نکروز آواسکولار در واقع، مرگ بافت استخوانی به دلیل کمبود خونرسانی است. این حالت که استئونکروز نیز نامیده می شود، می تواند منجر به شکستگی های جزئی در استخوان و در نهایت مرگ استخوان شود.
شکستگی استخوان یا دررفتگی مفصل می تواند جریان خون در بخشی از استخوان را قطع کند. همچنین نکروز آواسکولار در صورت مصرف طولانی مدت از داروهای استروئیدی با دوز بالا و بیش از حد الکل همراه است.
هر فردی می تواند تحت تأثیر این حالت قرار گیرد، اما این بیماری در افراد بین ۳۰ تا ۵۰ سال بیشتر دیده می شود.
علائم نکروز آواسکولار
بسیاری از افراد در مراحل اولیه نکروز عروقی هیچ علائمی ندارند. با تشدید شرایط، مفصل آسیب دیده ممکن است فقط هنگامی که به آن فشار وارد می شود آسیب ببیند. همچنین، ممکن است درد حتی در حالت خوابیده نیز احساس شود.
درد می تواند خفیف یا شدید باشد و معمولاً به تدریج ایجاد می شود. درد همراه با نکروز آواسکولار ران ممکن است روی کشاله ران یا باسن احساس شود. علاوه بر ناحیه لگن، مناطقی که احتمالاً تحت تأثیر قرار می گیرند شانه، زانو، دست و پا است.
برخی از افراد دچار نکروز آواسکولار در هر دو طرف می شوند؛ مانند هر دو لگن یا هر دو زانو.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
اگر درد مفصلی مداوم دارید به پزشک مراجعه کنید. اگر فکر می کنید استخوان شکسته یا مفصل دررفته دارید سریعاً به فکر مراقبت های پزشکی باشید.
علل نکروز آواسکولار
نکروز آواسکولار هنگامی اتفاق می افتد که جریان خون در استخوان کاملا قطع یا کاهش یابد. کاهش خون رسانی می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- ضربه مفصلی یا استخوانی: آسیب‌هایی مانند مفصل دررفته، ممکن است به رگهای خونی نزدیک آسیب برساند. درمان های سرطانی که دارای اشعه هستند نیز می توانند استخوان را ضعیف کرده و به رگ های خونی آسیب برسانند.
- رسوبات چربی در رگ های خونی: چربی می تواند رگ های خونی کوچک را مسدود کرده و باعث کاهش خونرسانی استخوان ها شود.
- بیماری های خاص: بیماری هایی مانند کم خونی داسی شکل و بیماری گوچر نیز می تواند باعث کاهش جریان خون در استخوان شود.
برای حدود ۲۵ درصد از افراد مبتلا به نکروز آواسکولار، علت قطع شدن جریان خون مشخص نیست.
عوامل خطر نکروز آواسکولار
عوامل خطر برای ایجاد بافت‌مردگی بی‌خونی عبارتند از:
- ضربه: آسیب هایی مانند دررفتگی مفصل ران یا شکستگی، می توانند به عروق خونی نزدیک آسیب برسانند و جریان خون در استخوان ها را کاهش دهند.
- استفاده از استروئید: استفاده از کورتیکواستروئیدهای با دوز بالا، مانند پردنیزون، علت شایع استئونکروز است. دلیل آن ناشناخته است، اما یک فرضیه این است که کورتیکواستروئیدها می توانند سطح چربی را در خون بیمار افزایش دهند و جریان خون را کاهش دهند.
- مصرف بیش از حد الکل: مصرف چندین نوشیدنی الکلی در روز برای چندین سال همچنین می تواند باعث ایجاد رسوبات چربی در رگ های خونی بیمار شود.
- استفاده از بیس فسفونات: استفاده طولانی مدت از داروها برای افزایش تراکم استخوان ممکن است در ایجاد پوکی استخوان فک تاثیر داشته باشد. این عارضه نادر در برخی از افراد که با دوزهای بالا از داروهای درمان سرطان ها مانند میلوم متعدد و سرطان متاستاتیک پستان درمان می شوند، رخ داده است.
