انگل مالاریا با حیله‌گری، پشه‌های سربه‌راه را اغوا می‌کند!
پلاسمودیوم فالسیپاروم (Plasmodium falciparum)، انگل مالاریا، با تولید نوعی ترکیب شیمیایی در بدن میزبان، خون آلوده را برای پشه‌های ناقل این بیماری، جذاب‌تر می‌نماید. در ادامه پشۀ اغوا شده این غذای فریبنده را با ولع مضاعف خورده (!) و به انتشار هر چه بیشتر بیماری کمک می‌نماید. این یافتۀ جدید در ژورنال Science منتشر شده است.
مطالعات قبلی توانسته بودند به این حقیقت دست یابند که پشۀ ناقل مالاریا، گرایش بیشتری به افراد آلوده [به انگل مالاریا] دارد؛ با این حال علت دقیق این پدیده کشف نشده بود و آن را عمدتاً به خود پشه (میل ذاتی پشه) نسبت می‌داده‌اند. نوشین امامی (Noushin Emami)، زیست‌شناس، و همکارانش از دانشگاه استکهلم (Stockholm University) هنگام مطالعۀ تأثیرات مولکول HMBPP بر دستگاه ایمنی پشۀ Anopheles gambiae – از اصلی‌ترین ناقلین مالاریا – به یک سرنخ کاملاً غیرمنتظره دست یافتند؛ P. falciparum این مولکول را به جریان خون میزبان خود ترشح می‌کند.
به گزارش گروه تحقیقاتی، هنگام مشاهدۀ تغذیۀ پشه‌ها از فیدرهای مصنوعی (Feeder، خوراک‌دهنده. در این جا منبع خونی است که پشه از آن تغذیه می‌کند):
ما مشاهده کردیم که هنگام حضور مولکول HMBPP در این دستگاه تغذیۀ مصنوعی، پشه‌ها تمایل بسیار بیشتری برای تغذیه داشته و خون بیشتری نیز می‌خوردند. مشاهدات فوق موجب شکل‌گیری این فرضیه در ذهن‌مان شد که [مولکول مذکور] رفتار [پشه] را تغییر می‌دهد.
HMBPP و یا به شکل گسترده‌تر E-4-hydroxy-3-methyl-but-2-enyl pyrophosphate، مستقیماً پشه را جذب نمی‌کند. برای مثال هنگامی که این مولکول در ترکیب یا سرم – که فاقد گلبول‌های قرمز است – به پشه‌ها عرضه شد؛ موفقت چندانی در جلب توجه آن‌ها کسب نکرد. با این حال، گلبول‌های قرمز در حضور HMBPP، کربن دی‌اکسید بیشتری تولید کردند؛ علاوه بر آن میزان تولید ترکیبات شیمیایی هوابرد نظیر آلدهید (Aldehyde) و مونوترپن (Monoterpene) افزایش قابل توجهی پیدا کرد. بوی این ترکیبات شیمیایی، با شدت بیشتری پشه‌ها را جلب می‌کند و این حشرات نیز [در ادامه] بیشتر از حد معمول غذا می‌خورند.
پشه‌ها قادرند کربن دی‌اکسید بازدمی انسان را احساس کرده و از آن به عنوان سرنخی برای پیدا کردن غذا استفاده نمایند. بنابراین منطقی است که افزایش میزان کربن دی‌اکسید بازدمی، تأثیر مستقیمی در جلب توجه پشه‌ها خواهد داشت. آلدهید و مونوترین‌ها – ترکیباتی که توسط گیاهان تولید می‌شود – بویی همانند بوی گیاه به انسان می‌دهد (می‌دانیم که پشه‌ها از شهد گیاهان نیز تغذیه می‌کنند) که همین مسئله می‌تواند عاملی برای جذب پشه‌ها محسوب شود. با این حال هم‌چنان تأثیر واقعی HMBPP موجود در خون بدن بر جلب پشه‌ها مشخص نیست؛ چرا که در این مطالعه از فیدرهای مصنوعی استفاده شده است.
