آیا اطلاعاتی در مورد بیماری دو قطبی دارید؟ بیماری دو قطبی یکی از عارضه‌های روانی بوده که به طور مستقیم بر روی رفتار و عملکرد فرد تاثیر می‌گذارد. این بیماری سطح‌های مختلفی دارد و علائم آن هم در همه افراد به طور یکسان ظاهر نمی‌شوند. به علاوه اینکه بیماران ممکن است طیف وسیعی از علائم را تجربه کنند، برخی دیگر هم ممکن است تنها علائم محدودی داشته باشند. اغلب اوقات اکثرا این بیماری را با تغییرات خلق و خوی موقتی اشتباه می‌گیرند. اما وقتی از بیماری دو قطبی صحبت می‌کنیم منظورمان عدم تعادل رفتاری به صورت دائمی و مزمن است. در ادامه این مطلب بیشتر در مورد بیماری دو قطبی، علائم آن و راه‌کارهای کنترل آن صحبت خواهیم کرد.
بیماری دو قطبی چیست؟
اختلال دو قطبی (Bipolar Disorder) با نام‌های مختلفی از جمله بیماری شیدایی یا Maniac در دنیای پزشکی شناخته می‌شود. این بیماری یک اختلال خلقی و وضعیت سلامت روان مزمن بوده که منجر به تغییرات شدید خلق و خویی، سطح انرژی، الگوی رفتاری و نحوه تفکر می‌شود. این تغییرات ممکن است ساعت‌ها، روزها، هفته یا حتی ماه‌ها طول بکشند، تا جایی که می‌توانند به راحتی توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های روزانه را مختل کنند.
این بیماری به طور معمول دو حالت رایج دارد. یکی حالت شیدایی و دیگری حالت افسردگی.
- شیدایی: وضعیتی که در آن فرد دارای سطح انرژی بسیار بالایی است و نشاط و شادابی زیادی هم دارد.
- افسردگی: در مقابل شیدایی افسردگی را داریم. دقیقا برعکس شیدایی در افسردگی فرد دچار بدبینی و منفی‌گرایی شده و تمام دنیا برایش تیره و تاریک می‌شود.
متاسفانه در صورتی که این بیماری کنترل نشود می‌تواند تاثیرات مخربی بر روی زندگی شخصی و حرفه‌ای فرد بگذارد. به همین خاطر توصیه می‌شود در صورت مشاهده علائم ابتدایی حتما به سراغ کمک بروید. این بیماری به قدری رایج بوده که حدود ۲.۶% جمعیت قاره آمریکا درگیر آن هستند. به علاوه اینکه در بزرگسالان بیشتر شایع است.
انواع مختلف بیماری دو قطبی کدام‌اند؟
این بیماری دارای ۴ نوع شناخته شده است.
اختلال دو قطبی نوع یک
در این نوع فرد ممکن است دوره‌ای از شیدایی را پشت سر بگذارد. احتمال دارد در این دوره افسردگی را تجربه کند.
اختلال دو قطبی نوع دو
در نوع دو حالت‌های افسردگی بسیار بیشتر از شیدایی اتفاق می‌افتند. این نوع در زنان بیشتر از مردان دیده می‌شود. با اینکه در نوع دو هم شیدایی دیده می‌شود اما شدت آن بسیار کمتر است.
اختلال دو قطبی ادواری
اختلال دو قطبی ادواری با نام سیکلوتایمی (Cyclothymic) هم شناخته می‌شود. در این نوع هر دو حالات افسردگی و شیدایی دیده می‌شوند اما هر دوی آن‌ها خفیف هستند. این مدل اغلب مزمن و ادامه‌دار است.
اختلال دو قطبی پیشرونده
بیمارانی که بیشتر از چهار بار در سال حالات شیدایی و افسردگی را تجربه می‌کنند درگیر اختلال دو قطبی پیشرونده هستند.
علت بیماری دو قطبی
هنوز هم علت دقیق این بیماری پیدا نشده است. با این حال متخصصین بر این باور هستند که ژنتیک نقش پررنگی در پیدایش علائم این بیماری دارد. به طوری که این اختلال به عنوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های ژنتیکی بوده که در خانواده از فردی به فرد دیگر می‌رسد. از دیگر فاکتورهایی که می‌توانند احتمال بروز بیماری را دو چندان کنند می‌توانیم به تغییرات مغزی و فاکتورهای محیطی اشاره کنیم.
وقتی از تغییرات مغزی صحبت می‌کنیم منظورمان تغییر در برخی ساختارهای مغزی است. این می‌تواند ناشی از بیماری زمینه‌ای، آسیب دیدگی یا… باشد.
