اگر سن باروری شما رو به اتمام است ولی آمادگی بچه دار شدن در حال حاضر را ندارید، و یا بدنتان تحمل بارداری را در حال حاضر ندارد، این مقاله راه حل نوینی پیش پایتان می‌گذارد. فریز کردن رویان ( فریز کردن جنین ) !
فریز کردن رویان ( فریز کردن جنین ) یا انجماد جنین روشی است که به افراد این امکان را می‌دهد جنین را برای استفاده‌های بعدی ذخیره کنند. فرد همچنین می‌تواند تخم‌هایی را که بارور نیستند، منجمد کند. بعد از لقاح و بعد از شروع به تقسیم سلول، جنین شکل می‌گیرد.
فریز کردن جنین چیست؟
اولین بارداری موفقیت آمیز به روش فریز کردن رویان سالم در دهه ۱۹۸۰ اتفاق افتاد. از آن زمان بسیاری از افراد رویان را منجمد کرده و بعداً از آن‌ها استفاده می‌کنند.
فریز رویان ( فریز جنین ) و ذخیره‌ی آن برای اهداف مختلفی نظیر صورت می‌گیرد. از جمله، کسانی که قصد دارند در آینده باردار شوند،اهدا جنین به دیگران، تحقیقات پزشکی یا برای اهداف آموزشی.
این فرآیند با استفاده از هورمون‌ها و داروهایی انجام می‌شود که فرآیند تولید تخمک‌هایی که به طور بالقوه بارور هستند، تحریک شود. سپس پزشک تخمک‌ها را از تخمدان‌ها بیرون می‌کشد تا برای لقاح در آزمایشگاه و یا انجماد، مورد استفاده قرار بگیرند.
لقاح آزمایشاهی موفق، احتمالاً حداقل منجر به تولید یک رویان سالم می‌شود. سپس پزشک می‌تواند رویان را به رحم منتقل کند. اگر فرآیند درمان موفقیت‌آمیز باشد، رویان تکامل می‌یابد.
بارورسازی، اغلب منجر به تشکیل بیش از یک جنین می‌شود و پزشک می‌تواند رویان‌های باقی مانده را منجمد کرده و حفظ کند.
رویان چیست و چگونه ایجاد می‌شود؟
فریز کردن رویان ( فریز کردن جنین ) می تواند امکان بچه دار شدن در آینده را به افراد بدهد.
طبق مقاله‌ای که در مجله‌ی Human Reproduction منتشر شده است، جامعه‌ی پزشکی از لحظه‌ای که سلول‌ها بعد از لقاح تقسیم می‌شوند تا هفته هشتم بارداری، اصطلاح رویان را به کار می‌برند.
پیش از انجام پروسه انجماد رویان ، باید رویان‌های مناسبی برای انجماد انتخاب شوند؛ لذا، پزشکان باید تخم‌های مناسب را انتخاب و در آزمایشگاه بارور کنند تا جنین حاصل، مطلوب باشد.
ابتدا برای اطمینان از این که تخمک گذاری طبق پیش‌بینی و بر اساس برنامه اتفاق می‌افتد، فرد تحت هورمون درمانی قرار می‌گیرد. سپس داروهای باروری مصرف می‌شود تا تعداد تخمک‌هایی که فرد تولید می‌کند، افزایش یابند.
در بیمارستان، پزشک تخمک‌ها را، استخراج کرده و از دستگاه سونوگرافی برای افزایش دقت کارش استفاده می‌نماید.
ممکن است فرد بخواهد تخمک‌های خود را منجمد کند. یا ممکن است مایل باشد به کمک تخمک‌های استخراج شده، باردار شود. در این صورت، پزشک لقاح آزمایشگاهی (IVF) یا تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی (ICSI) را توصیه خواهد کرد.
در طی IVF، پزشک تخمک‌ها را در معرض اسپرم قرار می‌دهد و آن‌ها را برای رخ دادن لقاح در محیط آزمایشگاهی قرار می‌دهد. از این به بعد، تخمکی که به طور صحیح بارور شده است، رویان نامیده می‌شود.
یک جنین‌شناس به مدت ۶ روز بر رشد رویان‌ها نظارت خواهد کرد و پس از آن مناسب‌ترین رویان ممکن را برای کاشت در رحم انتخاب می‌نماید.
در طی ICSI، پزشک تخمک‌ها را استخراج کرده و یک اسپرم منفرد را مستقیماً درون تخمک تزریق می‌کند. این اقدام درصورتی انجام می‌گیرد که تلاش‌های قبلی IVF موفقیت‌آمیز نباشد و یا در اسپرم مشکلی به وجود آمده باشد. احتمالاً پزشک از یک رویان استفاده کرده و بقیه را منجمد می‌کند.
