سونوگرافی تشخیصی روش تصویربرداری خاصی است که از امواج صوتی با فرکانس بالا برای بررسی ساختارهای درونی بدن استفاده می‌کند. این تصاویر اطلاعات ارزشمندی برای تشخیص و درمان بیماری‌ها در اختیار پزشک قرارمی‌دهند.بیشتر بررسی‌های سونوگرافی با یک دستگاه سونار در خارج از بدن انجام می‌شوند. با این‌حال، برخی از بررسی‌های سونوگرافی نیازمند جاسازی دستگاهی در داخل بدن هستند.
کاربردها
- بررسی رحم و تخمدان‌ها در خانم‌‌های باردار و ارزیابی جنین
- تشخیص بیماری‌های کیسۀ صفرا
- ارزیابی جریان خون عروق
- تعیین محل مناسب استفاده از سرنگ بیوپسی یا اعمال اقدامات درمانی برای تومورها
- ارزیابی توده‌های سینه
- بررسی غدۀ تیروئید
- تشخیص برخی سرطان‌ها
- تشخیص اختلالات تناسلی و پروستاتی
خطرات
سونوگرافی تشخیصی روشی مطمئن است که از امواج صوتی ضعیف اصتفاده می‌کن و هیچ خطر شناخته‌شده‌ای ندارد.
این روش با وجود تمام مزایایی که دارد، با محدودیت‌هایی نیز مواجه است.صدا به خوبی از استخوان و هوا عبور نمی‌کند، بنابراین سونوگرافی تشخیصی در بررسی قسمت‌هایی از بدن که پَر از هوا یا زیر استخوان هستند کابردی ندارد. برای مطالعۀ این نواحی معمولاً از روش‌های دیگر تضویربرداری، مثل CTاسکن، MRI یا اشعۀX استفاده می‌شود.
اقدامات مقدماتی
بیشتر موارد نیازی به آمادگی قبلی ندارند، بجز چند مورد استثناء؛ مثلاً در برخی موارد، مثل سونوگرافی کیسۀ‌صفرا، از ۶ ساعت قبل از بررسی آزمایش‌شونده نباید چیزی بخورد یا بنوشد. در سایر بررسی‌های سونوگرافی، مثل سونوگرافی ناحیۀ لگن، مثانه باید پُر باشد. به همین دلیل پزشکان به آزمایش‌شوندگان پیشنهاد می‌کنند ۲ ساعت قبل از بررسی، ۶لیوان آب نوشیده، و دفع ادرار را به بعد از پایان سونوگرافی موکول کنند.
روند انجام آزمایش
معمولاً از شخص آزمایش‌شونده درخواست می‌شود جواهرات و برخی لباسهای خود را درآورده و با روپوش مخصوص، روی تختِ بررسی دراز بکشد. ژل مخصوصی در موضعی که قرار است مورد بررسی قرار بگیرد، اعمال می‌شود.
سپس با یک دستگاه کوچک و دستی (Transducer/مبدل) موضع موردنظر بررسی می‌شود. ارسال امواج از مبدل و دریافت بازتاب آن‌ها باعث تشکیل تصویر می‌شود.
برخی سونوگرافی‌ها با قراردادن دستگاهی در داخل بدن انجام می‌شوند. مبدل با اتصال به یک پروب (Probe/کاوشگر) و از طریق یکی از حفرات طبیعی بدن، به داخل فرستاده می‌شود. این حالت سونوگرافی شامل موارد زیر است:
- Transesophageal echocardiogram: مبدل وارد مری می‌شود و از قلب تصویربرداری می‌کند.
- Transrectal ultrasound: مبدل برای بررسی پروستات، از راست‌روده وارد می‌شود.
- Transvaginal ultrasound: مبدل برای بررسی رحم و تخمدان‌ها، از واژن وارد می‌شود.
سونوگرافی معمولاً بدون درد است و سونوگرافی عادی حدود ۳۰دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد.
نتایج
پس از پایان تصویربرداری، رادیولوژیست تصاویر را تجزیه و تحلیل می‌کند و گزارشی را به پزشکتان ارسال می‌کند. پزشک نتایج را با بیمار در میان می‌گذارد.
پس از سونوگرافی محدودیت خاصی برای بیمار وجود ندارد و شخص می‌تواند فعالیت‌های عادی خود را انجام دهد.
