- علل شایع
- سایر علل
- زمان مراجعه به پزشک
- دورنما
- خلاصه
درد شست پا اغلب نتیجه آسیب دیدگی یا بیماری خفیف پزشکی است. آرتروز، شکستگی و نقرس همه ممکن است باعث درد شست پا شود.
بیشتر موارد درد شست پا با داروهای معمولی بدون نسخه (OTC) به راحتی قابل درمان است. با این حال، برخی از علل، مانند سزاموئیدیت، ممکن است نیاز به درمان بالینی وسیع تری داشته باشند.
در این مقاله اطلاعات بیشتری در مورد علل شایع درد شست پا، همراه با برخی از علائم و روشهای درمانی آنها ارائه شده است.
علل درد شست پا
درد انگشت شست پا علل احتمالی گسترده ای دارد.
شرایط مختلف باعث درد انگشت شست می شود، برخی از آنها جدی تر از دیگران است. که عبارتند از:
۱.آرتروز
طبق نظر انجمن ارتوپدی پا و مچ پا آمریکا، هالوکس ریگیدوس (hallux rigidus) شایع ترین علت درد آرتروز در قاعده انگشت شست پا است. این بیماری تقریباً از هر ۴۰ نفر ۱ نفر بالای ۵۰ سال را مبتلا می کند و در زنان نسبت به مردان شایع تر است.
علائم
شایعترین علامت درد شست پا هنگام راه رفتن یا انجام هرگونه فعالیت بدنی است که به پا و انگشت فشار وارد می کند. علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تورم در نزدیکی مفصل انگشت شست پا
- برجستگی دردناک در بالای مفصل
- مشکل در حرکت انگشت شست پا
درمان
روش های درمان هالوکس ریگیدوس (hallux rigidus) شامل روش های غیر جراحی و جراحی است.
درمان های غیر جراحی شامل موارد زیر است:
- گذاشتن یخ یا گرم کردن
- مسکن ها
- تزریق پلاسمای غنی از پلاکت
- پوشیدن کفش های مخصوص، مانند کفش هایی با کفی سفت تر
روش های جراحی شامل موارد زیر است:
- همجوشی مفصل
- برداشتن خارهای استخوانی
- تعویض مفصل
- بازسازی مفصل
۲.فرو رفتن ناخن انگشت شست پا در گوشت کناری
یکی از دلایل عمده درد شست پا یا ناراحتی آن، فرورفتن ناخن انگشت شست پا در گوشت آن است. این در صورتی اتفاق می افتد که فردی ناخن انگشت پا خود را خیلی کوتاه یا با انحنای بیشتری کوتاه شود. پوشیدن کفش تنگ ممکن است سبب ایجاد یا تشدید آن شود.
علائم
علائم احتمالی متعددی وجود دارد. بنا به اظهار آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا (AAOS)، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سفتی، تورم و حساسیت انگشت شست
- درد
- تیره شدن پوست
- خروج چرک در صورت عفونت
درمان
درمان معمولاً با روش های غیر جراحی شروع می شود، اما پزشک ممکن است از روش جراحی استفاده کند.
درمان های غیر جراحی شامل موارد زیر است:
- مصرف مسکن های (بدون نیاز به تجویز پزشک)، مانند ایبوپروفن یا استامینوفن
- مرطوب نمودن پا در آب گرم سه یا چهار بار در روز
- خشک نگه داشتن پا و بلافاصله درآوردن جوراب های عرق کرده
- پوشیدن کفش های راحت و متخلخل
روش های جراحی عبارتند از:
- برداشتن جزئی ناخن
- برداشتن کامل ناخن
- برداشتن دائمی ناخن (ضروری در موارد مزمن)
۳.نقرس
نقرس وضعیتی است که در آن اسید اوریک در مفاصل فرد تجمع می یابد. طبق نظر کالج جراحان پا و مچ پا آمریکا (ACFAS)، این حالت معمولاً در مفصل انگشت شست پا رخ می دهد. بدن اسید اوریک را توسط ادرار دفع می کند، اما در بعضی مواقع، تجمع یافته و سبب متبلور شدن مفاصل شود.
علائم
علائم نقرس شامل موارد زیر است:
- التهابی که باعث تیره شدن پوست، تورم یا گرما در مفصل می شود
- درد شدیدی که در نیمه شب یا هنگام بیدار شدن از خواب رخ می دهد
- پوست براق روی مفصل آسیب دیده
درمان
طبق نظر کالج جراحان پا و مچ پا آمریکا (ACFAS)، التهاب ناشی از نقرس به طور معمول طی ۳ تا ۱۰ روز از بین می رود. درمان های معمول شامل موارد زیر است:
- نوشیدن مایعات فراوان
- بالا نگه داشتن پا
- استراحت بعد از ایستادن، پیاده روی و سایر فعالیتهای دیگر
- مصرف داروها برای درمان التهاب و درد
افراد مبتلا به نقرس از مصرف نوشیدنی ها و غذاهای سرشار از پورین مانند الکل، بیکن، جگر و برخی از انواع غذاهای دریایی خودداری کنند.
۴.انگشت چمنی
انگشت چمنی نوعی آسیب به مفصل انگشت شست است که در هنگام فعالیت های ورزشی اتفاق می افتد.
طبق نظر کالج آمریکایی جراحان پا و مچ پا (ACFAS)، این آسیب به دلیل خم شدن مکرر انگشت شست به سمت بالا یا پیچ خوردگی آن رخ می دهد. دویدن های روزمره و پرش می تواند باعث خمیدگی غیرطبیعی انگشت شست پا شود. این حالت بیشتر در ورزشکارانی که در چمن مصنوعی بازی می کنند اتفاق می افتد.
