بوتاکس نام رایج دارویی است که با سم نوع A باکتری گرم+ کلستریدیوم بوتولینوم (Clostridium botulinum) تولید می‌شود. این سم عامل ایجاد مسمومیت غذایی بوتولیسم نیز می‌باشد؛ همچنین به عنوان یک نوروتوکسین برای درمان شرایطی نظیر انحراف چشم، اسپاسم عضلات یا سایر بیماری های عصبی که با انقباض غیرطبیعی عضله ایجاد می‌شوند، استفاده می‌شود.
استفاده از بوتاکس نخستین بار در سال ۱۹۸۹ برای اهداف پزشکی نظیر کنترل اسپاسم عضله استفاده شد.
پس از آن‌که پزشکان برای نخستین بار متوجه شدند بوتاکس باعث کمرنگ شدن خطوط اخم بین ابروها می‌شود، استفاده‌ی آن برای مقاصد زیبایی رایج شد.
امروزه بیشترین استفاده‌ی بوتاکس زیبایی برای صاف کردن موقتی خطوط اخم و لبخند، چین‌وچروک کنار چشم و خطوط افقی روی پیشانی می‌باشد.
بوتاکس چگونه عمل می‌کند؟
بوتاکسی که به عضله تزریق می‌شود، مانع عملکرد سیگنال های عصبی انقباضی می‌شود که به این بافت می‌رسند. در نتیجه با کاهش انقباض عضله، چروک های ناشی از این فعالیت‌ها کاهش می‌یابند.
بوتاکس برای آن‌دسته از خطوط چین و چروکی که ناشی از انقباض نمی‌باشند، کاربردی ندارد و رفع این خطوط با روش های دیگری مانند کاشت فیلرها انجام می‌شود.
مقاله‌ی مرتبط: فیلرهای زیبایی؛ هرآنچه باید بدانید
تزریق بوتاکس درحدود ۱۰دقیقه طول می‌کشد و نیازی به بیهوشی یا بستری شدن پس از آن نیست اما بهتر است تا حداقل ۴ساعت پس از آن، ناحیه مورد نظر دست نخورده باقی‌بماند.
به‌طور معمول اثر آن تا چند روز پس از تزریق ظاهرمی‌شود. برای اتصال به پایانه‌های عصبی مسئول انقباض عضله، به ۲ تا ۴روز زمان نیاز است و بهینه‌ی تاثیر آن تا ۲هفته می‌باشد.
چه کسانی نباید از بوتاکس استفاده کنند؟
۱-افرادی که به بیماری‌هایی عضلانی یا عصبی مبتلا هستند
درصورت ابتلا به بیماری که عضلات یا اعصاب شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مانند اسکلروزیس آمفیوتروفیک (Amyotrophic Sclerosis) یا میاستنیا گراویس (Myastnya gravis)، پزشک خود را مطلع سازید چرا که تزریق بوتاکس می‌تواند وضعیت بیماری شما را وخیم‌تر کند.
۲-افرادی که به بیماری‌های تنفسی مبتلا هستند
در صورتی که ابتلا به بیماری های تنفسی یا داشتن سابقه‌ی این بیماری‌ها، پیش از استفاده از بوتاکس با پزشک متخصص مشورت کنید.
۳-افرادی که به بیماری‌های ادراری مبتلا هستند
تزریق بوتاکس می‌تواند برای افرادی که به بیماری‌های ادراری نظیر بی‌اختیاری ادرار یا مشکلات مثانه مبتلا هستند، خطرناک باشد.
۴-زنان باردار و شیرده
این دارو در دسته‌ی C داروهای مربوط به بارداری جای می‌گیرد. در این دسته داروهایی وجود دارند که:
- اعمال آنها روی حیوانات با اثرات نامطلوبی روی جنین همراه بوده است.
- تحقیقات اثرات آنها را روی جنین انسان به‌طورکامل مشخص نکرده است.
درصورتی که باردار هستید، بهتر از بوتاکس استفاده نکنید چراکه یک ریسک احتمالی برای جنین محسوب می‌شود. همچنین هنوز وجود بوتاکس در شیرمادر مشخص نیست،اما درصورت ورود احتمالی آن به شیر، می‌تواند اثرات سوئی روی سلامت نوزاد داشته باشد.
۵-سالمندان
با افزایش سن ممکن است اثر بوتاکس درمدت طولانی‌تری ظاهر شود. پزشک معمولا با دوزهای پایین شروع می‌کند چرا که مقادیر بالای آن می‌تواند سمی باشد.
۶-مبتلایان به آلرژی
بوتاکس ممکن است دربرخی افراد واکنش‌های شدید آلرژیک ایجاد کند که همراه با برخی علائم زیر است:
- خارش
- ایجاد تاول
- مشکلات تنفس
- سرگیجه
- بیهوشی
مقاله‌ی مرتبط: درمابراسیون؛ هرآنچه باید بدانید
تجدید بوتاکس باید با چه فاصله‌ی زمانی انجام شود؟
در بیشتر افراد، بوتاکس ۳-۴ماه اثر خود را اعمال می‌کند، برخی فاکتورها که این زمان را تعیین می‌کنند عبارت‌اند از:
- سن: با افزایش سن به دلیل کاهش تونسیته ماهیچه، اثرات بوتاکس زودتر از بین می‌رود.
- استفاده از دخانیات
- مدت زمانی که پوست در معرض نورخورشید است
- رژیم غذایی
- نحوه‌ی مراقبت از پوست
- استفاده‌ی مکرر از بوتاکس: این عمل در برخی افراد موجب افزایش مقاومت بافت دربرابر بوتاکس می‌شود در نتیجه مقدار دوز مصرفی در هر بار افزایش می‌یابد.
تاثیر هریک از عوامل بالا در افراد، متفاوت است. پزشکان برای دست‌یابی به نتیجه بهینه، توصیه می‌کنند که تزریق بوتاکس در یک ناحیه، مانند دورلب‌ها، درفاصله‌ی زمانی کمتر از ۳ماه تکرار نشود.
همچنین در برخی موارد، بدن فرد ممکن است علیه بوتاکس تزریق شده، آنتی‌بادی تولید کند که موجب بروز واکنش آلرژیک درفرد می‌شود.
عوارض جانبی بوتاکس
شایع‌ترین عوارض جانبی گزارش شده در بوتاکس عبارت‌اند از:
- خشکی دهان
- احساس درد و ناراحتی در ناحیه‌ی تزریق
- خستگی
- وجود درد در ناحیه‌ی سر و گردن
- مشکلات بینایی نظیر دوبینی، دید تار، افتادگی پلک، تورم پلک‌ها، خشکی چشم
- نفوذ بوتاکس به بافت‌های اطراف
در برخی موارد نیز، تزریق می‌تواند با ایجاد مشکلاتی نظیر گسترش بوتولین در بدن وایجاد مسمومیت شدید و مشکلات شدید تنفسی تهدیدی جدی برای سلامت فرد باشد.
مقاله‌ی مرتبط: لیفت صورت
منابع
- healthline.com
- mayoclinic.orgn.com
- medlineplus.gov
- skinsight.com
- microbewiki.kenyon.edu