فریز کردن رویان ( فریز کردن جنین ) چگونه انجام می‌شود؟
هدف اصلی از فریز جنین ، حفظ آن‌ها برای استفاده‌های بعدی است.
بزرگترین چالش پیش رو در این امر، آب و مایع درون سلول‌هاست. بیم آن می‌رود که درپی یخ زدن آب، با تشکیل بلورهایی، سلول بترکد.
Cryopreservation یا محافظت در سرما
برای جلوگیری از این اتفاق، پزشک از روشی به نام Cryopreservation یا محافظت در سرما استفاده می‌کند که شامل جایگزینی آب موجود در سلول با ماده‌ای به نام Cryoprotectant یا محافظ آسیب‌های سرمایی است. رویان‌ها، پیش از فریز شدن برای افزایش سطح جذب این محافظ‌ها در آن قرار داده می‌شوند.
پس از این که بخش زیادی از آب خارج شد، پزشک رویان را تا حد حفاظت شده‌ای که آسیب نبیند، فریز می‌کند. سپس یکی از دو روش انجماد زیر را در پیش می‌گیرد:
انجماد آهسته: در این روش جنین در لوله‌های بسته‌ای، قرار داده شده و دمای آن تدریجاً پایین می‌آید. این فرآیند از پیر شدن سلول‌های جنین جلوگیری کرده و ریسک آسیب را کاهش می‌دهد. با این وجود، انجماد آهسته زمان بر است و به ابزارآلات گران قیمت احتیاج دارد.
ویتریفیکاسیون (Vitrification) : در این روش، پزشک رویان‌های محافظت شده از سرما را به سرعت منجمد می‌کند تا مولکول‌های آب فرصت لازم برای تشکیل بلورهای یخ را نداشته باشند. این امر به حافظت از رویان‌ها کمک کرده و میزان بقای آن‌ها در هنگام ذوب افزایش می یابد.
پس از اتمام فرآیند فریز کردن رویان ( فریز کردن جنین )، پزشک جنین را در نیتروژن مایع ذخیره می کند.
رویان یخ‌زده را چه مدت می‌توان نگهداری کرد؟
از نظر تئوری، رویانی که به درستی منجمد شده است، می‌تواند تا هر زمانی زنده بماند.
رویان در ظروف بسته در دمای ۱۶۰- باقی می‌ماند. در این دما، تقریباً هیچ فرآیند بیولوژیکی مانند رشد سلولی رخ نمی‌دهد.
نمونه‌هایی از بارداری‌های موفق از تخمک‌هایی که تا حدود ۱۰ سال ذخیره شده بودند وجود دارد. شواهد مربوط به نگهداری طولانی مدت‌تر رویان‌ها ویا تحقیقات مربوط به سال‌ها قبل در مورد انجماد رویان ، در دست نیست. زیرا این روش از سال ۱۹۸۳ انجام می‌شود.
برخی کشورها مدت زمان محدودی را معین می‌کنند که فرد بتواند رویان خود را ذخیره کند. فرآیند فریز کردن رویان ( فریز کزدن جنین ) و ذخیره‌سازی آن گران است و هر درمانگاه شرایط و محدودیت‌های خاص خودش را برای پذیرش و نگهداری رویان‌های منجمد شده دارد.
درصد موفقیت و رشد رویان‌های یخ زده پس از ذوب
رشد رویان منجمد، پس از ذوب از میزان موفقیت نسبتاً بالایی برخوردار است و تحقیقات نشان می دهد زنانی که از جنین‌های ذوب شده استفاده می‌کنند، احتمال قوی، نوزادان سالم به دنیا می‌آورند.
براساس یک مطالعه مقایسه‌ای از منبع معتبر منتشر شده در سال ۲۰۱۶، نوزادان متولد شده پس از روش فریز کردن رویان ( فریز جنین )، افزایش ناهنجاری‌های رشد را نشان ندادند. با این حال، جامعه پزشکی هنوز به مطالعات و تحقیقات بیشتری برای اثبات این موضوع نیاز دارد.
برخی از منابع معتبر تحقیق نشان می‌دهد، انجماد به روش ویتریفیکاسیون در مقایسه با انجماد آهسته، احتمال زنده ماندن رویان را، هم در طی انجماد و هم در زمان ذوب شدن افزایش می‌دهد.
عوارض جانبی فریز کردن رویان
رویان می‌تواند تا زمان فرا رسیدن زمان مطلوب برای بارداری منجمد باقی بماند.
هرگونه عارضه یا عوارض فریز رویان ( فریز جنین )، معمولاً به هنگام استخراج تخمک‌ها بروز می‌کند.
