی مبتلا و آلوده ممکن است هیچ علامت قابل توجهی نداشته باشد.
پرهیز موقتی از برقراری رابطه جنسی. تا پایان درمان و رفع علائم، از آمیزش جنسی خودداری کنید.
اگر باردار هستید، به شدت بیمار هستید، مشکوک به داشتن آبسه هستید یا به داروهای خوراکی پاسخ نداده‌اید، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشید و علاوه بر آنتی بیوتیک‌های خوراکی، آنتی بیوتیک تزریقی داخل وریدی دریافت کنید.
به ندرت نیاز به جراحی وجود دارد. با این حال، اگر آبسه پاره شود یا احتمال پاره شدن بالایی داشته باشد، پزشک ممکن است آن را تخلیه کند. اگر به درمان آنتی بیوتیکی پاسخ ندهید یا پزشک به تشخیص مشکوک باشد، مانند زمانی که یک یا چند مورد از علائم PID را نداشته باشید، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.
کنار آمدن با بیماری التهابی لگن
بیماری التهابی لگن می‌تواند احساس ناخوشایند یا استرس زا را برای فرد ایجاد کند. شما ممکن است با تشخیص عفونت مقاربتی، ناباروری احتمالی یا درد مزمن مواجه شده باشید. برای کمک به شما در کنار آمدن با فراز و نشیب‌های این مشکل خود، این راهکارها را در نظر بگیرید:
به دنبال درمان باشید: بیماری التهابی لگن اغلب در اثر عفونت مقاربتی ایجاد می‌شود. اطلاع از اینکه شما مبتلا به عفونت مقاربتی هستید می‌تواند برای شما یا همسرتان سخت و دردناک باشد. با این وجود، شما و شریک جنسی خود باید هر دو برای کاهش شدت بیماری التهابی لگن و جلوگیری از عفونت مجدد فورا به دنبال درمان باشید.
آمادگی داشته باشید: اگر بیش از یک دوره بیماری التهابی لگن را تجربه کرده باشید، بیشتر در معرض خطر ناباروری هستید. اگر باردار شدن داشته‌اید و موفق نشده‌اید، برای ارزیابی ناباروری به پزشک خود مراجعه کنید. از پزشک خود بخواهید مراحل آزمایش و درمان ناباروری را برایتان توضیح دهد. درک روند ممکن است به کاهش اضطراب شما کمک کند.
به دنبال پشتیبانی و کمک باشید: اگرچه سلامت جنسی، ناباروری و درد مزمن می‌تواند موضوعاتی کاملاً شخصی باشند، اما برای کمک با شریک زندگی خود، اعضای نزدیک خانواده یا دوستان یا یک متخصص تماس برقرار کنید. بسیاری از گروه‌های پشتیبانی آنلاین به شما اجازه می‌دهند تا به صورت ناشناس در مورد نگرانی‌های خود صحبت کنید و مشورت بگیرید.
آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک
اگر علائم یا نشانه‌های بیماری التهابی لگن دارید، به پزشک مراجعه کنید.
در اینجا اطلاعاتی در مورد اینکه برای آماده شدن برای ملاقات با پزشک چه کاری می‌توانید انجام دهید و انتظارات شما از پزشک چه باید باشد.
آنچه شما می‌توانید انجام دهید
- از هرگونه محدودیت قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. در زمان تعیین وقت، این سوال را بپرسید که آیا کاری لازم است از قبل انجام دهید.
- تمام علائمی‌را که تجربه می‌کنید یادداشت کنید. از جمله علائمی‌که به نظر می‌رسد با دلیل تعیین قرار ملاقات ارتباطی نداشته باشند، یادداشت کنید.
- تهیه لیست. لیستی از تمام داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید تهیه کنید.
- سوالات خود را که می‌خواهید از دکتر بپرسید، بنویسید.
برخی از سولات اساسی شامل موارد زیر است:
- به انجام چه نوع آزمایشاتی نیاز دارم؟
- آیا این بیماری یک نوع عفونت مقاربتی است؟
- آیا همسر من نیز باید آزمایش انجام دهد یا معالجه شود؟
- آیا لازم است در حین درمان از داشتن رابطه جنسی خودداری کنم؟ چه مدت باید صبر کنم؟
- چگونه می‌توان از بروز بیماری‌های التهابی لگن در آینده جلوگیری کرد؟
- آیا این بر توانایی من برای باردار شدن تأثیر می‌گذارد؟
- آیا دارویی که برای من تجویز می‌کنید جایگزین دیگری دارد؟
- آیا می‌توانم در خانه معالجه شوم؟ یا لازم است به بیمارستان بروم؟
- آیا برگه یا بروشوری وجود دارد که بتوانم با خود ببرم؟ چه وب سایت‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟
- آیا نیلز به مراجعه مجدد دارم؟
چه انتظاری از پزشک باید داشته باشید
- پزشک شما احتمالاً چندین سوال از شما خواهد پرسید، مانند:
- آیا شما شریک جنسی جدیدی داشته‌اید؟ یا چند شریک جنسی دارید؟
- آیا همیشه از کاندوم استفاده می‌کنید؟
- اولین بار از چه زمانی علائم شروع شدند؟
- علائم شما چیست؟
- آیا درد لگنی دارید؟
- علائم شما چقدر شدید است؟
