عفونت زخم جراحی
علي رغم پيشرفت‌هايي كه در تكنيكهاي پاتوژنز جراحي صورت گرفته و عفونت زخم هاي جراحي شناخته شده اند و آنتي بيوتيكهاي پروفيلاكتيك به طور گسترده مورد استفاده قرار مي گيرند، عفونت زخم جراحی دومین علت شایع عفونت بیمارستانی است که از عوامل مرگ و میر است و هزینه های اضافی ناشی از بستری طولانی مدت در بیمارستان را شامل می شود. از این رو ، تمرکز این مقاله بر شناخت و مدیریت عفونت های زخم جراحی است
عفونت زخم جراحی چیست؟
عفونت زخم توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده (CDC) به عنوان عفونت محل جراحی (SSI) تعریف شده است. این مشکل به صورت زیر تعریف می شود:
- برش سطحی SSI – عفونت فقط شامل پوست و بافت زیر پوست می شود.
- برش عمیق SSI – عفونت شامل بافت های عمیق مانند لایه های پوست و ماهیچه ها است.
- درگیری بخش های مختلف بدن SSI – عفونت شامل هر بخش از آناتومی در اندام ها و فضاها به غیر از برش است.
- اگرچه این تعریف از عفونت زخم محدود به مواردی است که ناشی از برش جراحی است ، اما در تعریف گسترده تر و عمومی تر می تواند ناشی از آسیب به ساختاری و عملکردی پوست به دلیل ضربه ی حیوانات ، اسلحه و چاقو باشد.
همچنین اشیاء دیگر نیز پوست را می شکنند و باعث زخم می شوند و به آلودگی امکان دسترسی به بافت ها را داده و باعث ایجاد عفونت می شوند.
مشخص شدن عفونت ناشی از زخم های جراحی
به طور معمول عفونت زخم ۲ تا ۵ روز بعد از جراحی رخ می دهد اما گاه تا ۳۰ روز نیز به تاخیر می افتد و در صورتی که در محل جراحی وسیله ای کار گذاشته شود گاهی تا ۱ سال بعد نیز ممکن است عفونت رخ دهد و حداقل یکی از موارد زیر ظاهر شود:
- ترشحات چرکی از محل جراحی
- آبسه
- برای تشخیص حداقل باید یکی از علائم و نشانه های عفونت در زخم وجود داشته باشد مانند درد یا حساسیت در لمس ، تورم موضعی، قرمزی، گرما و مثبت شدن کشت زخم
علائم دیگر عفونت زخم عبارتند از:
- تاخیر در بهبودی که قبلاً پیش بینی نشده بود.
- تغییر رنگ بافت ها در داخل و در حاشیه زخم
- بوی غیر طبیعی از محل زخم ناشی می شود.
- با وجود مراقبت و مدیریت مناسب خونریزی یا خروج ترشحات از زخم وجود دارد.
- لنفانژیت ، خط قرمز ناشی از زخم است و منجر به تورم غدد لنفاوی می شود.
- عفونت های محل جراحی شامل آبسه، عفونت محل بخیه ، عفونت زخم محل ختنه در نوزادان یا عفونت زخم ناشی سوختگی هستند.
چه عواملی باعث عفونت زخم می شوند؟
عفونت زخم در اثر رسوب باکتری و آلودگی ها در محل جراحی ایجاد می شود. روش های مختلفی وجود دارد که آلودگی ها می توانند به زخم بروند.
تماس مستقیم – انتقال آلودگی ها به زخم از تجهیزات جراحی یا دست جراحان یا پرستاران یا برخورد با وسایل آلوده ، پاره شدن دستکش ها در حین عمل
پراکندگی در هوا – هوای اطراف آلوده به میکروارگانیسم هایی است که می توانند روی زخم قرار گیرند و باعث آلوده شدن زخم شوند.
ورود آلودگی – ورود جسمی آلوده به زخم و غشاهای مخاطی باعث عفونت زخم بیمار می شود.
