نگاه کلی
تراخم (truh-KOH-muh) یک عفونت باکتریایی است که چشم شما را تحت تاثیر قرار می دهد. و توسط باکتری کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد می شود. تراخم مسری است که از طریق تماس با چشم ها، پلک ها، و ترشحات بینی یا گلوی افراد آلوده گسترش می یابد. همچنین می توان آن را با دست زدن به اقلام آلوده، مانند دستبند منتقل کرد.
در ابتدا تراخم ممکن است باعث خارش خفیف و تحریک چشم و پلک شما شود. سپس ممکن است متوجه پلک های متورم و چرک هایی شوید که از چشم ها تخلیه می شوند. تراخم درمان نشده می تواند منجر به کوری شود.
تراخم عامل پیشرو قابل پیشگیری کوری در سراسر جهان است. بیشتر موارد تراخم در مناطق فقیر آفریقا رخ می دهد که ۸۵٪ افراد مبتلا به بیماری فعال در آن زندگی می کنند. در مناطقی که تراخم شایع است، میزان عفونت در میان کودکان زیر ۵ سال می تواند ۶۰٪ یا بیشتر باشد.
درمان زودهنگام ممکن است به جلوگیری از عوارض تراخم کمک کند.
علائم تراخم
علائم و نشانه های تراخم معمولاً هر دو چشم را تحت تأثیر قرار می دهد و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خارش خفیف و سوزش چشم ها و پلک ها
- ترشحات چشم حاوی مخاط یا چرک هستند
- ورم پلک
- حساسیت به نور (فوتوفوبیا)
- درد چشم
- قرمزی چشم
- از دست دادن بینایی
کودکان خردسال بیشتر در معرض عفونت هستند. اما بیماری به آرامی پیشرفت می کند و هرچند ممکن است علائم دردناک تا بزرگسالی پدیدار نشوند.
سازمان بهداشت جهانی پنج مرحله در توسعه تراخم را شناسایی کرده است:
- التهاب – فولیکولی. عفونت اولیه دارای پنج یا چند فولیکول – برجستگی های کوچکی است که حاوی لنفوسیت ها، یک نوع سلول سفید خون – است که با بزرگنمایی در سطح داخلی پلک فوقانی شما (ملتحمه) قابل مشاهده است.
- التهاب شدید. در این مرحله، چشم شما به شدت عفونی است و تحریک می شود، و تورم و ضخیمی هم در پلک فوقانی دیده میشود.
- زخم پلک . عفونت های مکرر منجر به زخم پلک داخلی می شود. زخم ها اغلب به صورت خطوط سفید ظاهر می شوند که با بزرگنمایی مورد بررسی قرار می گیرد. پلک شما ممکن است تحریف شود و ممکن است به سمت داخل بچرخد (آنتروپیون).
- مژه های چرخش یافته (trichiasis). تغییر شکل نحوه قرارگیری مژهها باعث می شود ضربه مژههای شما، سطح شفاف بیرون چشم شما (قرنیه) را بمالند و خراش دهند.
- قرنیه ابری(opacity). قرنیه تحت تاثیر التهابی که بیشتر در زیر پلک فوقانی شما دیده می شود، قرار میگیرد. و التهاب مداوم همراه با خراش ایجاد شده توسط مژه ها در اثر چرخش، منجر به قرنیه ابری میشود.
تمام نشانه های تراخم در پلک فوقانی شما شدیدتر از پلک پایینی شما هستند. بدون مداخله، یک فرایند بیماری که از دوران کودکی آغاز می شود، می تواند تا بزرگسالی پیشروی داشته باشد و ادامه داشته باشد.
چه زمانی نیاز هست که به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر شما یا فرزندتان چشم خارش دار یا تحریک شده یا خروج ترشحات از چشم را دارید، با پزشک خود تماس بگیرید، به خصوص اگر در منطقه ای زندگی می کنید که تراخم شایع است یا به تازگی به منطقه ای که تراخم در آن شایع است سفر کرده باشید. تراخم یک بیماری مسری است. درمان آن در اسرع وقت به جلوگیری از عفونت جدی کمک می کند.
علل ایجاد تراخم
تراخم توسط زیرنوع های خاصی از کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد می شود، همان باکتری که می تواند باعث عفونت مقاربتی کلامیدیا نیز بشود.
تراخم از طریق تماس با ترشحات از چشم یا بینی یک فرد آلوده گسترش می یابد. دست ها، لباس ها، حوله ها و حشرات همگی می توانند مسیرهایی برای انتقال باشد. در کشورهای در حال توسعه، مگس های eye-seeking نیز وسیله ای برای انتقال هستند.
ریسک فاکتورهای تراخم
عواملی که خطر ابتلا به تراخم را افزایش می دهند عبارتند از:
- شرايط زندگي شلوغ . افرادی که در تماس نزدیک باهم زندگی می کنند بیشتر در معرض خطر گسترش عفونت قرار دارند.