علائم
عارضه ی انگشت چمنی نتیجه حرکات تکراری است، که به مرور زمان سبب افزایش تدریحی درد و تورم می شوند. علاوه بر درد، فرد متوجه التهاب و محدودیت حرک در مفصل می شود.
در آسیب های شدید، درد شست پا به طور ناگهانی بروز می کند و ممکن است طی ۲۴ ساعت بدتر شود.
درمان
اصولاً بهترین اقدام، محدودیت فعالیت هایی است که سبب شدت عارضه می شوند. این کار از بدتر شدن آسیب جلوگیری می کند. درمان شامل استراحت، گذاشتن یخ، بستن باند کششی و بالا نگه داشتن پا است.
هنگام ورزش استفاده از کفش هایی با انعطاف کمتر توصیه می شود. پزشک به عنوان آخرین چاره در اسیب های شدید، جراحی را توصیه می کند.
۵. التهاب استخوان کنجدی
بنابه اظهار آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا(AAOS)، استخوان کنجدی(sesamoid) به استخوان هایی گفته می شود که به تاندون ها متصل می شوند یا در عضلات قرار می گیرند. به عنوان مثال استخوان کشگک زانو به عنوان بزرگترین استخوان کنجدی است.
التهاب این استخوان ها زمانی اتفاق می افتد که تاندون های اطراف استخوان کنجدی زیر انگشت شست پا ملتهب یا تحریک شوند. این حالت در دوندگان و رقاصان باله شایع است.
علائم
علاوه بر درد، علائم التهاب استخوان کنجدی (sesamoiditis) ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکل در صاف و خم کردن شست پا
- افزایش تدریجی درد
- کبودی
- تورم
- درد، مخصوصا در کف پا
درمان
چند روش درمان احتمالی برای این نوع التهاب وجود دارد. برخی از این روش ها که پزشک توصیه می کند شامل موارد زیر است:
- تزریق استروئید
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) برای کاهش درد و التهاب
- بانداژ، گذاشتن پد، یا چسب زدن روی انگشت پا
- استفاده از قالب های ارتوپدی مخصوص برای پا
- فیزیوتراپی
۶. شکستگی
شکستگی انگشتان پا از موارد معمول است. آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا(AAOS) خاطرنشان می کند که شکستگی هنگامی رخ می دهد که شخص:
- یک جسم سخت را لگد می زند
- یک جسم سنگین را روی انگشت پا می اندازد
- انجام تکراری حرکتی که انگشت پا را تحت فشار قرار می دهد
علائم
درد و تورم انگشت پا دو علامت شایع است، اما ممکن است فرد متوجه تغییر رنگ اطراف انگشت پا شود.
درمان
روش های درمان بسته به شدت شکستگی متفاوت خواهد بود. در صدمات تدریجی و ضربه های ناگهانی، مراحل شامل موارد زیر است:
- از قرار دادن وزنه روی انگشت خودداری کنید
- بالا نگه داشتن پا
- استفاده از یخ برای کاهش تورم
- بانداژ انگشت پا
سایر روش های درمانی را با پزشک خود در مطرح کنید.
۷. بانیون
بانیون(bunion) نوعی تغییر شکل روی مفصل پایه انگشت شست است. مفصل به سمت خارج بیرون زده و برجستگی قابل مشاهده ای در کنار پا ایجاد می کند. این ناهنجاری باعث می شود که انگشت شست در جهت عکس قرار بگیرد و در نتیجه روی انگشت کناری شست همپوشانی ایجاد کند.
اغلب کفش ها به مفصل بیرون زده فشار وارد می کنند و به مرور زمان، فشار ممکن است باعث تورم و التهاب کیسه مفصلی (بورس) شود.
علائم
بانیون باعث تورم، التهاب و درد در ناحیه مفصل انگشت شست پا شده و بطور مشخص انگشت شست پا نیز به سمت داخل برگشته در حالی که مفصل در پایه آن برجستگی به سمت بیرون دارد.
درمان
برای کاهش علائم، پوشیدن کفشی که فشار بیشتری به مفصل وارد نمی کند، و کفش هایی با کفی پهن و انعطاف پذیر مناسب هستند.
برخی از درمان های تکمیلی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پد بانیون (بدون نسخه پزشک)
- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن
- کمپرس گرم و مرطوب
- گذاشتن یخ برروی مفصل
- ماساژ
سایر علل احتمالی
علل دیگر درد شست پا عبارتند از:
- عفونت ناخن
- بیماری رینود
- نورومای مورتون
- روماتیسم مفصلی
علائم و درمان های تکمیلی بسته به علت دقیق درد می تواند متفاوت باشد.
زمان مراجعه به پزشک
در موارد آسیب ناگهانی یا درد غیر قابل توضیح، باید برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کند. پزشک جهت تسکین درد ممکن است درمان های خانگی یا سایر اقدامات پزشکی را توصیه کند.
دورنما (پیش آگهی)
بسیاری از دلایل درد شست پا قابل درمان است. در آسیب های ساده، ممکن است فقط نیاز به استراحت، استفاده از یخ و داروهای تسکین دهنده درد در مواقع ضروری باشد.
آسیب های جدی تر یا بیماری های پزشکی ممکن است نیاز به جراحی یا سایر اقدامات پزشکی داشته باشد. دربیشتر موارد، اگر فرد از ابتدا فعالیتی را که باعث آسیب شده است را درمان کند یا از بین برود، می تواند بهبودی کامل داشته باشد.
خلاصه
درد شست پا اغلب نتیجه آسیب دیدگی یا بیماری خفیف پزشکی است. در اغلب موارد، علت آن آسان بوده وکاملاً قابل درمان است. فرد باید از فعالیت هایی که باعث درد بیشتر می شوند اجتناب کند و از تمام توصیه های درمانی پزشک خود را پیروی کند.