در طرف دیگر ماجرا فاکتورهای محیطی را داریم. فاکتورهایی مانند استرس شدید یا تروما که هر دو تاثیر بسیار زیادی در بروز بیماری دارند. به عنوان مثال از دست دادن فردی نزدیک، شرایط استرس‌زا مانند بیماری، طلاق، مشکلات مالی و… همگی از جمله فاکتورهایی هستند که می‌توانند فرد را در معرض خطر این بیماری قرار دهند. از دیگر عوامل موثر در بروز بیماری می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- مصرف دخانیات
- مصرف الکل
- تغییرات شدید هورمونی در بدن
علائم بیماری دو قطبی
علائم این اختلال طیف بسیار گسترده‌ای دارند. به علاوه اینکه بیماران ممکن است با توجه به شرایط بالینی و روانی، شدت بیماری و… انواع مختلفی از علائم را تجربه کنند. در ادامه برخی از رایج‌ترین و شایع‌ترین علائم این بیماری را بررسی می‌کنیم:
- احساس غمگین بودن
- تند تند صحبت کردن
- پریشانی
- انجام فعالیت‌های فیزیکی شدید
- نشاط فراوان
- اختلالات خواب
- بالا رفتن میل جنسی
- میل به خودکشی
- نا امیدی
- اضطراب
- استرس
- خستگی بیش از اندازه
- بی‌خوابی
- بی اشتهایی
- عدم توانایی برای تمرکز بر روی کارها
- و…
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
در صورتی که هر کدام از علائمی که بالاتر بررسی کردیم را به صورت طولانی مدت در خودتان یا نزدیکان‌تان مشاهده می‌کنید بهتر است که به سراغ متخصص بروید. به یاد داشته باشید در صورت عدم پیگیری برای کنترل و درمان این بیماری، اختلال دو قطبی به یک عارضه دائمی و مزمن تبدیل شده که تاثیر بسیار مخربی بر روی زندگی شخصی، کار، روابط و… می‌گذارد. بنابراین اگر در این زمینه به کمک نیاز دارید همین حالا به سراغ دکتر روانپزشک بروید.
تشخیص بیماری دو قطبی
تشخیص این بیماری باید زیر نظر متخصص صورت بگیرد. به طور کلی تشخیص ابتدا با معاینه بالینی و پرسش و پاسخ در رابطه با علائم فرد آغاز می‌شود. به علاوه در صورت نیاز پزشک به سراغ آزمایش خون یا ادرار هم می‌رود. دقت کنید که تشخیص بیماری مهم‌ترین بخش از روند درمان بوده، به این خاطر که در صورت تشخیص اشتباه ممکن است بیماری مجددا برگردد. در صورتی که فرد شرایط زیر را داشته باشد احتمالا درگیر اختلال دو قطبی است:
- فرد هر روز یا بیشتر روزهای هفته احساس ناراحتی و پوچی می‌کند.
- به خودکشی فکر می‌کند یا اقدام به خودکشی می‌کند.
- بدون هیچ دلیلی و به صورت ناگهانی افزایش و کاهش وزن دارد.
- انگیزه و میلی برای انجام کارهای روزانه ندارد.
- احساس عذاب وجدان شدید می‌کند و برای خود ارزشی نمی‌بیند.
- تمرکزی برای انجام کارها نداشته و قدرت تصمیم‌گیری ندارد.
درمان و کنترل بیماری دو قطبی
راه‌کارهای درمانی می‌توانند به بسیاری از افراد کمک کنند. چه افرادی که علائم شدید دارند و چه افرادی که دو قطبی خفیف را تجربه می‌کنند. به طور کلی راه‌کارهای درمانی در دو گزینه خلاصه می‌شوند، یکی دارو درمانی و دیگری جلسات روان درمانی.
با استفاده از دارو درمانی پزشکان سعی می‌کنند حالات افسردگی و شیدایی را کنترل کنند. در واقع این داورها ترشح هورمون‌های مغزی را متعادل می‌کنند.
اما وقتی از جلسات روان درمانی صحبت می‌کنیم منظورمان جلساتی بوده که در آن فرد یاد می‌گیرد چه رویکردی نسبت به حالات مختلف خود داشته باشد و بتواند در سخت‌ترین شرایط روحی و روانی هم خودش را کنترل کند.
در کنار تمامی این‌ها پزشک توصیه می‌کند که فرد سبک زندگی خود را تغییر دهد، فعالیت ورزشی منظم داشته باشد و از همه مهم‌تر یک رژیم غذایی سالم را دنبال کند.
سخن پایانی
همان‌طور که دیدید این اختلال یک بیماری فراگیر بوده و افراد بسیار زیادی هم درگیر آن هستند. متاسفانه در صورت عدم پیگیری برای درمان، این اختلال عوارض ناگواری برای خود فرد و اطرافیان او به همراه دارد. در صورتی که در این زمینه به اطلاعات بیشتری نیاز دارید همین حالا سری به سایت درمانکده بزنید. درمانکده علاوه بر داشتن یک مجله پزشکی کامل دارای لیست جامعی از متخصصین بوده، از دکتر پوست گرفته تا روانپزشک و…