شایع ترین ارگانیسم های ایجاد کننده مرتبط با عفونت زخم شامل Staphylococcus aureus / MRSA ، استرپتوکوک پیوژنز ، انتروکوکوس و سودوموناس آئروژینوزا است.
عوامل مؤثر در ایجاد عفونت زخم
عوامل خطر بسیاری مي تواننـد محـل جراحـي را مـستعد عفونت سازند.
در اين ميان برخی عوامـل مـستقل بـه شـمار مي آيند مانند بيماري زمينهاي، طول مدت جراحي، طبقـه بنـدي زخم و آلودگي زخم. عواملي از جمله سن بالا، بدخيمي، سـوء تغذيه، ضعف ايمني، سـيگار و عفونـت در قـسمت ديگـري از بدن از جمله عوامل خطـر غيرمـستقل محـسوب مـي شـوند. از جمله عوامل دیگر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلالات غدد درون ریز و متابولیک
- هیپوکسی / کم خونی
- بیماری بدخیم
- سرکوب سیستم ایمنی
- خصوصیات زخم
- بافت غیرقابل توصیف در زخم
- ایسکمی بافتی
- تشکیل هماتوم
مشکلات جراحی مانند:
مدت زمان طولانی عمل : نرخ عفونت به ازای طول کشیدن هر ساعت عمل جراحی دو برابر می شود.
- آلودگی حین عمل
- مدت بیهوشی طولانی
- هیپوترمی
خطر عفونت زخم آلوده چیست؟
- خطر ایجاد عفونت در زخم با نوع عمل در ارتباط است. برخی از انواع جراحی ها خطر ابتلا به آلودگی بیشتر از سایرین را دارند و این منجر به طبقه بندی بعدی زخم های جراحی می شود.
- زخم عمل ضد عفونی نشده منجر به ایجاد عفونت می شود.
- وجود التهاب حاد در زخم نیز از علائم عفونت است.
- ورود آلودگی به اندام های داخلی
- ایجاد برش در جراحی و رعایت نکردن اصول بهداشتی و ضد عفونی نکردن
- كولكتومي به علت انسداد
- ایجاد یک زخم روی قسمت بزرگی از بدن
- وجود زخم کثیف
- وجود التهاب
- تشکیل آبسه داخل زخم یا سوراخ شدن زخم
مدیریت عفونت زخم چیست؟
- هدف از مدیریت عفونت زخم جلوگیری یا به حداقل رساندن خطر عفونت است. فاکتورها یا روشهای زیر برای بیمار برای جلوگیری از عفونت استفاده می شود.
- تهویه فشار روی زخم
- کاهش جریان هوای اطراف زخم با روش های مختلف
- استریل کردن ابزارهای جراحی ، بخیه ها و غیره طبق دستورالعمل ها
حضور اعضای آموزش دیده در و جراحی خروج پرستاران مبتلا به عفونت شستشوی صحیح و به دنبال آن استفاده از لباس مناسب استریلتکنیک های اعمال شده برای بیمار برای جلوگیری از عفونت زخم عبارتند از:
- آماده سازی پوست
- پاکسازی زخم
- استفاده از آنتی بیوتیک
- زخم آلوده
رعایت اصول جراحی پاک کننده ها و ضد عفونی کننده های زخم برای زخم های تمیز یا زخم های آلوده وجود دارند و با توجه به نیاز میتوان آنها را تهیه کرد. استفاده از آنتی بیوتیک ممکن است برای زخم های آلوده و زخم های عادی لازم باشد و معمولاً برای زخم های آلوده توصیه می شود(البته مصرف فقط با دستور پزشک).
مصرف آنتی بیوتیک ها برای زخم های آلوده بخشی از درمان هستند زیرا عفونت در حال حاضر ایجاد شده است و برای کاهش و حذف آن نیاز به آنتی بیوتیک است.
هم چنین شستشوی زخم با محلول انتی سپتیک مناسب از اهمیت ویژه ای برخوردار است.عفونت زخم می تواند بیماری را پیچیده کند ، باعث اضطراب شود ، ناراحتی بیمار را افزایش داده و منجر به مرگ شود.
