ادم ماکولای دیابتی چیست؟
ادم ماکولای دیابتی یکی از عوارض بیماری دیابت است. افراد مبتلا به دیابت نوع یک یا دو ممکن است دچار ادم ماکولای دیابتی بشوند.
ادم ماکولای دیابتی زمانی ایجاد میشود که مایع اضافی در ماکولای چشم تجمع یابد. ماکولا به ما این امکان را میدهد که روی اشیا تمرکز کرده و جزئیات آن ها را ببینیم. ماکولا در قسمت مرکزی شبکیه – پوشش پشتی چشم که پر از رگ های خونی است- قرار دارد.
زمانی که مایع اضافی در ماکولا جمع میشود، در فرایند بینایی اختلال ایجاد میشود.
ادم ماکولای دیابتی به تدریج در طی زمان ایجاد میشود. سطح بالای قند خون میتواند باعث آسیب رگ خونی شبکیه شود. رگ خونی آسیب دیده دچار نشتی مایع شده و در نهایت این مایع باعث تورم و مشکلات دیگر میشود. این آسیب را رتینوپاتی می‌گویند.
گزینه های درمانی مختلفی برای ادم ماکولای دیابتی در دسترس است. درمان این حالت هنگام تشخیص زودهنگام، آسان است و باید به صورت منظم توسط چشم پزشک کنترل شود.
درمان ادم ماکولای دیابتی
درمان های موثری برای این حالت وجود دارند. تست های بینایی سالانه هرگونه تغییر در بینایی را سریعا تشخیص میدهد. اگر مبتلا به ادم ماکولای دیابتی هستید، درمان ها میتوانند از بینایی شما محافظت کرده و روند از دست رفتن بینایی را معکوس کنند.
پزشک مراقب چشم شما، احتمالا استفاده از بیش از یک نوع درمان را توصیه خواهد کرد.
لیزر درمانی
این گزینه ی درمانی معمولا در کلینیک ها و مطب چشم پزشک شما انجام میشود. لیزر درمانی از لیزرهای کوچکی برای هدف قرار دادن قسمت آسیب دیده در شبکیه استفاده میکند. این روش، رگ های آسیب دیده ی دارای نشتی را از بین میبرد و از رشد رگ ها خونی غیر نرمال جلوگیری میکند.
لیزر تراپی به حفظ بینایی حال حاضر شما کمک کرده و از دست رفتن بیشتر بینایی جلوگیری میکند.
احتمالا شما به درمان های لیزری متعددی در طول زمان، برای درمان آسیب چشمی نیاز پیدا خواهید کرد. اگر آسیب چشمی زیاد شود، احتمالا به درمان های دیگر نیز، نیاز پیدا خواهید کرد.
داروهای تزریقی
دوگروه داروی قابل تزریق وجود دارد: داروی ضد VEGF و استروئیدها. در هرگروه داروهای متنوعی در دسترس هستند.
چشم پزشک شما داروی خاص و دفعات درمان مناسب وضعیت شما را تعیین خواهد کرد.
چشم پزشک دارو را با یک سوزن بسیار نازک به درون چشم شما تزریق خواهد کرد. آنها از داروی بی حسی استفاده خواهند کرد تا شما در طی این عمل، هیچگونه دردی احساس نکنید.
آنتی VEGF مخفف فاکتور رشد اندوتلیال ضد عروقی است. داروهای این گروه از رشد رگ های خونی غیر نرمال که ممکن است باعث آسیب چشم شوند، جلوگیری میکنند. همچنین تورم را نیز کاهش میدهند.
داروی ضد VEGFعموما:
- طبق تحقیقات اخیر، نتایج موفقیت آمیزی در بهبود بینایی نشان میدهند.
- میزان مایع نشتی به داخل شبکیه را کاهش میدهند.
- عوارض کمی دارند و داروی ایمنی هستند.
داروهای تزریقی ضد VEGF عموما دردناک نیستند. اگر سوزن ها شما را نگران میکنند، بهتر است با پزشک درباره روش هایی برای حفظ آرامش در حین تزریق صحبت کنید.
استروئیدها گزینه درمانی دیگری هستند و ممکن است:
- تورم شبکیه را کاهش و به بهبود بینایی کمک کنند.
- در صورت عدم کارایی دراز مدت داروهای ضد VEGF استفاده می‌شوند.
اگرچه استروئیدها ممکن است ریسک ابتلا به آب مروارید را افزایش دهند. چنانچه فواید استفاده از این دارو بر عوارض آن غلبه کند، پزشک از این دارو استفاده خواهد کرد. درمان استروئیدی ادم ماکولای دیابتی ممکن است به صورت تزریق تک دوز یا ایمپلنتی باشد که دارو را به تدریج در طی زمان آزاد میکند.
علائم ادم ماکولای دیابتی
در مراحل اولیه بیماری، ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد. اگر شما مبتلا به دیابت هستید، بهتر هست هرساله توسط چشم پزشک برای یافتن تغییرات احتمالی بینایی معاینه شوید. اگر هرگونه علامتی از رتینوپاتی یا ادم ماکولای دیابتی مشاهده شود، درمان سریع میتواند باعث حفظ بینایی و جلوگیری از آسیب بینایی شود.
