بالا بودن ptt در آزمایش خون و یا عوارض بالا بودن pt از جمله مواردی هستند که فکر افراد را مشغول کرده و آن‌ها را وادار به جستجو می‌کنند. برای جواب دادن به نگرانی‌ها در این مورد باید ابتدا کمی درباره‌ی تست زمان پروترومبین (pt) و تست زمان ترومبوپلاستین نسبی (ptt) صحبت کنیم. در این مقاله سعی کرده‌ایم راجع به هر دوی این تست‌های انعقادی خون و خطرات بالا بودن pt و ptt بحث داشته باشیم.
آشنایی کامل با جزئیات آزمایش خون
بالا بودن ptt در آزمایش خون
ptt یا زمان ترومبوپلاستین نسبی یک آزمایش خونی است که به پزشکان کمک می‌کند تا توانایی لخته شدن خون بیمار را بسنجند.
خونریزی محرک وقوع یک سری واکنش‌ها به نام آبشار انعقادی در خون است. انعقاد به پروسه‌ی بند آمدن خون توسط بدن می‌گویند. سلول‌هایی به نام پلاکت با ایجاد لخته جلوی خونریزی را می‌گیرند. فاکتورهای انعقادی مختلفی در بدن برای انعقاد خون با هم همکاری می‌کنند. پایین بودن فاکتورهای انعقادی جلوی تشکیل لخته را می‌گیرد و بالا بودن ptt در آزمایش خون یعنی شما در معرض خونریزی شدید، خون دماغ شدن پایدار و کبودی بدن هستید.
برای آزمایش توانایی بدن در تشکیل لخته، یک نمونه خونی از شما گرفته شده و موادی شیمیایی به آن افزوده می‌شود تا خون لخته گردد. این که چند ثانیه طول می‌کشد تا این خون لخته شود همان جواب آزمایش ptt خواهد بود.
بالا بودن ptt در آزمایش خون نشانه چیست
جواب آزمایش ptt به ثانیه بیان می‌شود و نرمال آن بین ۲۵ تا ۳۵ ثانیه است. یعنی ۲۵ تا ۳۵ ثانیه طول می‌کشد تا نمونه خون بدون مشکل پس از افزون مواد شیمیایی لخته شود.
به یاد داشته باشید که بالا بودن ptt در آزمایش خون به تنهایی بیماری شما را نشان نمی‌دهد. این تست تنها زمان لخته شدن خون را بیان می‌کند. بیماری‌ها و عوارض مختلفی هستند که نتایج ptt را غیر نرمال می‌کنند.
بالا بودن ptt در آزمایش خون شاید به علل زیر ربط داشته باشد:
- مسائل مربوط به تولید مثل؛ حاملگی اخیر یا کنونی، سقط اخیر
- هموفیلی A یا B
- کمبود فاکتورهای انعقادی خون
- بیماری فون ویلبراند (یک بیماری پلاکتی است که باعث طولانی شدن پروسه لخته خون می‌گردد)
- انعقاد منتشر داخل عروقی (یک بیماری که در آن پروتئین‌های مسئول لخته شدن خون به صورت غیر عادی فعال هستند)
- فیبرینوژن پایین در خون
- بعضی از داروها، مثل داروهای رقیق‌کننده خون هپارین و وارفارین
- مشکلات تغذیه‌ای، مثل کمبود ویتامین K و سوءتغذیه
- آنتی‌بادی‌ها از جمله آنتی‌بادی‌های کاردیولیپین
- آنتی‌کوآگولان‌های لوپوس
- لوکمی
- بیماری کبدی
طولانی بودن این لیست به آن معناست که تست ptt به تنهایی برای تشخیص بیماری شما کافی نیست. بالا بودن ptt در آزمایش خون پزشک شما را وادار به بررسی بیشتری خواهد کرد.
آزمایش پی تی (pt) چیست
زمان پروترومبین یا همان آزمایش پی تی یک آزمایش روی نمونه‌ی خونی برای سنجش سرعت لخته‌شدن خون است. انجام تست زمان پروترومبین نیازمند اخذ نمونه خونی از فرد است.
پروترومبین چیست؟ پروترومبین یکی از پروتئین‌های تولیدشده در کبد و یکی از عوامل متعدد موجود در خون است که به لخته شدن مناسب خون کمک می‌کند.
اگر در انجام تست زمان پروترومبین از یک داروی رقیق‌کنندۀ خون، مانند وارفارین (کومادین) استفاده شود، نتیجۀ آزمایش را به شکل یک نسبت بیان می‌شود که نسبت بین المللی (INR) نام دارد.