- بهداشت ضعيف . شرایط بهداشتی ضعیف، دسترسی ناکافی به آب و عدم وجودبهداشت مانند صورت یا دست های ناپاک به گسترش بیماری کمک می کند.
- سن. در مناطقی که این بیماری فعال است، بیشتر در کودکان ۴ تا ۶ ساله شایع است.
- جنسیت. در برخی مناطق میزان مبتلا شدن زنان به این بیماری دو تا شش برابر مردان است. این امر ممکن است به این واقعیت نسبت داده شود که زنان تماس بیشتری با کودکان دارند که مخزن اولیه عفونت هستند.
- مگس. افرادی که در مناطقی با مشکلات کنترل جمعیت مگس زندگی می کنند ممکن است بیشتر مستعد عفونت باشند.
عوارض ابتلا به تراخم
یک اپیزود تراخم ناشی از کلامیدیا تراکوماتیس به راحتی با تشخیص زودهنگام و استفاده از آنتی بیوتیک ها درمان می شود. عفونت های مکرر یا ثانویه می توانند منجر به عوارضی شوند، از جمله:
- زخم پلک درونی
- تغییر شکل پلک، مانند پلک تاشو به داخل (آنتروپیون) یا مژه های تا شده به داخل که می تواند قرنیه را خراش دهد.
- زخم قرنیه یا ابری بودن قرنیه
- از دست دادن بینایی به صورت جزئی یا کامل
پیشگیری از ابتلا به تراخم
اگر تراخم شما با آنتی بیوتیک یا عمل جراحی درمان شده است، التهاب مجدد همیشه یک نگرانی است. برای حفاظت و برای امنیت دیگران مطمئن باشید که اعضای خانواده یا دیگرانی که با آنها زندگی می کنید غربالگری می شوند و در صورت لزوم برای تراخم درمان می شوند.
تراخم می تواند در سراسر جهان رخ دهد اما در آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین، خاورمیانه و حاشیه اقیانوس آرام شایع تر است. در مناطقی که تراخم شایع است، مراقبت های اضافی برای جلوگیری از ایجاد عفونت باید انجام گیرد.
شیوه های بهداشتی مناسب عبارتند از:
- شستن دست و صورت . تمیز نگه داشتن دست و صورت میتواند به شکستن چرخه انتقال کمک کند.
- کنترل مگسها. کاهش جمعیت مگس می تواند به از بین بردن یک منبع انتقال کمک کند.
- مديريت پسماند مناسب . دفع مناسب زباله های حیوانی و انسانی می تواند زمینه های پرورش مگس ها را کاهش دهد.
- بهبود دسترسی به آب. داشتن یک منبع آب شیرین در نزدیکی محل زندگی می تواند به بهبود شرایط بهداشتی کمک کند.
هیچ واکسنی برای تراخوما در دسترس نیست، اما پیشگیری امکان پذیر است.
WHO استراتزی برای پیشگیری از تراخم در پیش گرفته است که هدف آن حذف این بیماری تا سال ۲۰۲۰ بود. در حالی که هدف به طور کامل به دست نیامده است، ولی موارد تراخم به شدت کاهش یافته است. استراتژی، با عنوان SAFE، به این شکل بود:
- جراحی برای درمان اشکال پیشرفته تراخوما
- آنتی بیوتیک ها برای درمان و جلوگیری از عفونت
- پاکیزگی صورت
- پیشرفت های زیست محیطی، به ویژه در آب، بهداشت و کنترل مگس
تشخيص تراخم
پزشک شما می تواند تراخم را از طریق معاینه فیزیکی یا با ارسال نمونه ای از باکتری ها از چشمان شما به آزمایشگاه تشخیص دهد. اما آزمایش های آزمایشگاهی همیشه در مکان هایی که تراخم شایع است در دسترس نیستند.
درمان تراخم
گزینه های درمانی تراخم به مرحله بیماری بستگی دارد.
دارودرمانی
در مراحل اولیه تراخم، درمان با آنتی بیوتیک ها به تنهایی برای از بین بردن عفونت کافی است. پزشک شما ممکن است پماد چشم تتراسیکلین یا ازیتروماسین (زیتروماکس) را تجویز کند. به نظر می رسد آزیتروماسین موثرتر از تتراسیکلین است، اما گران تر است.
سازمان بهداشت جهانی دادن آنتی بیوتیک به کل یک جامعه را زمانی توصیه می کند که بیش از ۱۰٪ کودکان تحت تأثیر تراخم قرار گرفته باشند. هدف این دستورالعمل درمان همه افراد در معرض تراخم و کاهش گسترش تراخم است.
جراحی
درمان مراحل بعدی تراخم- از جمله ناهنجاری های دردناک پلک – ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.
