اسکلروتراپی در درمان رگهای واریسی و عنکبوتی نقش موثری دارد. همچنین روش درمانی مناسبی برای رگ های کوچک واریسی به شمار می‌رود.
اسکلروتراپی شامل تزریق مستقیم یک محلول به ورید است. محلول اسکلروتراپی باعث زخم شدن وریدها شده و خون آن‌ها به رگهای سالم تر هدایت میکند. رگهای کلاپس شده مجدداً به بافت موضعی جذب شده و درنهایت از بین می‌روند.
طی چند هفته پس از اسکلروتراپی این رگ‌ها از بین می‌روند، اگرچه گاهی یک ماه یا بیشتر طول می‌کشد تا نتایج کامل حاصل شود. در برخی موارد، ممکن است چند بار درمان اسکلروتراپی مورد نیاز باشد.
هدف از انجام اسکلروتراپی
اسکلروتراپی اغلب برای موارد زیر انحام میگیرد:
- اهداف آرایشی: برای بهبود ظاهر واریس و رگهای عنکبوتی
این روش همچنین میتواند علائم مرتبط زیر را نیز بهبود بخشد:
- درد
- تورم
- سوزش
- گرفتگی شبانه
توصیه پزشکان برای زنان باردار یا شیرده این است که مدتی برای انجام اسکلروتراپی صبر کنند.
خطرات و عوارض سکلروتراپی
اسکلروتراپی منجر به چند عارضه جدی می‌شود.
عوارض جانبی موقت
برخی از عوارض جانبی اسکلروتراپی که ممکن است در محل تزریق رخ دهد عبارتند از:
- کبودی
- مناطق قرمز و متورم
- زخم‌های پوستی کوچک
- تیرگی‌های پوست به صورت خط یا لکه
- رگهای خونی متعدد ریز
این عوارض جانبی معمولاً طی چند روز تا چند هفته از بین می‌روند. اما بهبودی کامل برخی از عوارض جانبی ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد.
عوارض جانبی که نیاز به درمان دارند
برخی از عوارض جانبی با اینکه کمتر دیده می‌شوند اما ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
این عوارض شامل:
التهاب: التهاب اغلب به شکل خفیف روی می‌دهد اما ممکن است باعث تورم، گرمی و ناراحتی اطراف محل تزریق شود. پزشک میتواند برای کاهش التهاب، نوعی مسکن ضد درد مانند آسپرین یا ایبوپروفن تجویز کند.
لخته خون: ممکن است در ورید تحت درمان، توده‌ای از خون لخته شده تشکیل شود که نیاز به دراناژ داشته باشد. این لخته خون به ندرت به رگهای عمیق تر در پا منتقل شده و باعث ترومبوز ورید عمقی می‌شود. ترومبوز ورید عمقی خطر ابتلا به آمبولی ریوی (یک عارضه بسیار نادر اسکلروتراپی) را به دنبال دارد. در این حالت لخته خون از سمت پا به ریه‌ها رفته و جریان خون شریان‌های حیاتی را مسدود میکند. در صورت مشاهده مشکل در تنفس، درد در قفسه سینه یا سرگیجه یا سرفه کردن خون، فورا به پزشک مراجعه کنید.
حباب‌های هوا: ممکن است حباب‌های ریز هوا در جریان خون فرد افزایش یابد. این حباب‌ها همیشه علائم ایجاد نمی‌کنند، اما در صورتی که سبب بروز علائم شوند، این علائم شامل؛ اختلالات بینایی، سردرد، غش و حالت تهوع می‌باشد. این علائم پس از مدتی به طور کلی از بین می‌روند، اما اگر پس از انجام عمل، در حرکات اندام یا حس کردن مشکلی وجود داشت، با پزشک خود تماس بگیرید.
واکنش آلرژیک: این احتمال وجود دارد که فرد نسبت به محلول مورد استفاده برای درمان، واکنش آلرژیک نشان دهد، اما اغلب غیر معمول است.
آمادگی برای عمل اسکلروتراپی
قبل از عمل، پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و تاریخچه پزشکی فرد را بررسی میکند.
معاینه جسمی
شامل:
- ارزیابی رگهای درگیر
- بررسی هرگونه بیماری زمینه ای عروق خونی
تاریخچه پزشکی
پزشک برای آگاهی از تاریخچه پزشکی فرد، سوالاتی مطرح میکند. از جمله:
- بیماری‌های اخیر یا شرایط پزشکی موجود، مانند وضعیت قلب یا سابقه لخته شدن خون
- داروها یا مکمل‌هایی که مصرف می کنید ، به خصوص آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم، رقیق کننده خون، مکمل‌های آهن یا مکمل‌های گیاهی
- آلرژی
- درمان قبلی واریس و نتایج درمانی حاصل شده از اسکلروتراپی قبلی
اگر از آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم یا رقیق کننده خون استفاده می‌کنید، پزشک ممکن است از شما بخواهد تا مدتی قبل از عمل، مصرف دارو را متوقف کنید تا احتمال خونریزی را کاهش یابد.
