دررفتگی مفصل
دررفتگی مفصل یک آسیب است که در آن انتهای استخوان از داخل محل طبیعی خود در مفصل خود خارج می‌شود. ممکن است علت این دررفتگی مفصل، فشار خارجی زیاد باشد اما در برخی افراد علت مادرزادی یا ژنتیکی دارد و با فشارهای معمولی روزانه نیز ممکن است مفصل دچار دررفتگی گردد. شایع‌ترین علت در رفتگی مفصل، تروما (آسیب) ناشی از سقوط و افتادن، تصادف یا ورزش‌های سریع می‌باشد.
دررفتگی مفصلی معمولاً در مفاصل بزرگ بدن رخ می‌دهد. شایع‌ترین محل درگیری در افراد بالغ، مفصل شانه می‌باشد اما در کودکان، بیشتر مفصل آرنج درگیر می‌شود. انگشت شست و سایر انگشتان نیز اگر به صورت نادرست خم شوند، بسیار مستعد دررفتگی هستند.
این آسیب به صورت موقت باعث بدشکل و ثابت شدن مفصل درگیر خواهد شد و ممکن است باعث ایجاد درد شدید و تورم گردد. این آسیب نیاز به رسیدگی فوری داشته و باید در اولین فرصت، استخوان به محل طبیعی خود بازگردانده شود.
علائم
- بی‌حسی یا گز گز کردن مفصل یا اطراف آن
- درد شدید به خصوص درصورت استفاده از مفصل و یا فشار روی مفصل
- محدودیت حرکتی
- تورم یا کبودی
- تغییر محل واضح، تغییر رنگ یا بدشکلی
اقدامات لازم
- رسیدگی به مصدوم را به تاخیر نیندازید. سریعاً مصدوم را به مراکز بهداشتی انتقال دهید.
- مفصل را حرکت ندهید. تا زمان رسیدن کمک، مفصل آسیب دیده را بسته و ثابت کنید. از حرکت دادن مفصل آسیب دیده و هرگونه تلاش برای جا انداختن مفصل اجتناب کنید. این اقدام می‌تواند به مفصل، عضلات، رباط‌ها، اعصاب ویا عروق خونی اطراف مفصل آسیب برساند.
- بین بازو و سینه، یک بالش یا پتو قرار دهید. یک پتو به دور قسمت‌های فوقانی بدن مصدوم بپیچید تا بتوانید دست را روی آن قرار دهید. در غیر این صورت، می‌توانید درصورتی که مصدوم راحت باشد، آرنج را ۹۰ درجه خم کرده و با یک بند آن را ببندید.
- روی مفصل آسیب دیده یخ قرار دهید. این کار را به مدت ۲۰ دقیقه به تعداد ۴ تا ۸ بار در روز تکرار کنید. این کار با کاهش جریان خون به محل آسیب دیده، به کاهش تورم کمک می‌کند. از قرار دادن یخ به صورت مستقیم روی محل آسیب دیده خودداری کنید.
- می‌توانید برای کاهش درد از مسکن‌های بدون نیاز به نسخه مانند استامینوفن یا ایبوبروفن استفاده کنید. درصورت وجود مشکلات قلبی و کلیوی از مصرف ایبوبروفن خودداری کنید.
درصورتی که دررفتگی مفصل توسط ضربه شدید ایجاد شده باشد و یا نبض مصدوم ضعیف است یا دست‌ها و بازو‌ها رنگ پریده، سرد، بی‌حس و کبود هستند، سریعاً با ۱۱۵ تماس گرفته و مراتب را اطلاع دهید.
برای بررسی برقرار بودن جریان خون به قسمت آسیب دیده، می‌توانید پوست ناحیه آسیب دیده را محکم فشار دهید و پس از سفید شدن پوست ناحیه، فشار را بردارید، در این حالت باید ظرف چند ثانیه مجدداً رنگ ناحیه به حالت قبل از فشار دادن بازگردد. درصورت وجود زخم پوستی، این کار را انجام ندهید چرا که انجام این کار می‌تواند باعث ایجاد عفونت گردد.
بیشتر بخوانید:بیماری های مفصلی شایع
توجه
با رخ دادن دررفتگی مفصل، احتمال تکرار این رخداد افزایش می‌یابد. لذا بهتر است برای پیگیری بهتر به یک پزشک (مانند متخصص ارتوپدی) مراجعه کنید.
بهبود آسیب بافت اطراف مفصل، ۶ تا ۱۲ طول خواهد کشید.
گاهش اوقات برای جا انداختن دررفتگی نیاز به بی‌حس کردن ناحیه خواهد بود و در برخی موارد ممکن است نیاز باشد مصدوم را بی‌هوش کنند.
ممکن است برای ترمیم رباط‌های پاره شده نیاز به انجام جراحی باشد.
آسیب رسیدن به اعصاب و عروق اطراف مفصل می‌تواند باعث ایجاد مشکلات طولانی مدت و یا دائمی گردد.
اقدامات اجتنابی
- تا قبل از بی‌حرکت کردن کامل محل آسیب دیده، از حرکت دادن مصدوم خودداری کنید.
- درصورت آسیب دیدن یا دررفتگی مفل لگن، ران یا زانو، تا زمانی که واقعاً نیاز نباشد، مصدوم را حرکت ندهید. درصورتی که تنها هستید و جبورید مصدوم را جابجا کنید، می‌توانید مصدوم را روی لباس گذاشته و با استفاده از لباس، او را روی زمین بکشید.
- از هرگونه تلاش برای صاف کردن استخوان بدشکل شده یا مفصل از جا درآمده و یا تغییر محل آن‌ها اکیداً خودداری کنید.
- از انجام حرکت در مفاصل و استخوان دچار آسیب برای بررسی مشکل حرکتی اجتناب کنید.
- از دادن هرچیزی برای خوردن به مصدوم خودداری کنید.
پیشگیری
محیط اطراف زندگی را ایمن سازی کنید. برای پله‌ها نرده نصب کنید، برای راه‌پله، در نصب کنید تا کودکان نتوانند به آن‌ها راه یابند، از سالم بودن قفل پنجره‌ها اطمینان حاصل کنید، زمین را تمیز کنید تا از لیز خوردن پیشگیری کنید و…
مراقب کودکان باشید، هرقدر هم که محیط ایمن باشد، تحت نظر گرفتن کودکان نباشد فراموش گردد.
از ایستادن روی صندلی، میز یا اشیای ناپایدار اجتناب کنید تا از افتادن جلوگیری کنید.