در عمل جراحی چرخش پلک (چرخش تارسل بیلاملاری)، پزشک شما یک برش در پلک زخمی شما ایجاد می کند و مژه هایتان را از دور قرنیه تان دور می کند. این روش پیشرفت زخم قرنیه را محدود می کند و ممکن است به جلوگیری از از دست دادن بیشتر بینایی کمک کند.
اگر قرنیه شما به اندازه ای ابری شده است که بینایی شما را به طور جدی تحت تاثیر قرار داده و مختل کرده باشد، پیوند قرنیه ممکن است گزینه ای باشد که می تواند بینایی را بهبود بخشد.
شما ممکن است نیاز به حذف مژه (اپیلاسیون) در برخی موارد داشته باشد. این روش ممکن است نیاز به انجام مکرر داشته باشد.
آماده شدن برای قرار ملاقات با پزشک:
اگر شما یا فرزندتان علائم تراخم داشته باشد. به احتمال زیاد پزشک مراقبت های اولیه را شروع می کند. یا ممکن است فوراً به متخصص چشم (چشم پزشک) ارجاع بدهد. در این قرار ملاقات حتما بپرسید که آیا نیاز هست فرزندم را در خانه نگهدارم و نگذارم به مدرسه برود؟ یا باید مراقبتهای خاصی انجام دهم یا خیر؟ در اینجا برخی از اطلاعات برای کمک به شما برای آماده شدن برای قرار ملاقات آورده شده است.
کارهایي که ميتوانی انجام دهی و سوالاتی که میتوانی بپرسی:
- علائم فرد به دنبال درمان، از جمله هر گونه جزئیات در مورد تغییرات در بینایی
- اطلاعات کلیدی شخصی، مانند سفر اخیر، استفاده از محصولات آرایش جدید، و تغییر لنز یا عینک
- تمام داروها و هر ویتامین یا مکملی که فرد به دنبال درمان مصرف می کند
سوالاتی که میخواهید از دکتر بپرسید
برخی سوالات اساسی که میتوانید از پزشک بپرسید، عبارتند از:
- محتمل ترین علت این علائم چه چیزی است؟
- به غیر از محتمل ترین علت، علل احتمالی دیگری برای این علائم وجود دارد؟
- به چه نوع آزمایش هایی نیاز است؟
- آیا این وضعیت به احتمال زیاد موقتی است یا مزمن؟
- بهترین مسیر درمان چیست؟
- آیا این وضعیت عوارض درازمدت ایجاد خواهد کرد؟
- آیا من و فرزندم باید از هر گونه محدودیتی مانند ماندن در خانه و دوری از محل کار و مدرسه پیروی کنیم؟
- بايد پیش متخصص برویم؟ و بیمه من هزینه ها را پوشش خواهد داد؟
- آیا جایگزین عمومی برای دارویی که برای من تجویز می کنید وجود دارد؟
- برام بروشور يا دفترچه چاپي ديگری داريد؟ بازدید از چه وب سایت هایی را توصیه می کنید؟
از دکترتان چه انتظاری باید داشته باشید:
دکتر شما به احتمال زیاد تعدادی سوال از شما می پرسد، مانند:
- تا حالا مشکل مشابهي داشتي؟
- چه زمانی برای اولین بار علائم شروع شد؟
- علائم شما چقدر شدید است؟ به نظرت دارن بدتر ميشن یا بهتر؟
- چه چیزی علائمت را بهبود میبشخد؟
- چه چیزی علائمت را بدتر میکند؟
- آیا فرد دیگری در خانواده شما علائم مشابهی دارد؟
- آیا شما در حال درمان علائم خود را با هر گونه دارو و یا قطره هستید؟
کاری که در این میان می توانید انجام دهید
در حالی که منتظر قرار ملاقات خود هستید، برای کاهش امکان گسترش بیماری بهتر از دستورالعمل های بهداشتی زیر را رعایت کنید:
- قبل از اینکه دستتان را بشوید، به چشمانتان دست نزنید.
- دست هایتان را به طور کامل و مکرر بشویید.
- روزانه حوله خود را تغییر دهید و آنها را با دیگران در اشتراک نگذارید.
- بالش خود را اغلب تغییر دهید.
- لوازم آرایشی چشم، به ویژه ریمل را دور بیندازید.
- از لوازم آرایشی چشم یا وسایل مراقبت از چشم شخصی هیچ شخص دیگری استفاده نکنید.
- تا زمان مراجعه به پزشک و معاینه، از گذاشتن لنز تماسی خودداری کنید و پس از آن نیز توصیه های پزشک در رابطه با مراقبت از لنز و چشم را مراعات کنید
- اگر کودک شما آلوده است، مراقب باشید تا از تماس نزدیک با کودکان دیگر اجتناب کند.
