فیبروئید رحم، با نام تخصصی لیومایوما (leiomyoma) یا مایوما (myoma) رشدغیرسرطانی بافت عضلانی رحم است. سایز توده‌های ایجاد شده بسیار متفاوت است و می‌تواند بسیار کوچک تا بسیار بزرگ باشد.
این بیماری جز شایع‌ترین بیماری‌های زنان محسوب می‌شود و حدود ۷۰% تا ۸۰% زنان در طول عمر خود فیبروئید را تجربه خواهند کرد.
نشانه‌های فیروئید:
شدت نشانه‌های فیروئید نیز بسیار متفاوت است؛ می‌تواند خاموش باقی بماند یا نشانه‌های ضعیف یا در مواردی بسیار شدید داشته‌باشد.
در زنانی که نشانه‌هایی را بروز می‌دهند، موارد زیر شایع است:
- احساس فشار روی رکتوم ( انتهای روده‌ی بزرگ) یا مثانه
- ادرار مکرر
- احساس درد در ناحیه‌ی رکتال و یبوست
- احساس درد درناحیه ی کمر و یا شکم
- برزگ شدن شکم (در مواردی فیبروئیدها تا حدی بزرگ می‌شوند که بیمار تصور می‌کند باردار است).
- تغییرات عادت ماهیانه
- احساس درد شدید در ناحیه‌ی شکم
- خون‌ریزی شدید و مشاهده‌ی توده‌های خونی در زمان عادت ماهیانه
- طولانی شدن زمان ادامه یافتن عادت ماهیانه
- مشاهده‌ی خون در وقفه‌ی بین هرماه
علت ایجاد فیبروئید رحمی چیست؟
دلیل اصلی ایجاد فیبروئید هم‌چنان ناشناخته است. رشد بافت عضلانی رحم ممکن است مرتبط به هورمون‌های زنانه‌ی استروژن و پروژسترون باشد؛ خصوصا استفاده از قرص‌های هورمونی می‌تواند در شکل‌گیری توده‌ها موثر باشد. تحقیقات نشان‌داده‌اند زنانی که در سنین پایین‌تری به بلوغ جنسی می‌رسند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری می‌باشند.
درمان فیبروئید رحمی
مسکن‌‌ها: داروهای نظیر استامینوفن و داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب (NSAIDs) نظیر ایبوپروفن و ناپروکسن در تسهیل دردهای ناشی از فیبروئید موثرند اما نمی‌توانند باعث بهبودی این بیماری شوند.
قرص‌های ضدبارداری: این قرص‌ها می‌توانند سبب تنظیم میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون شوند که معمولا منجر به تسهیل مشکلات ناشی از عادت ماهیانه‌ی سنگین مانند خون‌ریزی شدید و درد شکم شود.
هورمون‌درمانی: داروهای با نام هورمون آزادکننده‌ی گونادوتروپین یا GnRH می‌توانند به‌طور موقتی باعث بهبود علائم فیبروئید شوند چرا که عادت ماهیانه را متوقف می‌کنند و توده‌ها را کوچک‌تر می‌کنند اما عوارض جانبی آن‌ها اغلب مشکلاتی ایجاد می‌کند نظیر کاهش استحکام استخوان، گرگرفتگی یا خشکی واژن. هم‌چنین با قطع مصرف دارو، توده‌ی فیبروئیدی به اندازه‌ی سابق خود باز می‌گردد. کاربرد اصلی آن‌ها، کوچک کردن موقتی توده پیش‌از انجام عمل‌جراحی است.
امبولیزاسیون: برای فیبروئیهای خفیف تا متوسط، امبولیزاسیون رحم می‌تواند مفید باشد؛ در این روش درمانی، لوله‌ای نازک به نام کاتتر درون شریان تغذیه‌کننده‌ی فیبروئید جایگذاری شده و به مرور زمان باعث مرگ سلول‌ها و کوچک‌شدن آن می‌شود. این روش برای زنانی که پس از انجام امبولیزاسیون قصد بارداری مجدد دارند کاربردی ندارد.
عمل جراحی: مایومکتومی راه حلی مناسب برای درمان فیبروئیدهای بزرگ است خصوصا برای زنانی که قصد بارداری مجدد دارند. هیسترکتومی نیز عمل جراحی خارج کردنِ کاملِ رحم است که درصورتی انجام می‌شود که همه‌ی راه‌های درمانی به شکست انجامند.
اولتراساوند: این روش برای از بین بردن فیبروئید بدون آسیب به سایر بافت رحم کاربرد دارد و شامل استفاده از امواج صوتی با شدت بسیار بالا برای کشتن سلولهای فیبروئید است. بسیاری از زنانی که از این روش استفاده کرده‌اند بهبودی سریعی داشته و در ۲۴ ساعت می‌توانند به فعالیت روزانه‌ی خود بازگردند. عوارض جانبی آن هنوز در دست بررسی می‌باشد.
محققان عقیده دارند زنانی که قصد بارداری دارند بهتر است از این روش استفاده نکنند.
چه کسانی بیشتر درمعرض ابتلا به فیبروئید رحمی هستند؟
دلیل اصلی ابتلا به فیبروئید هم‌چنان ناشناخته است اما بیماران معمولا از الگوهای زیر پیروی می‌کنند:
- معمولا در رده‌ی سنی ۳۰ تا ۴۰ سال قرار دارند؛
- در زنانی که عضوی از خانواده‌‌ی آنان به این بیماری مبتلاست، احتمال ظهور آن بیشتر است؛
- در زنان سیاهپوست شیوع بیشتری دارد؛
- چاقی یا داشتن فشارخون بالا ریسک ابتلای به آن را افزایش می‌دهد.
پیشگیری با ورزش‌کردن
ورزش منظم می‌تواند در پیشگیری از فیبروئید موثر باشد؛ تحقیقات نشان می‌دهند زنانی که به طور متوسط ۷ ساعت یا بیشتر درطول هفته ورزش می‌کنند در مقایسه با زنانی که کمتر از ۲ ساعت در هفته فعالیت‌های بدنی نظیر ورزش‌های هوازی انجام می‌دهند، بسیار کمتر به فیبروئید مبتلا می‌شود. علت این امر هنوز چندان واضح نمی‌باشد اما می‌تواند به تاثیر اضافه وزن بر فیبروئید رحمی مربوط باشد.
