مهم‌ترین عاملی که سرطان را یک بیماری وخیم می‌سازد، توانایی انتشار آن در بدن می‌باشد. سلول‌های سرطانی می‌توانند به صورت محلی، با حرکت به بافت‌های طبیعی نزدیک، انتشار یابند. همچنین سرطان می‌تواند به صورت منطقه‌ای به عقده‌های لنفاوی، بافت‌ها و اعضای نزدیک منتشر شود. و نیز سرطان می‌تواند به بخش‌های دورتر بدن نیز گسترش یابد که وقتی همچین اتفاقی می‌افتد سرطان متاستاتیک نامیده می‌شود. برای بسیاری از سرطان‌ها، همچین شرایطی مرحله‌ی ۴ (IV) سرطان اطلاق می‌شود. فرآیند انتشار سرطان به بخش‌های دیگر بدن «متاستاز» نامیده می‌شود.
وقتی با بررسی‌های میکروسکوپی و آزمایش‌های دیگر مشخص می‌شود که سلول‌های سرطانی ظاهری متفاوت با سلول‌های منطقه‌ی درگیر و مشابه سلول‌های سرطان اولیه دارند، پزشکان متوجه می‌شوند که این سلول‌های سرطانی از منطقه‌ای دیگر انتشار یافتهاند. سرطان متاستاتیک نامی مشابه سرطان اولیه دارد؛ برای مثال، سرطان سینه‌ای که به ریه گسترش یابد سرطان سینه‌ی متاستاتیک نامیده می‌شود، نه سرطان ریه؛ و به عنوان سرطان پستان مرحله ۴ درمان می‌شود نه به عنوان سرطان ریه.
گاهی اوقات افرادی با سرطان متاستاتیک تشخیص داده می‌شوند که پزشکان نمی‌توانند محل اولیه‌ی سرطان را شناسایی کنند. این نوع سرطان «با منشا اولیه ناشناخته » (Unknown primary origin) یا CUP نامیده می‌شوند.
وقتی سرطانی اولیه، در فردی با سابقه‌ی سرطان اتفاق می افتد به عنوان دومین سرطان اولیه شناخته می‌شوند. دومین سرطان اولیه (second primary cancer) به ندرت اتفاق می‌افتند. بیشتر اوقات وقتی فردی با سابقه‌ی سرطان، مجددا به سرطان دچار می‌شود درواقع بازگشت سرطان دارد.
مقاله‌ی مرتبط: سرطان متاستاتیک ریه
سرطان چگونه انتشار می‌یابد؟
سلول‌های سرطانی در سراسر بدن با مجموعه‌ای از مراحل گسترش می‌یابند:
- رشد و یا هجوم به بافت‌های نرمال نزدیک
- حرکت از طریق دیوارهای عقده‌های لنفاوی نزدیک و یا عروق خونی
- پیمایش از طریق سیستم لنفاوی یا جریان خون به بخش‌های دیگر بدن
- توقف در عروق خونی کوچک در محلی دور، درگیر ساختن عروق خونی و حرکت به بافت‌های احاطه کننده
- رشد در درون این بافت‌ها و تشکیل توموری کوچک
- منجر شدن به رشد عروق خونی جدید که با تامین خون، تومور را قادر می‌سازد به رشدش ادامه دهد.
بیشتر اوقات سلول‌های انتشار یافته در برخی از این مراحل می‌میرند؛ اما تا زمانی که شرایط مناسب باشد برخی این سلول‌ها قادر خواهند بود تومورهای جدیدی را در بخش های دیگر بدن تشکیل دهند.
همچنین سلول‌های سرطان متاستاتیک می‌توانند به صورت غیرفعال، برای سالیان طولانی در محلی دور باقی بمانند؛ قبل از آنکه دوباره شروع به رشد کنند.
سرطان به کدام بخش ها انتشار می‌یابد ؟
سرطان می‌تواند به هربخشی و بیشتر بخش‌ها گسترش یابد. با این‌حال احتمال دارد انواع مختلف سرطان بیشتر به بخش‌های مشخصی نسبت به سایر بخش‌ها گسترش یابد.