کاربرد آزمایش پی تی چیست
هدف پزشک از تجویز تست زمان پروترومبین ممکن است یکی از موارد زیر باشد:
- بررسی اثر داروی رقیق‌کنندۀ خون مصرفی بیمار
- تشخیص مشکلات کبدی
- ارزیابی توانایی خون در تشکیل لخته، قبل از عمل جراحی
تست زمان پروترومبین یکی از آزمون‌های پُرکاربرد در بیماران در انتظار پیوند کبد است. این غربالگری – که تحت عنوان “مدل بیماری کبد در مرحله پایانی” (MELD) شناخته می‌شوند – یک سیستم امتیازی برای ارزیابی شدت بیماری مزمن کبدی است.
هم‌زمان با تست زمان پروترومبین (پی تی خون)، ممکن است آزمایشات زیر نیز از شما گرفته شوند:
- تست‌هایی برای ارزیابی سلامت کبد، در شرایطی که پزشک، شک به وجود مشکلات کبدی داشته باشد.
- تست‌های بیشتر برای سنجش توان لخته‌سازی خون، در شرایطی که پزشک نسبت به وجود اختلال خونریزی شک داشته باشد.
خطرات انجام آزمایش پی تی چیست
تست زمان پروترومبین مشابه سایر آزمایش‌های خون است. ممکن است شخص مورد آزمایش با درد یا کبودی جزئی در محل خونگیری مواجه شود.
روند انجام آزمایش
نمونه‌گیری تست زمان پروترومبین مانند سایر تست‌های خون، تنها چند دقیقه به طول می‌انجامد. سپس، نمونۀ خون برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده شده، و جواب آن تا چند ساعت – یا چند روز، درصورتی که آزمایشگاه خارج از سایت درمانی باشد – آماده می‌شود.
کیت تست خانگی برای افرادی که برای مدت زمان طولانی از رقیق‌کننده‌های خون استفاده می‌کنند، در دسترس است.
نتایج آزمایش پی تی
تست زمان پروترومبین می‌تواند دو نوع ارزیابی را به همراه داشته باشد:
بررسی نتایج در عرض چند ثانیه: متوسط زمان تشکیل لختۀ خون ۱۰ تا ۱۴ ثانیه است. صرف زمان بیشتر از میانگین، به معنی کُندتر لخته شدن و صرف زمان کمتر از بازۀ نرمال نیز به معنی سریع‌تر لخته شدن خون است.
بررسی نتایج به‌صورت کسر INR: از این نسبت – که برای مقایسۀ نتایج حاصل از آزمایشگاه‌های مختلف مناسب‌تر است – بیشتر در شرایطی استفاده می‌شود که بیمار از داروهای رقیق‌کنندۀ خون استفاده کند.
در افراد سالم، INR برابر یا کمتر از ۱.۱ طبیعی در نظر گرفته می‌شود. INR بین ۲.۰ و ۳.۰، به طور کلی محدودۀ درمانی موثر افرادی است که از وارفارین برای درمان اختلالاتی از قبیل فیبریلاسیون دهلیزی یا لختۀ خون در پا یا ریه استفاده می‌کنند. در شرایط خاص، مانند وجود دریچۀ مکانیکی قلب، ممکن است افزایش مختصر در INR بیمار مشاهده شود.
INR بالاتر از محدودۀ توصیه‌شده، به معنی آهسته‌تر بودن روند لخته شدن خون، و INR پایین‌تر به معنی لخته‌شدن خون با سرعتی بیش از سرعت مطلوب است.
تفسیر نتایج آزمایش pt
علت بالا بودن پی تی خون
خطرات بالا بودن pt و علت بالا بودن پی تی خون می‌تواند نتیجۀ یکی از موارد زیر باشد:
- مصرف داروهای رقیق‌کنندۀ خون
- مشکلات کبدی
- ناکافی بودن سطح پروتئین‌های که عامل لخته شدن خون هستند
- کمبود ویتامین K
- وجود سایر موادی که مانع عمل فاکتورهای انعقادی در خون هستند
عوارض بالا بودن pt بالا رفتن احتمال خونریزی در هر جایی از بدن است.
علت پایین بودن پی تی خون
خطرات پایین بودن pt می‌تواند نتیجۀ یکی از موارد زیر باشد:
- مصرف مکمل‌های حاوی ویتامین K
- مصرف زیاد مواد غذایی حاوی ویتامین K، مانند جگر، کلم بروکلی، نخود، چای سبز، کلم پیچ، شلغم و محصولات دارای سویا
- مصرف داروهای حاوی استروژن، مانند قرص‌های ضدبارداری و درمان جایگزینی هورمون (HRT)
عوارض پایین بودن pt بالا رفتن احتمال لخته شدن خون در هر جایی از بدن است.