در صورت داشتن علائم زیر، حتما آن ها را به پزشک خود اطلاع دهید:
- تار شدن بینایی
- دو بینی
- دیدن رنگ ها به صورتی که انگار شسته شده اند.
- دیدن اشیای شناور در جلوی چشم
علت ایجاد ادم ماکولای دیابتی
در طول زمان، سطح قند بالای خون میتواند منجر به آسیب رگ های کوچک چشم شده و ریسک ابتلا به ادم ماکولای دیابتی را افزایش دهد. هماهنگی با تیم مراقبت کننده از شما برای نگه داشتن سطح قند خون در حد نرمال، مهم ترین کار برای حفظ سلامتی چشم های شماست. فشار خون بالا و کلسترول بالا نیز میتوانند منجر به آسیب رگ های خونی شوند.
در بعضی موارد بیماری دیابت، بارداری میتواند ریسک ابتلا به ادم ماکولای دیابتی را افزایش هد. پزشک توصیه میکند تا در طی بارداری مراجعات مکرری برای تست بینایی انجام دهید.
انواع ادم ماکولای دیابتی
گاهی اوقات ادم ماکولای دیابتی بر اساس میزان تورم مشاهده شده در شبکیه، تقسیم بندی میشود. هرچه شبکیه نازک تر باشد، به معنای این است که تورم بیشتر است و این یعنی میزان بینایی از دست رفته بیشتر است.
همچنین ممکن است توسط محل آسیب به رگ های خونی تعریف شود. در بعضی موارد، محدود به یک منطقه است. در موارد دیگر آسیب در سراسر شبکیه چشم گسترده میشود.
هنگام معاینه چشم، چشم پزشک چندین آزمایش روی چشم شما انجام میدهد. این آزمایش ها هرگونه کاهش بینایی و هرگونه آسیب به رگ های خونی و مقدار مایع تجمع یافته (تورم) در شبکیه را نشان میدهند.
آزمایش های رایج چشم برای غربالگری ادم ماکولای دیابتی یا آسیب چشم شامل:
- توموگرافی انسجام نوری (OCT). این تست هرگونه تورم در شبکیه را اندازه گیری میکند.
- تصویربرداری از فوندوس. این تست تصاویر دقیقی از شبکیه تهیه میکند تا رگ های خونی نامنظم مشخص شوند.
- آنژیوگرافی فلورسین. برای انجام این تست، رنگ از بازو یا دست به شما تزریق میشود تا جریان خون در شبکیه مشخص تر شود.
برای همه این آزمایش ها، به شما قطره چشمی داده میشود تا مردمک چشم شما گشاد تر شود. این کار به چشم پزشک این امکان را میدهد تا شبکیه را بهتر ببیند.
به غیر از برخی حساسیت های نوری ناشی از گشاد شدن مردمک چشم، در طول آزمایش احساس ناراحتی نخواهید کرد.
در صورت تشخیص زود هنگام و کنترل وضعیت توسط چشم پزشک، درمان میتواند از کاهش بیشتر بینایی جلوگیر کرده و حتی در مواردی بینایی از دست رفته را بازگرداند.
درصورت عدم درمان، بینایی در طی چند ماه به طور قابل توجهی کاهش می یابد.
ریسک فاکتورها
برای افراد مبتلا به دیابت نوع یک و دو ریسک فاکتورهای زیادی برای ابتلا به ادم ماکولای دیابتی وجود دارد. که شامل:
- کنترل قند خون ضعیف
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- بیماری های کلیوی (نفروپاتی)
- آپنه خواب
- بارداری
پیشگیری از ادم ماکولای دیابتی
برای شروع درمان هیچ وقت دیر نیست. اگر تشخیص ابتلا به ادم ماکولای دیابتی در شما قطعی شده است، شروع سریع درمان از آسیب های بینایی بلند مدت و اختلال بینایی پیشگیری خواهد کرد.
انجام اقدامات پیشگیرانه میتواند تفاوت بزرگی در مورد محافظت از بینایی شما ایجاد کند. با انجام موارد زیر به مراقبت از چشم خود کمک کنید:
- برای چکاپ های منظم و سالانه به چشم پزشک خود مراجعه کنید.
- در صورت مشاهده هرگونه تغییر در بینایی سریعا با چشم پزشک خود تماس بگیرید.
- قند خون خود را به کمک تیم مراقبتی دیابت در حد نرمال نگه دارید.
- فشار خون و کلسترول خون خود را کنترل کنید.
اگر کنترل قند خون برای شما دشوار است، حتما پزشک خود را مطلع سازید. آن ها ممکن است توصیه به تغییر سبک زندگی ، داروها و یا رعایت نکاتی برای کنترل بهتر قند خون بکنند.
نتیجه گیری
ادم ماکولای دیابتی ی وضعیت قابل کنترل است. گزینه های درمانی موثری برای آن در دسترس هستند. ثابت نگه داشتن قدرت بینایی یا بازیابی بینایی نیز امکان پذیرند.
مراجعه سالانه و منظم به چشم پزشک یکی از گام های مهم در حفظ سلامت بینایی است. تشخیص زودهنگام، بهترین پیشگیری از کاهش قدرت بینایی است.
