علت ایجاد زخم دیابتی چیست و چگونه درمان می‌شود؟
منظور از زخم دیابتی چیست؟ افراد مبتلا به قند خون به‌دلیل اختلالاتی که در بدن وجود دارد، ممکن است دچار زخم‌هایی در بخش‌های مختلفی از بدن به‌خصوص پاها شوند.
به‌طور کلی دیابت مانع التیام زخم‌ها در زمان کوتاه می‌شود و افراد مبتلا به این بیماری همیشه در معرض خطر عفونت‌های ناشی از زخم هستند.
همچنین دیابت خود می‌تواند باعث بروز زخم‌هایی شود که روند درمان آنها طولانی است. این زخم‌ها می‌توانند به‌حدی عفونی و خطرناک باشند که سبب قطع عضو فرد شوند.
دلیل ایجاد این زخم‌ها در افراد دیابتی چیست؟ چگونه می‌توان زخم‌های دیابتی را تشخیص داد و از همه مهم‌تر برای درمان آنها باید چکار کرد؟ برای آگاهی از این موارد تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
زخم دیابتی چرا به‌وجود می‌آید؟
دیابت نوعی بیماری است که در آن بدن نمی‌تواند به‌خوبی انسولین مورد نیاز خود را ترشح کند یا پس از ترشح این ماده، توانایی استفاده درست از آن را ندارد.
در این بین سطح گلوکز خون افزایش می‌یابد درحالی‌که سلول‌های بدن فاقد این ماده هستند. آسیب‌های عصبی و گردش خون ضعیف باعث ایجاد زخم‌هایی در پا می‌شوند که درمان آنها می‌تواند بسیار مشکل باشد.
شروع زخم دیابتی مانند دیگر زخم‌های بدن می‌تواند کاملا طبیعی و شبیه آسیب‌های جزئی، خراش یا تاول باشد. تفاوت زخم‌های طبیعی با دیابتی در زمان درمان آنها است.
به‌طور کلی قند خون در روند درمان زخم‌ها اختلال ایجاد می‌کند؛ حال اگر این زخم خود به‌واسطه دیابت ایجاد شده باشد درمان آن نیز بسیار دشوارتر خواهد بود.
زخم پای دیابتی اگر با روش‌های اصولی درمان نشود ابتدا عفونت کرده و سپس این عفونت می‌تواند به لایه‌های عمیق پوست نفوذ کند. در آخر نیز احتمال عفونی‌شدن استخوان و آبسه در بیمار بالا می‌رود.
زخم دیابتی چه علائمی دارد؟
برای اینکه بتوانیم زخم پای دیابتی را تشخیص دهیم بهتر است علائم آن را بشناسیم. این شناخت برای بیمارهای مبتلا به قند خون و اطرافیان آنها اهمیت زیادی دارد.
به‌طور کلی دیابت ممکن است باعث ایجاد زخم در بخش‌های مختلف بدن شود اما بروز آن در پای بیمار بیشتر است. چراکه کف پا بیشتر در معرض آسیب و خراش قرار دارد.
این موضوع را می‌توان در بین بیماران بستری‌شده به‌علت زخم دیابتی نیز مشاهده کرد. اکثر این افراد با زخم پا و عفونت‌های ناشی از آن به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند.
دیابت گردش خون را ضعیف می‌کند؛ ازاین‌رو فرد ممکن است نتواند به‌خوبی آسیب‌های ایجادشده در پا را حس کند. پس اولین کار برای تشخیص، معاینه چشمی به‌صورت روزانه است. وجود علائم زیر زنگ هشداری برای ایجاد زخم بوده، پس مراجعه به پزشک لازم می‌شود:
- قرمزی بخش‌های مختلف مانند پاشنه یا زیر انگشت
- تورم غیرعادی قسمت‌های مختلف پا
- ترشح چرک به‌گونه‌ای که لکه آن روی جوراب باقی مانده است.
- ایجاد پینه اطراف زخم
- بروز سیاهی در اطراف زخم
- استشمام بوی بد از یک یا هر ۲ پا
درمان زخم دیابتی چگونه است؟
با توجه به اینکه درمان زخم در زمان مناسب می‌تواند از بروز عفونت و گسترش آن به استخوان‌ها که در نهایت منجر به قطع عضو دیابتی ها می‌شود، جلوگیری کند؛ بهتر است در درمان این زخم به‌طور کامل، کوتاهی نکنید. درمان زخم دیابتی میبایست در کلینیک زخم و تحت نظر درمانگر متخصص زخم و دکتر بیماری‌های عفونی انجام شود.