سونوگرافی
بسته به اینکه چه رگ‌هایی درگیر هستند، پزشک میتواند درخواست سونوگرافی از رگهای پاها بکند. سونوگرافی یک روش بدون درد است که از امواج صوتی برای ایجاد تصویر از ساختارهای داخل بدن استفاده میکند.
روز قبل از عمل
قبل از عمل از اصلاح یا استفاده از هر نوع لوسیون برای پاها خودداری کنید. بعد از انجام عمل نیز تا زمانی که محل تزریق بهبود نیافته، از اصلاح پاها و استفاده از لوسیون خودداری کنید. حین مراجعه به مرکز درمانی لباس راحتی و گشاد بپوشید.
آنچه انتظار می‌رود
اسکلروتراپی به طور معمول در مطب پزشک انجام می‌شود و نیازی به بیهوشی نیست. به طور کلی کمتر از یک ساعت زمان لازم است.
در طول عمل
برای این روش، فرد به پشت دراز می‌کشد درحالی که پاهایش اندکی بالاتر قرار گرفته است. پس از تمیز کردن ناحیه با الکل برای درمان، پزشک از یک سوزن ریز استفاده میکند تا محلول را به آرامی در ورید مناسب وارد کند. محلول، معمولاً به صورت مایع بوده و با تحریک دیواره ورید باعث تورم بسته و قطع جریان خون می‌شود. برخی از محلول‌ها نیز حاوی بی‌حسی موضعی به نام لیدوکائین اند.
سرانجام، ورید تبدیل به بافت اسکار شده و ناپدید می‌شود.
گاهی اوقات ممکن است از نوع فوم محلول استفاده شود، به خصوص وقتی که رگ بزرگتری درگیر است. فوم تمایل دارد سطح بیشتری را نسبت به مایع بپوشاند. البته در این حالت برخی از افراد هنگام وارد شدن سوزن به داخل رگ، گرفتگی جزئی را تجربه می‌کنند. اگر در این مرحله درد زیادی داشتید، به پزشک خود بگویید. در صورت نشت محلول از ورید به بافت اطراف، ممکن است درد ایجاد شود.
پس از خارج کردن سوزن، پزشک فشاری را به محل اعمال میکند و محل را ماساژ می‌دهد تا خون از رگ تزریق شده خارج شود و محلول را پراکنده کند.
ممکن است هنگامی که پزشک به سمت رگ بعدی حرکت میکند، یک پد فشرده سازی بر روی محل تزریق قبلی بکشد تا ناحیه را فشرده نگه دارد. تعداد تزریق بستگی به تعداد و اندازه رگهای تحت درمان دارد.
بعد از عمل اسکلروتراپی
فرد میتواند اندکی بعد از عمل بایستد و راه برود. پیاده‌روی و حرکت پا برای جلوگیری از ایجاد لخته های خون بسیار مهم است.
از فرد خواسته می‌شود برای حفظ فشار روی عروق تحت درمان، نزدیک به دو هفته از جوراب های فشرده سازی یا بانداژ استفاده کنند. بیشتر افراد در همان روز به فعالیت‌های عادی خود باز می‌گردند، اما شاید بهتر باشد که پس از انجام عمل، فرد دیگری او را تا خانه برساند.
پزشک احتمالاً توصیه خواهد کرد که تا دو هفته بعد از عمل اسکلروتراپی، از ورزش سنگین خودداری شود. همچنین در این مدت از در معرض آفتاب قرار گرفتن مناطق تحت درمان جلوگیری شود. التهاب ناشی از تزریق با قرار گرفتن در معرض آفتاب میتواند منجر به ایجاد لکه های تیره روی پوست فرد شود، به خصوص اگر رنگ پوست فرد تیره باشد.
نتایج اسکلروتراپی
معمولا افراد انتظار می‌رود که پس از درمان رگهای واریس کوچک یا رگهای عنکبوتی، طی سه تا شش هفته نتایج قطعی حاصل شود. رگهای بزرگتر ممکن است رسیدن به نتیجه سه تا چهار ماه طول بکشد. با این وجود، ممکن است چندین مرتبه درمان برای رسیدن به نتیجه کامل نیاز باشد. رگ‌هایی که به درمان پاسخ می‌دهند هرگز برنمی گردند، اما ممکن است رگهای جدید ظاهر شود.
پزشک احتمالاً یک ماه بعد از عمل، برای پیگیری عمل مجددا فرد را معاینه کند تا میزان موفقیت این روش را بررسی کند و تصمیم بگیرد که آیا جلسات بعدی لازم است یا خیر. به طور کلی، شما باید قبل از انجام یک جلسه اسکلروتراپی دیگر، حدود شش هفته صبر کنید. مطالعات مربوط به اسکلروتراپی به عنوان درمانی برای واریس و رگهای عنکبوتی نشان می‌دهد که میزان موفقیت در از بین بردن کامل رگهای درمان شده، در حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد است.