این نوع عوارض جانبی معمولاً خفیف و موقتی بوده و شامل موارد زیر هستند:
- گرفتگی عضلات و ورم
- خون ریزی
- تغییرات در ترشحات واژن
- عفونت
- تحریک شدگی بیش از حد تخمدان‌ها
رویان منجمد بهتر است یا تازه؟
یک منبع پژوهشی معتبر که در ژورنال بین المللی بهداشت بیولوژیکی تولید مثل منتشر شده است، به نتایج بیش از ۱۰۰۰ مورد از انتقال رویان که هم شامل رویان‌های تازه و هم یخ زده است، می‌پردازد.
محققان ارتباطی بین انواع جنین با میزان موفقیت بارداری یا سلامت جنین مشاهده نکردند. نویسندگان خاطرنشان كردند كه افراد میتوانند از رویان منجمد برای بارداری استفاده كنند.
مطالعات دیگر نشان می‌دهد که انتقال رویان‌های یخ زده می‌تواند مؤثرتر باشد.
نتایج تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد که روش فریز کردن رویان ( فریز کردم جنین ) و انتقال رویان منجمد ممکن است منجر به افزایش بیشتر احتمال بارداری و نتایج بهتر برای مادر و نوزاد شود.
چه کسانی از این روش سود می‌برند؟
احتمالا انجماد رویان می‌تواند گزینه‌ی بهتری برای گروه‌های خاصی باشد، مانند:
- افراد مبتلا به برخی اختلالات ژنتیکی که بر تولید مثلشان تأثیر می‌گذارد.
- افرادی که به زودی تحت شیمی درمانی قرار خواهند گرفت.
- افرادی که داروهای موثر بر باروری مصرف می‌کنند.
افرادی که به اواخر سن باروری نزدیک می‌شوند و هنوز آماده‌ی بچه دار شدن نیستند، میتوانند برای بچه دار شدن در آینده از روش انجماد رویان استفاده کنند.
بیشتر بخوانید: تخمدان مصنوعی؛ راه‌حلی برای بازیابی باروری پس از درمان سرطان
چرخه‌های انجماد رویان
در یک چرخه‌ی انجماد، پزشک جنین را خارح می‌کند، منجمد کرده و آن را ذخیره می‌کند.
افراد در صورتی که به سندرم تحریک تخمدان مبتلا هستند، میتوانند از این روش بهره مند شوند. سندرم تحریک تخمدان یک بیماری نادر و به طور بالقوه خطرناک است که می‌تواند هنگام بالارفتن میزان دریافت هورمون‌های تحریک کننده برای افزایش تولید تخمک تشدید شود.
برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری، ممکن است پزشک توصیه کند که جنین را منجمد کرده و در صورت عدم تحریک تخمدان، جنین را به بدن مادر منتقل کنند.
همچنین یک پزشک می‌تواند از یک چرخه‌ی انجماد برای آزمایش جنین از منظر اختلالات ژنتیکی استفاده کند. به این صورت که چند رشته DNA را خارج نموده و آزمایشاتی را بر روی کروموزوم انجام دهد.
جنین‌هایی با مجموعه‌های استاندارد کروموزومی، احتمالاً با موفقیت انتقال می‌یابند. بررسی‌های پیش از تولد و اوایل جنینی می‌تواند اطمینان خاطرحاصل کند که نوزادان آینده شانس کمتری برای ابتلا بیماری‌های ژنتیکی دارند.
چشم انداز
بسیاری از افراد توانسته‌اند از طریق انجماد رویان حاملگی سالم و زایمان موفق داشته باشند. در واقع، فریز رویان ( فریز جنین ) یک روش نسبتاً بی خطر است و اغلب منجر به بارداری و زایمان موفقیت آمیز می‌شود.
خطرات ممکن، شامل احتمال به نسبت بالای بروز ناهنجاری‌های ژنتیکی در کودک است. توجه به این نکته حائز اهمیت است که، به دلیل نوین بودن فریز کردن رویان ( فریز کردن جنین )، برای قضاوت درباره‌ی تأثیرات طولانی مدت آن در سلامتی هنوز زود است.
همچنین، زنانی که در سنین بالا باردار می‌شوند، با خطر عوارض بیشتری مواجه‌اند.
علاوه بر این، درمان باروری می تواند منجر به سندرم هایپراستیمیولاسیون (تحریک بیش از حد) تخمدان شود. در کمتر از ۲ درصد موارد، علائم بسیار شدید هستند، اما بعید به نظر می‌رسد تهدیدی برای زندگی فرد باشند.
با اینک ه این روش درمان می‌تواند پرهزینه باشد، با این حال، طیف گسترده‌ای از گزینه‌ها را برای افرادی که مایل یا نیازمند تأخیر در بارداری هستند، یا ممکن است راه دیگری برای بارداری نداشته باشند، ارائه می‌دهد.