بیشترین مناطق معمول که سرطان به آن انتشار می‌یابد استخوان، کبد و ریه است. لیست زیر مناطق معمول متاستاز را (بدون در نظر گرفتن عقده‌های لنفاوی) نشان می‌دهد:
| نوع سرطان | نواحی اصلی متاستاز |
| مثانه | استخوان،کبد، ریه |
| پستان | استخوان، مغز، کبد، ریه |
| کولون | کید، ریه، صفاق |
| کلیه | غدد فوق‌کلیه، استخوان، کبد، ریه |
| ریه | غدد فوق‌کلیه، استخوان، مغز، کبد، ریه‌ی مقابل |
| ملانوما | استخوان، مغز، کبد، ریه، پوست، ماهیچه |
| تخمدان | کبد، ریه، صفاق |
| پانکراس | کبد، ریه، پانکراس |
| پروستات | غدد فوق‌کلیه، استخوان، کبد، ریه |
| رکتال | کبد، ریه، صفاق |
| معده | کبد، ریه، صفاق |
| تیروئید | استخوان، کبد،ریه |
| رحم | استخوان، کبد، ریه، صفاق، واژن |
نشانه‌های سرطان متاستاتیک
سرطان‌های متاستاتیک همیشه با نشانه‌های بالینی همراه نیستند. نوع و تکرار نشانه‌ها، هنگام وقوع، به اندازه و محل تومور متاستاتیک بستگی دارد. برخی از علایم مشابه به شرح زیر است:
- درد و شکستگی وقتی سرطان به استخوان گسترش می‌یابد.
- سردرد، تشنج، سرگیجه وقتی سرطان به مغز گسترش می‌یابد.
- تنگی نفس وقتی سرطان به ریه گسترش می‌یابد.
- زردی یا تورم در شکم وقتی سرطان به کبد گسترش می‌یابد.
درمان سرطان متاستاتیک
وقتی یک سرطان منتشر می‌شود؛ کنترلش می‌تواند سخت باشد. اگرچه برخی از سرطان‌های متاستاتیک با درمان‌های فعلی قابل درمانند، اما اغلب این سرطان‌ها درمان نمی‌پذیرند.
با این حال، درمان‌هایی برای همه‌ی بیماران با سرطان متاستاتیک وجود دارد.
هدف این درمان‌ها، توقف و یا کاهش رشد سرطان و یا از بین بردن علایمی است که توسط سرطان ایجاد شده‌است.
در برخی موارد، درمان سرطان متاستاتیک به افزایش عمر کمک می‌کند.
درمان سرطان متاستاتیک به نوع سرطان اولیه، محل‌های انتشار یافته، درمان‌های گذشته، و سلامت عمومی بستگی دارد.
وقتی نمی‌شود سرطان متاستاتیک را کنترل کرد:
اگر به شما گفته بشود دیگر سرطان قابل کنترل نیست؛ ممکن است شما و عزیزتان در باره‌ی مراقبت‌های پایان زندگی صحبت کنید. حتی اگر شما ادامه‌ی دریافت درمان را انتخاب کنید می‌توانید درمان تسکینی نیز داشته باشید تا نشانه‌های بیماری و عوارض جانبی درمان را کنترل کنید.
باسلام و احترام
یکی از عزیران بنده حدود ۵ ماه است که به بیماری سرطان از نوع متاستاتیک مبتلا هستند (کبد و استخوان )_اما درد شدیدمفصل پای چپ دارند و در تعجبم که این قسمت درگیر استخوان نبوده و همچنین طبق ازمایشات و معاینات انجام گرفته درد مفصل آب مفصل ، آرترور و عفونت تشخیص داده نشد ، از محضر عالی خواهشمندم توضیح بفرمایید که منشاء درد مفصل کجاست و علت آن چیست ؟