تخمین زده می شود که عفونت زخم جراحی منجر به افزایش مدت بستری بیمار در بیمارستان در حدود ۷-۱۰ روز می شود. از این رو ، پیشگیری و مدیریت عفونت زخم تأثیر عمده ای بر سلامت بیمار و اقتصاد بهداشت دارد.
محلول پیشگیری از عفونت زخم جراحی
طباسپت یکی از بهترین محلول های شستشو دهنده زخم برای می باشد. طباسپت حاوی phmb و سورفکتانت بتائین می باشد که بر روی باکتری های گرم مثبت، گرم منفی، قارچ ها، ویروس و باکتری های مقاوم به درمان همچون MRSA و VRE اثرگزار است.
زخم عفونی چگونه زخمی است؟
در زخم عفونی که پوست اولین خط دفاعی بدن است که سطح آن توسط غدد چربی تنظیم می شود. زخم زمانی بروز پیدا می کند که میکروب ها در داخل پوست آسیب دیده ناحیه زخم رشد کنند. علایم آن ممکن است شامل درد، تورم و قرمزی باشد. عفونت های شدید تر ممکن است باعث حالت تهوع، تب و لرز شود. اگر زخم ها شدید نباشد درمان های خانگی موثر خواهند بود. اما در زخم های شدید تر نیاز به استفاده از مراقبت های پزشکی خواهد بود.
نوعی نقص موضعی به حساب می آید که در آن میکروب ها به بافت زنده اطراف زخم حمله می کنند. بسیاری از عفونت ها به طور طبیعی و خود به خود برطرف می شوند. در برخی موارد نیز این اتفاق نمی افتد و مراجعه به پزشک از جمله کارهایی است که افراد باید آن را انجام دهند.
اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با زخم عفونی و دلایل، علایم و راه های درمان آن هستید بهتر است این مقاله را از دست ندهید. در این متن اطلاعات جامع و کاملی را در رابطه با این دسته از زخم ها در اختیار خوانندگان قرار داده ایم. با ما همراه باشید و نکات ذکر شده را به خاطر بسپارید.
زخم عفونی
همانطور که در ابتدا اشاره شد، زخم عفونی به آن دسته از زخم ها گفته می شود که در آن ارگانیسم های میکروب به بافت زنده اطراف زخم حمله ور شده اند. این دسته از زخم ها ممکن است شدید یا خفیف باشند. آن دسته از زخم هایی که با درمان های خانگی و پس از گذشت مدتی بهبود پیدا می کنند نیازی به مراقبت های پزشکی ندارند.
اما دسته دیگر که شامل زخم های شدید است در برخی موارد نیازمند مراجعه به پزشک است. اطلاع از دلیل های بروز این دسته از زخم ها که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت، شما را در روند بهبودی و همچنین پیشگیری یاری خواهد کرد.
علت بروز زخم عفونی کدام است؟
بیشتر زخم های آلوده ناشی از کلونیزاسیون باکتری ها هستند که از سطح پوست یا باکتری های سایر قسمت های بدن یا محیط بیرون نشات می گیرند. شایع ترین باکتری که موجب بروز عفونت می شود، استافیلوکوکوس اوروئوس نام دارد.
علاوه بر آن، برخی از شرایط نیز احتمال ابتلا به زخم های عفونی را بالا می برد. بنابراین، افراد بهتر است این دسته از عوامل را بشناسند و برای جلوگیری از زخم از آنها دوری کنند. برخی از این عوامل با تصحیح سبک زندگی، از بین خواهند رفت. این عوامل عبارتند از:
- دیابت؛
- چاقی؛
- سیستم ایمنی ضعیف؛
- کم تحرکی؛
- سو تغذیه؛
- بهداشت ضعیف.