- روش های خاص پرتودرمانی برای سرطان می تواند استخوان را ضعیف کند. پیوند اعضا، به ویژه پیوند کلیه، نیز با نکروز عروقی همراه است.
شرایط پزشکی مرتبط با نکروز عروقی شامل موارد زیر است:
- پانکراتیت
- دیابت
- بیماری گوچر
- اچ آی وی / ایدز
- لوپوس اریتماتوی سیستمیک
- کم خونی سلول داسی شکل
عوارض نکروز آواسکولار
نکروز آواسکولار در صورتی که درمان نشود با گذشت زمان بدتر می شود.
در نهایت، استخوان می تواند تخریب شود. نکروز آواسکولار همچنین باعث از بین رفتن شکل صاف استخوان می شود و به طور بالقوه منجر به آرتروز شدید می شود.
پیشگیری از نکروز آواسکولار
برای کاهش خطر نکروز عروقی و بهبود سلامت عمومی:
- مصرف الکل را کاهش دهید. نوشیدن زیاد یکی از مهمترین عوامل خطر در ایجاد نکروز عروقی است.
- سطح کلسترول را پایین نگه دارید. تکه های ریز چربی متداول ترین علتی است که مانع خون رسانی به استخوان ها می شود.
- کنترل استفاده از استروئید: پزشک باید در مورد استفاده قبلی و یا فعلی بیمار از استروئیدهای با دوز بالا اطلاع داشته باشد. به نظر می رسد با دوره های مکرر استروئیدهای با دوز بالا، آسیب استخوانی مربوط به استروئید بدتر شود.
- ترک سیگار: سیگار کشیدن خطر را افزایش می دهد.
تشخیص
در طی معاینه فیزیکی پزشک احتمالاً اطراف مفاصل را فشار می دهد و حساسیت را بررسی می کند. پزشک همچنین ممکن است مفاصل را از طریق موقعیت های مختلف حرکت دهد تا ببیند دامنه حرکت کاهش یافته است یا خیر.
تصویربرداری: بسیاری از تصویربرداری ها می توانند باعث درد مفاصل شوند. آزمایش های تصویربرداری می توانند علت درد باشند.
- اشعه ایکس می توانند تغییرات استخوانی را که در مراحل بعدی نکروز آواسکولار اتفاق می افتد، نشان دهند. در مراحل اولیه بیماری، اشعه ایکس معمولاً طبیعی به نظر می رسد.
- ام آر آی و سی تی اسکن: این آزمایشات تصاویر مفصلی تولید می کند که می تواند تغییرات اولیه در استخوان را نشان دهد که ممکن است نشان دهنده نکروز عروقی باشد.
- اسکن استخوان: مقدار کمی ماده رادیواکتیو به داخل رگ تزریق می شود. این مواد به قسمت های آسیب دیده یا در حال بهبود استخوان متصل و به صورت لکه های روشن روی صفحه تصویربرداری ظاهر می شود.
هدف از تشخیص
هدف جلوگیری از تحلیل رفتن بیشتر استخوان است.
داروها و درمان
در مراحل اولیه نکروز آواسکولار، علائم ممکن است با دارو و درمان کاهش یابد. پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی: داروهایی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن ممکن است به تسکین درد مرتبط با نکروز عروق کمک کند.
- داروهای پوکی استخوان: داروهایی مانند آلندرونات ممکن است پیشرفت نکروز عروقی را کند کنند، اما شواهد مختلف است.
- داروهای کاهش دهنده کلسترول: کاهش میزان کلسترول و چربی در خون از انسداد رگ هایی که می توانند باعث نکروز عروق شوند جلوگیری میکند.
- رقیق کننده های خون: در صورت ابتلا به اختلال لخته شدن، ممکن است داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین برای جلوگیری از لخته شدن عروق تغذیه کننده استخوان ها توصیه شود.
- سایر روشها: کاهش وزن و استرس روی استخوان آسیب دیده می تواند آسیب را کند کند. ممکن است لازم باشد فعالیت بدنی خود را محدود کرده و یا از عصا استفاده کنید تا وزن بدن را روی مفصل به مدت چند ماه کاهش یابد.
