اختلال افسردگی یا بطور دقیق‌تر بیماری افسردگی اساسی، یکی از رایج‌ترین اختلالات روان شناختی محسوب می‌گردد. مشخصه اصلی این بیماری تغییرات خلق، احساسات منفی و غمگینی مزمن، اعتماد به نفس پایین و بی‌میلی به فعالیت‌های روزانه می‌باشد.
نام بیماری افسردگی اساسی نخستین بار توسط انجمن روان‌پزشکی آمریکا در سال ۱۹۸۰ انتخاب شد. اختلال افسردگی اساسی سبب مختل شدن قابل توجه فعالیت فرد در قلمروهای زندگی فردی و اجتماعی و اشتغال می‌شود و کار‌های روزمره از جمله خوردن و خوابیدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
افسردگی عمدتا به علت شناخت‌های غلط افراد بروز می‌کند. با توجه به تغییرات فیزیولوژیک، افراد افسرده موقعیت‌ها را به‌طور منفی ارزیابی می‌کنند. افراد افسرده به‌طور عمده از اشتباهات شناختی متعددی رنج می‌برند. یکی از این موارد، شخصی‌سازی است. در این مشکل بیمار سعی دارد خود را عامل اتفاقات ناگوار، شکست‌ها و موارد از این قبیل بداند.
علل
تا به امروز علت اصلی فیزیولوژیک این بیماری تغییرات در سطح سیناپس‌ها و غلظت حامل‌های عصبی یا نوروترنسمیتر‌ها معرفی شده است. در واقع تغییر در غلظت این مواد از قبیل سروتونین در محل سیناپس‌ها موجب بروز نشانه‌های این بیماری می‌گردد. علاوه بر سروتونین تغییرات حامل‌های‌عصبی از قبیل نوراپینفرین و دوپامین نیز نقش عمده‌ای در افسردگی دارند.
هورمون ها و افسردگی
مطالعات اخیر در حوزه علوم پزشکی نشان از تاثیرگذاری هورمون‌های زنانه در پدیداری بیماری افسردگی دارد. درحقیقت، افسردگی و اختلالات هورمونی ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. درحقیقت زنان، به ویژه در زمان‌هایی مانند قاعدگی، تخمک گذاری، بارداری و یائسگی نسبت به افسردگی آسیب‌پذیرتر هستند. تغییرات هورمونی دراین دوران بر انتقالات عصبی که کنترل روحیات را بر عهده دارند، اثر می گذارند. هورمون استروژن هم با واکنش در برابر استرس، دربروز افسردگی اثر دارد و در مواقع بروز استرس، در بروز افسردگی اثر دارد. درمواقع بروز استرس غده فوق کلیه به میزان زیادی هورمون کورتیزول ترشح می‌کند که در فعالیت سیستم دفاعی تاثیر گذاشته و همچنین سوخت و ساز بدن را افزایش می دهد. بیش از نیمی از افرادی که دچار افسردگی های عمیق بوده اند، دارای میزان زیادی از کورتیزول بوده اند. به همین سبب تاثیر هورمون استروژن بر روی کورتیزول می‌تواند یکی از علل تاثیرات هورمونی در بیماری افسردگی باشد.
داروها و افسردگی
استفاده طولانی مدت از برخی داروها مانند داروهایی که جهت کنترل فشار خون استفاده می‌شوند، قرصهای خواب یا قرصهای پیشگیری از بارداری بدلیل ایجاد تغییرات در سیستم‌های هورمونی و عصبی می‌توانند موجب تشدید علائم افسردگی شوند. بطور مثال مصرف قرصهای ضد‌بارداری تاثیر مستقیم در افسردگی زنان دارد.
با وجود اینکه برای درمان این بیماری روش‌های گوناگونی از جمله درمان دارویی وجود دارد؛ اما برای رفع کامل این بیماری از بین بردن عوامل ایجاد کننده آن به طور کامل الزامی خواهد بود. در غیر این صورت ممکن است درمان دارویی اثرات مورد انتظار را برآورده نکند و یا علائم بیماری پس از مدتی دوباره بازگردد.
بیماری و افسردگی
درگیری فرد با بیماری‌های مزمن برای مدت طولانی شانس ابتلا به بیماری افسردگی را در این افراد افزایش می‌دهد. ابتلا به کم‌کاری تیروئید نیز می‌تواند موجب بروز افسردگی شود.
علائم افسردگی در مردان و زنان
- خستگی و کاهش انرژی
- بیخوابی یا پرخوابی
- نبود شادی و لذت
- گوشه گیری
- دردهای نامشخص علت این درد‌ها ناشی از تاثیرات هورمون کورتیزول می‌باشد.
- بی اشتهایی یا پراشتهایی
- بیقراری
- ناراحتی دراز مدت
- گریه مداوم و پر‌تکرار
- احساس گناه و ایرادگیری از خود
- کم شدن اعتماد به نفس
- ناامیدی
- احساس بی‌ارزشی
- تحریک‌پذیری و پرخاشگری
- اضطراب و نگرانی
- بدبینی
- فکر مرگ
- فکر خودکشی
علائم زیر در میان مردان شیوع بیشتری دارند:
- بیقراری
- عصبانیت ناگهانی
- عدم کنترل بر رفتار
- انجام فعالیت‌های خطرناک
- خشونت
درمان دارویی
۱) TCAها مانند ایمی پرامین، آمی تریپتیلین و نورتریپتیلین. عمل اصلی داروهای این گروه در مغز مهار بازجذب سروتونین و نوراپینفرین است؛ لذا موجب افزایش سطح مغزی سروتونین و نوراپینفرین می‌شوند. این داروها اثر بسیار کمی بر روی انتقال دوپامین دارند. از نکات مثبت این داروها اثربخشی بالا و قیمت ارزان آنهاست؛ ولی خواب آلودگی، افزایش وزن، خشکی دهان و تاری دید و به طور کلی اثرات آنتی کولینرژیک از عوارض بارز این داروهاست که باعث می‌شود برخی از بیماران نتوانند آنها را تحمل کنند.
۲) مهارکنندههای بازجذب سروتونین (SSRI)، این گروه از داروها جذب مجدد سروتونین را در سیناپس‌های عصبی مهار می‌کنند. مهارکنندههای بازجذب سروتونین عوارض جانبی کمی دارند از جمله آنها می‌توان به فلوکستین، سیتالوپرام، سرترالین و فلووکسامین. در حال حاضر به علت اثربخشی خوب، عوارض کم و در دسترس بودن این دسته از داروها خط اول درمان را تشکیل می‌دهند. شایع‌ترین مشکلات این دسته از داروها عوارض جنسی است؛ این عوارض شامل کاهش میل جنسی و تاخیر در رسیدن به اوج لذت جنسی می‌باشد.
۳) مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز (MAOI) مانند ترانیل سیپرومین و فنلزین. این داروها با مهار کردن آنزیم مونوآمین اکسیداز که سبب تخریب انتقال‌دهنده‌های عصبی در محل سیناپس می‌شود، سطح سروتونین، اپی‌نفرین، دوپامین و مونوآمین‌های دیگر را در مغز بالا می‌برند.
کمبود مواد زیر موجب ایجاد و تشدید افسرگی می‌گردند
- اسیدهای چرب امگا ۳
- ویتامین D
- منیزیم
- ویتامین B12
- فولیک اسید
- آهن
- روی
- ید
- سلنیوم
منبع: active beat | health line | NIH