علائم زخم عفونی
برای شناخت این دسته از زخم ها ابتدا باید علایم آن را شناسایی کنیم و در صورت شدید بودن آنها به پزشک مراجعه کنیم. مواردی نظیر درد در ناحیه زخم، تورم و قرمزی از جمله علایم شایع است. زخم عفونی اگر به درستی درمان نشود به جای بهبود، بدتر خواهد شد. در نتیجه، بر درد، قرمزی و تورم آن افزوده خواهد شد. توجه به سایر علایم نیز از جمله اقداماتی است که افراد باید آن را انجام دهند. در ادامه به برخی از آنها اشاره کرده ایم.
- داغ بودن پوست اطراف زخم؛
- ترشحات زرد یا سبز ناشی از زخم؛
- بوی نامطبوع زخم های عفونی؛
- وجود رگه های قرمز روی پوست اطراف زخم؛
- تب؛
- لرز؛
- درد در ناحیه زخم؛
- حالت تهوع؛
- استفراغ؛
- بی حالی؛
- از دست دادن اشتها؛
- ضعف کلی؛
- کاهش کنترل قندخون در بیماران دیابتی؛
- سفت شدن ناحیه زخم.
روش های درمان زخم عفونی
به طور کلی دو روش برای درمان این دسته از زخم ها وجود دارد. درمان های خانگی و درمان پزشکی از جمله روش هایی است که افراد برای بهبود زخم های خود از آنها استفاده می کنند. بنابراین، انتخاب هر کدام از این روش ها به شدت زخم بستگی دارد و فرد با توجه به آن قادر به انتخاب بهترین روش خواهد بود. در ادامه به بررسی این روش ها خواهیم پرداخت.
نکاتی برای درمان زخم عفونی در خانه عبارتند از:
- را حداقل یک بار در روز عوض کنید. در صورتی که پانسمان مرطوب یا کثیف شد بلافاصله آن را تعویض کنید
- زخم خود را روزانه و به آرامی شست وشو دهید
- زخم خود را خراش ندهید و از کندن آن پرهیز کنید. زیرا روند بهبودی را کند می کند
- اگر زخم طی یک تا دو روز بهبود پیدا نکرد، به پزشک مربوطه مراجعه کنید
درمان های پزشکی زخم های عفونی
پزشکان اغلب برای درمان این دسته از زخم ها، آنتی بیوتیک ها را تجویز می کنند. استفاده از آنتی بیوتیک تجویز شده به طور کامل و مکرر موجب درمان کامل عفونت و جلوگیری از مقاومت باکتری ها می شود. برخی از زخم ها ممکن است به درمان های بیشتری هم نیاز داشته باشند.
به عنوان مثال، اگر زخم بزرگ یا عمیق باشد ممکن است پزشک یا پرستار برای بستن آن از بخیه استفاده کند. آنها اغلب زخم های کوچک تر را با چسب و نوارهای پزشکی می بندند. اگر زخم حاوی بافت مرده یا آلوده باشد، پزشک آن را با روشی به نام دبریدمان خارج خواهد کرد. دبریدمان باعث بهبودی می شود و همچنین از گسترش عفونت نیز جلوگیری خواهد کرد.
اگر علت زخم های عفونی نیش یا آسیب دیدگی از طرف عاملی کثیف باشد، فرد باید واکسن کزاز را نیز دریافت کند. اما پرسشی که در این میان برای بسیاری از بیماران پیش می آید آن است که چه زمانی به پزشک مراجعه کند. اگر زخم شما علایم زیر را داشت باید بدون فوت وقت به پزشک مراجعه کنید:
- زخم بزرگ، عمیق، یا دندانه دار است
- لبه های زخم جدا از هم است و جمع نمی شود
- بروز علایمی نظیر تب، افزایش درد یا قرمزی
- ترشحات غیر عادی زخم های عفونی
- عدم توانایی در تمیز کردن کامل آلودگی های موجود روی زخم
- زخم ناشی از نیش یا عوامل آلوده
- خونریزی بی وقفه زخم
تریتا | بزرگترین تولیدکننده و ارائه دهنده پانسمان پیشرفته در خاورمیانه