- تمرینات یک فیزیوتراپیست می تواند تمریناتی را برای کمک به حفظ یا بهبود دامنه حرکات مفصل به بیمار یاد دهد.
- تحریک الکتریکی: جریان های الکتریکی ممکن است بدن بیمار را به رشد استخوان جدید ترغیب کند تا جایگزین استخوان آسیب دیده شود. تحریک الکتریکی می تواند در حین جراحی استفاده شود و مستقیماً در ناحیه آسیب دیده اعمال شود. همچنین می توان آن را از طریق الکترودهای متصل به پوست تجویز کرد.
روش های جراحی
از آنجا که اکثر افراد تا زمانی که نکروز آواسکولار نسبتاً پیشرفته نشود، علائمی پیدا نمی کنند، ممکن است پزشک، جراحی را توصیه کند. گزینه ها عبارتند از:
- رفع فشار هسته ای جراح بخشی از لایه داخلی استخوان بیمار را از بین می برد. فضای اضافی موجود در استخوان علاوه بر کاهش درد، تولید بافت استخوانی سالم و رگ های خونی جدید را تحریک می کند.
- پیوند استخوان: این روش می تواند به تقویت ناحیه استخوان تحت تأثیر نکروز آواسکولار کمک کند. پیوند استخوان یعنی بخشی از استخوان سالم بخاطر قسمت دیگری از بدن گرفته شده است.
- تغییر شکل استخوان (استئوتومی): یک گوه استخوان در بالا یا پایین مفصل تحمل کننده وزن برداشته می شود، تا به بیمار کمک کند وزنش از استخوان آسیب دیده تغییر کند. تغییر شکل استخوان ممکن است بیمار را قادر سازد تا تعویض مفصل را به تعویق بیندازید.
- تعویض مفصل: اگر استخوان بیمار تخریب شده است یا سایر روش های درمانی کمکی به بیمار نمی کنند، ممکن است نیاز به جراحی باشد تا قطعات آسیب دیده مفصل را با قطعات پلاستیکی یا فلزی جایگزین شود.
- درمان دارویی احیا کننده: آسپیرات و غلظت مغز استخوان یک روش جدیدتر است که ممکن است برای نکروز آواسکولار مفصل ران در مراحل اولیه مناسب باشد. سلولهای بنیادی از مغز استخوان برداشت می شوند.
- در حین جراحی، یک هسته استخوان مرده ران برداشته می شود و سلولهای بنیادی در جای ان قرار می گیرند، به طور بالقوه امکان رشد استخوان جدید را فراهم می کند. البته در این زمینه مطالعات بیشتری مورد نیاز است.
آماده شدن برای ویزیت پزشک
پزشک خانواده ممکن است بیمار را به پزشکی متخصص اختلالات مفاصل (متخصص روماتولوژی) یا یک جراح ارتوپدی ارجاع دهد.
آنچه شما می توانید انجام دهید
لیستی از این موارد تهیه کنید:
- علائم بیماری، از جمله علائمی که به نظر می رسد با دلیل تعیین قرار ملاقات و زمان شروع آنها ارتباطی نداشته باشد.
- اطلاعات پزشکی کلیدی، از جمله سایر شرایط بیمار و سابقه آسیب به مفصل دردناک
- تمام داروها ، ویتامین ها یا سایر مکمل های مصرفی همراه با دوزها
سوالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید
در صورت امکان ، از یکی از اقوام یا دوستانتان بخواهید که شما را همراهی کنند تا به شما در یادگیری اطلاعات دریافتی رکمک کند.
برخی از سوالاتی که می توانید در مورد نکروز عروقی از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- به احتمال زیاد علت علائم من چیست؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- چه روش های درمانی موجود است؟
- من شرایط سلامتی دیگری دارم چگونه می توانم آنها را به بهترین وجه با هم مدیریت کنم؟
چه انتظاری از پزشک خود دارید
سوالاتی که ممکن است پزشک بپرسد:
- دردت کجاست؟
- چه حالت مفصلی خاص باعث بهتر یا بدتر شدن درد می شود؟
- آیا تاکنون استروئیدهایی مانند پردنیزون مصرف کرده اید؟
- چه مقدار الکل می نوشید؟
