پارکینسون یک بیماری پیش‌روندۀ دستگاه عصبی است که توانایی حرکتی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری به آرامی پیشرفت می‌کند و گاهاً با احساس لرزش در یک دست آغاز می‌شود. علاوه بر لرزش دست، کندی و سختی حرکت نیز از غلائم بارز این بیماری می‌باشند.در مراحل ابتدایی این بیماری، بیان احساس در صورت کاهش یافته یا به صفر می‌رسد، حرکت و تاب خوردن دست‌ها در کنار بدن در هنگام راه رفتن متوقف می‌شود و بیان کلمات به صورت نرم یا بریده‌بریده درمی‌آید. علائم و نشانه‌های این بیماری با گذر زمان وخیم‌تر و آشکارتر می‌شوند.
با وجود این‌که پارکینسون درمان قطعی ندارد، استفاده از دارو می‌تواند تا حد قابل توجهی به بهبود علائم کمک کند. در برخی موارد نیز، به تشخیص پزشک، بیمار تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد.
علائم و نشانه‌ها
علائم و نشانه‌های پارکینسون، فرد به فرد متفاوت هستند. این علائم در ابتدا بسیار خفیف و نامحسوس بوده و معمولاً از یک سمت بدن شروع شده و با پیشرفت بیماری در سمت دیگر هم دیده می‌شوند.
( با این حال، پس از آن‌که هر دو طرف بدن، درگیر بیماری شدند، علائم در طرفی که زودتر علائم را نشان داد، شدیدتر هستند.)
مهم‌ترین علائم و نشانه‌های پارکینسون عبارت‌اند از:
- لرزش: معمولا از دست یا انگشتان آغاز می‌شود. این لرزش عمدتاً به حالت «تسبیح‌گردانی» (Pill-rolling) می‌باشد. یکی از اصلی‌ترین شاحص‌های پارکینسون، لرزش دست در هنگام استراحت است.
- کندی حرکات (bradykinesia): با گذشت زمان، سرعت انجام حرکات کاهش می‌یابند و انجام حرکات ساده، دشوار و زمان‌بر می‌شود. راه رفتن کُند شده و شخص هنگام بلندشدن از صندلی با مشکل مواجه می‌گردد.
- سفتی عضلات: می‌تواند در هر قسمتی لز بدن دیده‌شود. سفتی عضلات می‌تواند باعث دامنۀ حرکتی را کاهش داده و باعث احساس درد شود.
- اختلالات وضعیتی و تعادلی
- توقف حرکات خودکار: ممکن است توانایی فرد در انجام حرکات ناخودآگاه، مثل پلک زدن، لبخند زدن و حرکت و تاب خوردن دست‌ها در کنار بدن در هنگام راه رفتن کاهش یابد.
- تغییرات گفتار: ممکن است بیان فرد نرم، سریع و گنگ شده و صحبت کردن وی با مکث و تردید و یکنواختی بیش از حد همراه گردد.
- تغییرات در نوشتن: نوشتن سخت می‌شود و فرد تمایل بیشتری به کوچک نوشتن پیدا می‌کند.
مراجعه به پزشک
در صورت مشاهدۀ هر یک از علائم مرتبط با بیماری پارکینسون، بهتر است به پزشک خود مراجعه‌کنید.
علت‌ها
در بیماری پارکینسون نورون‌های مغزی به‌تدریج تخریب می‌شوند یا می‌میرند.بیشتر علائم این بیماری در نتیجۀ تخریب نورون‌های تولیدکنندۀ دوپامین ایجاد می‌شوند؛ کاهش سطح دوپامین باعث فعالیت غیرعادی مغز و ظاهر شدن علائم بیماری پارکینسون می‌شود.
پارکینسون علل نامشخصی دارد، اما فاکتورهای متعددی در ایجاد آن نقش دارند، ازجمله:
- ژن‌ها: محققان به این نکته پی برده‌اند که جهش‌های ژنی می‌توانند منجر به پارکینسون شوند. به‌هرحال برخی تنوع‌های ژنی خاص، باعث افزایش خطر ابتلا به پارکینسون می‌شوند، اما رابطۀ بین هریک از این ژن‌ها و ابتلا به پارکینسون در نوع خود، کم‌رنگ است.
- محرک‌های محیطی: قرارگرفتن در معرض سموم یا فاکتورهای محیطی خاص، باعث افزایش خطر ابتلا به پارکینسون می‌شود، هرچند که این افزایش خطر بسیار اندک است.
هم‌چنین محققان متوجه تغییراتی در ساختار مغز افراد مبتلا له پارکینسون شده‌اند که دلیل این تغییرات چندان واضح نیست. این تغییرات عبارت‌اند از:
- حضور اجسام لوی (Lewy Bodies): توده‌هایی از مواد خاص در سلول‌های مغزی، نشانگر میکروسکوپی بیماری پارکینسون هستند. به عقیدۀ محققان، این توده‌ها که به اجسام لوی معروف هستند، راهنمای مهمی در تشخیص بیماری پارکینسون هستند.
- Alpha-synuclein موجود در اجسام لوی: به عقیدۀ محققان، مهم‌ترین ماده در میان تمام مواد موجود در اجسام لوی، ماده‌ای طبیعی به نام A-synuclein است. این ماده کانون توجه محققان در آزمایشات پیش‌رو برای درمان پارکینسون است.
ریسک‌فاکتورها
- سن: اشخاص معمولاً در دورۀ میانی و پایانی عمر به این بیماری مبتلا می‌شوند و خطر ابتلا با افزایش سن، بیشتر می‌شود. سن تقریبی ابتلا به این بیماری، حدوداً ۶۰سالگی است.
- وراثت: اگر شخصی مبتلا به پارکینسون در میان بستگان خود دارید، احتمال ابتلای شما بیماری پارکینسون بیشتر است..
- جنسیت: پارکینسون در آقایان شایع‌تر از خانم‌هاست.
- سموم: قرار گرفتن مداوم در معرض سومو آفت‌کش و علف‌کش خطر ابتلا به پارکینسون را افزایش می‌دهند.
در بخش دوم این مقاله به بررسی عوارض، روش‌های تشخیصی و راه‌های پیشگیری از ابتلا به این بیماری خواهیم پرداخت.
