مثل این است که صدای خنده‌ی دانشمندان می‌آید، درحالیکه برگشته‌اند و به ما نگاه می‌کنند! این شاید پاسخ دانشمندان به سری مقاله‌های علمی‌ای باشد که این هفته درباره‌ی دستیابی به مراحل نهایی در جراحی طناب نخاعی منتشر شده است. درباره‌ی عملی جراحی حرف می‌زنیم که دکتر Sergio Canavero، جراح مغز و اعصاب ایتالیایی قول داده سال بعد انجام دهد؛ اولین پیوند سر انسان!
اما اگر از دید علمی نگاه کنیم، خنده‌دار نیست. در مواجهه با مسأله‌ی مهمی مثل پیوند سر انسان (که در حقیقت پیوند کل بدن نیز به شمار می‌رود) بیشتر از اینکه خنده‌دار باشد، ترسناک به نظر می‌آید! اما از لحاظ علمی شدنیست و منافع زیادی نیز به همراه دارد. حتی اگر از مسائل اخلاقی به وجود آمده نیز بگذریم، از نگاه پزشکی نیز بحث، چالش برانگیزیست.
اگر دقیق‌تر نگاه کنیم سخت‌ترین مرحله، برقراری پیوند بین طناب نخاعی دو فرد دهنده و گیرنده‌ی پیوند است. این دقیقاً چیزیست که این هفته محققان ادعا کردند در آن به پیشرفت‌هایی دست یافته‌اند. طی مشاوره‌هایی که از متخصصان این امر گرفته شده است سؤال‌هایی اساسی درباره‌ی کیفیت این عمل وجود دارد که باید قبل از هرگونه عملی به آن‌ها پاسخ داده شود! تیم تحقیقاتی به دفاع از طرحشان پرداخته ولی نمی‌توان از این هم گذشت که در انتشار مقاله‌های خود کمی عجله کرده‌اند.
فشاری که روی آن‌ها وجود دارد قابل درک است ولی ادعا‌های خارق‌العاده، مدارک خارق‌العاده هم نیاز دارد. مشکل این است که این مقاله‌های معمولی شاید قضیه را لوث کند. اشتیاقی که خود کاناوارو (او مستقیماً در انتشار مقاله‌های مذکور نقش ندارد) برای انجام عمل پیوند دارد شاید به سراسیمگی او در اجرای آن بیانجامد.
قبول داریم که کارهایی در زمینه‌ی پزشکی تاکنون به انجام رسیده که در ابتدا تحریم شده بودند! مثل پیوند قلب و صورت که از ذهن به مرحله‌ی اجرا درآمد. ولی برای انجام همه‌ی این کارها بحث‌های تخصصی و اجتماعی زیادی صورت گرفته است.
تا این جا که قضیه مطرح شده جراحان مغز و اعصاب و کسانی که در زمینه‌های اخلاقیِ این کار تخصص دارند از ترس این که نظرشان به عنوان تأیید تلقی شود، سکوت کرده‌اند ولی زمان سکوت دیگر به پایان رسیده است. باید یک بحث کلی در این باره انجام شود. حتی اگر پیوند سر نشدنی یا غیرقابل قبول باشد، ترمیم کلی نخاع بسیار مهم خواهد بود. زمان آن رسیده تا همه با قضیه جدی برخورد کنند تا مبادا فرصت از دست برود.
آزمایش‌های انجام‌شده
به تازگی طی عملی جراحی که روی یک سگ انجام شده، پس از گذشت ۳ هفته از ترمیم نخاع، این حیوان قادر به راه رفتن شده است ولی سایر صاحب نظران از نگرانی‌های خود درباره‌ی عملکرد آن در انسان صحبت به میان آورده‌اند. برای چنین کاری جراحان باید هزاران نورون را در نخاع مانند رشته‌های ماکارونی دقیقاً به هم وصل کنند و اگر این کار به دقت انجام نشود، آن‌ها طوری روی هم رشد خواهند کرد که دیگر مثل قبل قادر به هدایت جریان‌ها نخواهند بود. برای حل این مشکل کاناوارو و تیمش ماده‌ای به نام پلی‌اتیلن‌گلیکول (PEG) را پیشنهاد کرده‌اند که می‌تواند در اتصال رشته‌ها به هم کمک کند. اگرچه آزمایش این ماده روی ۸ موش فقط در ۵ مورد نتایج نسبتاً مثبتی نشان داده است. کار به اینجا ختم نمی‌شود؛ گروهی دیگر از محققان ماده‌ای به نام گرافن را پیشنهاد کرده‌اند که خاصیت هدایت الکتریکی نیز دارد و می‌تواند کمک کند. در تماسی که newscientist با بیش از ۱۰ نفر از صاحب‌نظران در این زمینه داشته، آن‌ها نگرانی‌های جدی خود را راجع به تعمیم آزمایش روی یک سگ بدون آزمایش‌های کنترلی دیگر به انسان اظهار کرده‌اند. قبلاً شرح دادیم که کاناورو چگونه می‌خواهد این عمل را در ۲۰۱۷ انجام دهد و ما همچنان پیگیر این پیوند خواهیم بود!
