تعریف
هاجکین لنفوما که به بیماری هاجکین معروف است، سرطان سیستم لنفی می‌باشد.
در هاجکین لنفوما ، سلول‌های سیستم لنفاوی بطور غیرعادی رشد می‌کنند و ممکن‌است فراتر از آن نیز پخش شود. هاجکین لنفوما یکی از دو سرطان معمول سیستم لنفاوی می‌باشد.
علائم
نشانه‌ها و علائم هاجکین لنفوما شامل:
- ورم بدون‌درد عقده‌های لنفی گردن، زیربغل یا ران
- خستگی مداوم
- تب و سردی
- عرق شبانه
- ازدست‌دادن وزن به‌مقدار ۱۰% یا بیشتر وزن‌بدن
- کم‌شدن اشتها
- خارش
- افزایش حساسیت به اثرات الکل یا درد عقده‌های لنفاوی بعد از مصرف الکل
دلایل
دلیل ایجاد هاجکین لنفوما کاملاً مشخص نیست.
پزشکان دریافته‌اند بیشتر موارد هاجکین لنفوما به دلیل ایجاد جهش در DNA سلول‌های دستگاه‌ایمنی به‌نام سلول‌هایB می‌باشد. جهش موجب می‌شود تا تعداد زیادی از سلول‌هایB غیرعادی و بزرگ‌تر از اندازه به‌وجود آیند و جایگزین سلول‌های طبیعی در سیستم‌ایمنی شوند.
انواع مختلفی از این بیماری وجود دارد که بسته به نوع سلول‌های درگیر است. نوع بیماری تعیین‌کننده‌ی روش‌های درمانی است.
هاجکین لنفوما کلاسیک
این نوع هاجکین لنفوما ، معمول‌ترین نوع این بیماری است. این نوع به چند زیرگونه تقسیم می‌شود. افرادی که دچار این نوع بیماری هستند، سلول‌های بزرگ و غیرمعمولی به‌نام سلول‌های رید-استرنبرگ دارند.
زیر گونه های هاجکین لنفوما کلاسیک شامل موارد زیر است:
- Nodular sclerosis Hodgkin’s lymphoma
- Mixed cellularity Hodgkin’s lymphoma
- Lymphocyte-depleted Hodgkin’s lymphoma
- Lymphocyte-rich classical Hodgkin’s lymphoma
عوامل خطرزا
عواملی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند، عبارتنداز:
سن فرد: این بیماری بیشتر در افراد بین ۱۵تا۳۰ سال و هم‌چنین در افراد بالا‌تر از ۵۵سال تشخیص داده‌شده است.
سابقه خانوادگی
جنسیت: افراد مذکر بیشتر در معرض خطراند.
سابقه عفونت با ویروس اسپرین-بار
سیستم‌ایمنی ضعیف: سابقه بیماری ایدز که سیستم‌ایمنی را تضعیف می‌کند یا پیوند کلیه که نیاز به دارودرمانی دارد تا پاسخ ایمنی را سرکوب‌کند موجب می‌شود دستگاه‌ایمنی ضعیف شود.
آزمایش‌ها و تشخیص
آزمایش‌هایی که برای تشخیص این بیماری به‌کار می‌روند، شامل:
معاینه بدنی: پزشک عقده‌های لنفاوی متورم را در گردن، زیربغل و ران بررسی می‌کند.
آزمایش خون
عکس‌برداری: شامل اشعه‌ایکس، CT اسکن و PET
نمونه‌برداری از عقده‌های لنفاوی
نمونه‌برداری از مغزاستخوان
پس از این‌که پزشک وسعت بیماری را تشخیص داد، مرحله سرطان تعیین می‌شود. این مرحله بندی برای تعیین روش‌های درمان کمک‌کننده است.
این مراحل شامل:
مرحله اول: سرطان محدود به عقده‌های لنفاوی یک منطقه یا یک عضو‌بدن است.
مرحله دوم: در این مرحله، سرطان یک عضو‌بدن و عقده‌های لنفاوی اطراف آن‌را درگیر می‌کند. ولی سرطان تنها محدود به یک ناحیه از بدن است بالا یا پائین دیافراگم .
مرحله سوم: وقتی سرطان به عقده‌های لنفاوی بالا و پائین دیافراگم (هر دو ناحیه) حرکت می‌کند، مرحله سوم مطرح می‌شود.
مرحله چهارم: این مرحله پیشرفته‌ترین مرحله لنفومای هاجکین است. سلول‌های سرطانی در قسمت‌های مختلف اعضا یا بافت‌های بدن وجود دارند. در این مرحله، سرطان نه تنها عقده‌های لنفاوی، بلکه اعضایی مانند کبد، ریه یا استخوان‌ها را نیز درگیر می‌کند.
درمان
گزینه‌های درمانی که برای فرد مناسب باشد وابسته به نوع و مرحله بیماری است. هدف از درمان نابودی هرچه بیشتر سلول‌های سرطانی و بهبود بیماری است.
شیمی درمانی
شیمی درمانی یک درمان دارویی است که با استفاده از موادشیمیایی غده‌های لنفاوی سرطانی را نابود می‌کند. داروی شیمی درمانی در خون گردش می‌کند و می‌تواند تقریباً به همه‌ی نواحی بدن برسد.
داروهای شیمی درمانی می‌توانند به شکل قرص مصرف شده یا وریدی تزریق شود.
عوارض جانبی شیمی درمانی بسته به نوع دارویی که مصرف می‌شود، متفاوت است. عوارض معمول شامل حالت تهوع و ریزش مو می‌باشد. مشکلات جدی طولانی‌مدت نیز می‌تواند ایجادشود، مانند آسیب قلبی، ریوی، مشکلات باروری و سرطان‌های دیگر مانند سرطان خون.
پرتو درمانی
پرتو درمانی از اشعه‌های پرانرژی مانند اشعه ایکس برای نابودی سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند. برای هاجکین لنفومای کلاسیک پرتو درمانی معمولاً پس از شیمی درمانی انجام می‌گیرد. در طول پرتودرمانی فرد بر روی یک میز دراز می‌کشد و یک دستگاه بزرگ اطراف فرد حرکت می‌کند و پرتوهای انرژی را به نقطه‌ی مشخصی از بدن می‌تاباند.
پیوند سلول‌های بنیادی
پیوند سلول‌های بنیادی درمانی است برای جایگزینی مغزاستخوان بیمار با سلول‌های بنیادی سالم که به فرد کمک می‌کند تا سلول‌های مغزاستخوانی جدیدی رشد دهد.
