شیمیدرمانی و نازایی
زنانی که تحت شیمیدرمانی قرار میگیرند در خطر ناباروری هستند، اما با کمک روشهای جدید هنوز هم میتوانند امیدوار باشند.
با اینکه ۹ سال، سن کمی برای فکر کردن به داشتن خانواده است، اما خانواده Moaza Al Matrooshi برای آیندۀ او برنامهریزی کردند!
آنها ۱۵ سال پیش، قبل از اینکه دخترشان شیمیدرمانی شود تخمدان راست او را از بدنش خارج کرده و منجمد کردند. با این کار او توانست در ۲۴ سالگی یک پسر سالم به دنیا بیاورد!
Al Matrooshi با بتاتالاسمی که یک بیماری ارثی خونی و کشنده است متولدشد و وقتی ۹ ساله بود با شیمی درمانی و پیوند مغز استخوان تحت درمان قرار گرفت.
پدر و مادرش نگران بودند که شیمیدرمانی به تخمدانهای او آسیب بزند و او را نازا کند. بنابراین، در سال ۲۰۰۱ تصمیم گرفتند تا Al Matrooshi در دانشگاه لیدز انگلستان تحت درمان انجماد تخمدان قرار گیرد.
دکتر زین الصافی، یک متخصص باروری در مرکز بهداشت باروری و تولیدمثل دانشگاه UCLA، این روش را اینگونه توصیفکرد:
قبل از شیمیدرمانی، تخمدانها را خارج کرده و منجمد میکنیم. پس از بهبودی و رسیدن به ثبات، با مشورت انکولوژیست بیمار، جراحان تخمدان را به بدن برمیگردانند و بهاینترتیب شخص میتواند باردار شود.
دو سال پیش که Al Matrooshi آماده بارداری بود، پزشکان آلمانی بافت تخمدان را بدن او برگرداندند. ۴ قطعه به تخمدان چپ و یک قطعه به یک سمت رحم او وصل شد.
۳ ماه بعد از کاشت بافت، سطح هورمونهای او به سطح نرمال برگشت. یکی از عوارض جانبی تخریب تخمدان یائسگی زودرس است.اما پزشکان عملکرد تخمدان های او را در حد یک زن ۲۰ ساله توصیف کردند.
برای بالا بردن شانس بارداری، پزشکان با لقاح خارج رحم ۳ رویان تولید کردند و دو عدد از این تخم ها را در رحم او کاشتند.
و اما نتیجه؟
یک نوزاد پسر سالم، در بیمارستان زنان و کودکان پورتلند لندن به دنیا آمد. Al Matrooshi هنوز یک تخم ذخیره برای بارداری مجدد دارد.
هنوز در مرحله آزمایش هستیم!
اولین نوزاد متولدشده از بافت تخمدان منجمد در سال ۲۰۰۴ در بلژیک به دنیا آمد. با اینکه این روش هنوز در مرحله آزمایش است، اما به گزارش تریبون شیکاگو هزاران زن به امید بارداری در آینده، بافت تخمدان خود را ذخیرهکردند.
حداقل ۶۰ نوزاد با این روش متولد شدند، اما Al Matrooshi اولین زنی است که قبل از اینکه خودش به بلوغ برسد از تخمدان منجمد باردار شده است!
روشهای دیگر بارداری برای زنان شامل انجماد تخمک و رویان است.با این حال این روشها برای تمام زنان مناسب نیست،زیرا نیازمند استفاده از هورمون جهت تحریک تخمدان برای تخمکگذاری است.دکتر الصافی میگوید:
پیش از بلوغ، نمیتوانیم تخمدان را برای تخمکگذاری تحریک کنیم. تنها کاری که میتوان انجام داد این است که تا بلوغ بیمار صبرکنیم.
اما کلینیکهای باروری این روش را حتی روی دختران نوجوان و جوان هم انجام نمیدهند. تحریک تخمدان برای به دست آوردن تخمک رسیده حدود ۲ هفته طول میکشد که میتواند درمان سرطان را به تاخیر بیندازد، که برای بیمارانی که فرصت کمی دارند مناسب نیست. اما انجماد تخمدان برای زنان جوانی که انتخاب زیادی ندارند و باید شیمیدرمانی و پرتودرمانی شوند؛ امیدوار کننده است. دکتر الصافی میگوید:
برای دختران نابالغ سرطانی تنها گزینه انتخابی انجماد بافت تخمدان است.
پیشرفتهای دیگر
اگرچه انجماد تخمدان هنوز در مرحله آزمایش است، اما انجماد تخمک از اکتبر ۲۰۱۲ وجود دارد و در حال حاضر در حال افزایش است. یکی دیگر از درمانهای ناباروری در حال بررسی، بلوغ آزمایشگاهی یا IVM است. این روش میتواند جایگزینی برای IVF باشد.
در IVF، تخمدان را برای تخمک گذاری تحریک میکنیم، و تخمک بالغ به دست آمده آماذه لقاح با اسپرم است. اما در IVM تخمک نابالغ را در آزمایشگاه به بلوغ میرسانند.
احتمال حاملگی با IVM پایین تر از IVF بوده است، اما محققان روی استفاده از فاکتورهای رشد برای بالغ کردن تخمک در آزمایشگاه کار میکنند تا کارایی این روش را افزایش دهند.
چون در IVM از تخمک نابالغ استفاده میشود، لازم نیست که بیماران همان هورمون تراپی که طی IVF نیاز است، تحمل کنند.
IVM سریعتر است، مخصوصا برای زنان جوانی که زمان کوتاهی برای شروع درمان سرطان دارند، مناسب تر است.
دکتر الصافی در مورد دختران نابالغ گفت:
وقتی تخمدان خارج میشود؛ میتوانیم به جای انجماد بافت، تخمک را از بافت بگیریم و در آزمایشگاه به بلوغ برسانیم. سپس به جای انجماد تخمدان، تخمک بالغ را منجمد کنیم.
پزشکان روی روشهای دیگری برای کمک به باروری زنان کار میکنند. در سال ۲۰۱۴، یک زن سوئدی بعد از پیوند رحم یک نوزاد سالم به دنیا آورد. جراحی مشابه در سال گذشته در کلینیک کلیولند – اولین پیوند رحم در ایالات متحده – به علت یک عفونت مخمر شکست خورد.
محققان دانشگاه نورث ایسترن مشغول مطالعه روي توانایی سمندر برای بازسازی تخمدان خود هستند؛ تا شاید روزی این روش برای کمک به زنان نازا مورد استفاده قرار گیرد!