معاینه کامل و ارزیابی زخم
برای درمان زخم پای دیابتی، پزشک ابتدا باید سطح پیشرفت زخم را بررسی کند. از آنجایی که بسیاری از زخم‌ها به‌صورت پنهانی در زیر پوست پینه قرار می‌گیرند لازم است از روش دبریدمان استفاده شود.
در این فرایند پوست مرده کف پاها به‌طور کامل جدا شده و پزشک می‌تواند زخم‌های واقعی را ببیند و از عمق آنها اطلاع پیدا کند.
در برخی بیماران ممکن است گردش خون بسیار ضعیف باشد. در این شرایط لازم است ابتدا متخصص عروق از طریق روش‌های مختلف درمان را شروع و گردش خون را تقویت کند. سپس فرایند دبریدمان انجام شود.
باندپیچی مناسب و کنترل عفونت
برای اینکه زخم پای دیابتی بازگشت نداشته باشد باید با استفاده از پانسمان مناسب، عفونت را نیز تا حد زیادی کنترل کرد. برداشتن فشار از روی محل زخم نیز در عدم بازگشت آن تاثیرگذار است.
پانسمان روی زخم مانند یک آنتی‌بیوتیک عمل کرده و معمولا باید روزانه بین یک تا ۲ بار تعویض شود. این پانسمان باید به‌گونه‌ای باشد که میزان رطوبت مناسب زخم را حفظ کند تا بهترین شرایط برای درمان به‌وجود بیاید.
در طول درمان زخم دیابتی بهتر است بیمار با استفاده از ویلچر، عصا یا اسکوتر زانو حرکت کند تا فشاری روی زخم نباشد و سلول‌های سالم فرصت رشد را پیدا کنند.
کلینیک زخم معمولا تمام راه‌های درمان را به‌طور کامل و اصولی طی می‌کند و پس از اتمام این مراحل، نکات لازم و مهمی که برای جلوگیری از پیشرفت زخم الزامی است به شما آموزش می‌دهد.
چگونه از ایجاد زخم دیابتی جلوگیری کنیم؟
با توجه به اینکه درمان زخم‌های دیابتی می‌تواند کمی مشکل باشد و بروز آنها نیز خطر قطع عضو را به‌همراه دارد، آشنایی با راه‌کارهای پیشگیری از بروز زخم از اهمیت بالایی برخوردار است.
- شست‌وشوی پاها: قراردادن پا در آب باعث خشکی آنها می‌شود، بنابراین می‌توانید با استفاده از آب گرم و صابون پاها را مرتب بشویید و سپس آنها را با لوسیون مناسب مرطوب کنید.
- پوشیده نگه‌داشتن پاها: استفاده از کفش مناسب و بررسی آن، همچنین پوشیدن جوراب از ایجاد زخم و در نهایت بروز عفونت در پاها جلوگیری می‌کند.
- کوتاه‌کردن ناخن‌های پا:کوتاه‌کردن ناخن‌ها نیز امر بسیار مهمی است که باید به آن توجه کنید. درصورتی‌که توانایی این کار را ندارید از دیگران کمک بخواهید.
- معاینه پاها:برای اطمینان از عدم ایجاد زخم دیابتی بهتر است همیشه پاهای خود را بررسی کنید. توجه به ناخن‌ها، بین انگشتان برای دیدن زخم در این معاینه الزامی است.
جمع‌بندی
زخم دیابتی ممکن است باعث ایجاد عفونت شود. درصورتی‌که بیمار برای درمان سریع این عفونت اقدام نکند احتمال گسترش عفونت به استخوان افزایش می‌یابد.
این عفونت می‌تواند در نهایت باعث قطع عضو فرد شود، به همین دلیل نیز بهتر است فرد مبتلا به دیابت به‌طور مرتب پاهای خود را چک کرده و در صورت مشاهده هرگونه علائم سریع به پزشک مراجعه کند.
برای درمان این زخم ابتدا پوست‌های مرده بریده می‌شود. استفاده از پانسمان مناسب نیز می‌تواند مانند آنتی‌بیوتیک از بروز عفونت جلوگیری کند.
کلینیک درمان زخم ایرانیان با استفاده از اصولی‌ترین روش‌های درمان و بهره‌گیری از تیم متخصص درمانگر تخصصی زخم، می‌تواند از بروز عفونت استخوانی و قطع عضو ناشی از این زخم‌ها تا حد زیادی جلوگیری کند و مانع قطع عضو دیابتی شود.
