ایمنی‌درمانی سرطان چیست؟

ایمنی‌درمانی (immunotherapy) روشی است که از بخش‌های خاصی از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با بیماری‌هایی از جمله سرطان استفاده می‌شود.

این درمان به دو روش قابل انجام است:

• سیستم ایمنی فرد برای داشتن فعالیت‌هایی سخت‌تر و هوشمندانه‌تر در هجوم به سلول‌های سرطانی تحریک شده باشد.
• استفاده از ترکیباتی نظیر پروتئین‌های سیستم ایمنیِ ساختِ انسان که در حالت طبیعی توسط سیستم ایمنی ساخته می‌شوند.

برخی از انواع ایمونوتراپی، درمان ‌زیست‌شناختی یا درمان زیستی نامیده می‌شود.

در دهه‌های اخیر ایمونوتراپی به بخش مهمی از درمانِ برخی سرطان‌ها تبدیل شده‌است. دانشمندان برای انواع جدیدتری از درمانِ ایمنی در حال مطالعه هستند که در‌آینده بر چگونگی درمان سرطان‌ها تاثیر خواهند داشت.

روش‌های درمانی ایمونوتراپی مکانیسم عمل مختلفی دارند. برخی به حالت کلی سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کنند و برخی دیگر به طورخاص به سلول‌های ایمنی یاد می‌دهد تا به سلول‌های سرطانی حمله کنند.

تاثیر ایمنی‌درمانی برای همه‌ی سرطان‌ها یکی نیست و بر برخی از سرطان‌ها تأثیر بهتری دارد. برای برخی از سرطان‌ها ایمنی‌درمانی به تنهایی به کار می‌روند اما برای دیگر سرطان‌ها به نظر می‌رسد بهتر است کنار درمان‌های دیگر به کار رود.

نقش سیستم ایمنی در بدن 

سیستم ایمنی مجموعه‌ای از ارگان‌ها، سلول‌های مخصوص و موادی هستند که به حفاظت از بدن در برابر عفونت‌ها و دیگر بیماری‌ها کمک می‌کنند.

سلول‌های ایمنی و ترکیباتی که آن‌ها می‌سازند در سراسر بدن حضور دارند تا از آن، در برابر میکروب‌هایی که موجب عفونت می‌گردند محفاظت کنند. سیستم ایمنی، همچنین در محفاظت بدن در برابر برخی از سرطان‌ها نقش دارد.

سیستم ایمنی موادی را که به صورت طبیعی در بدن یافت می‌شوند می‌شناسد و اگر مواد جدیدی که سیستم ایمنی قبلا آن‌ها را شناسایی نکرده وارد بدن بشود؛ موجب برانگیختن هشدار و حمله‌ی سلول‌ایمنی به آن‌ها می‌شود.

میکروب‌ها پروتئین‌هایی دارند که در حالت طبیعی در بدن یافت نمی‌شوند. در صورت ورود میکروب به بدن، سیستم ایمنی این پروتئین‌ها را به عنوان عامل خارجی شناسایی کرده و به مبارزه با آن‌ها می‌پردازد. واکنش‌های ایمنی می‌توانند هرچیزی را، از قبیل میکروب‌ها و سلول‌های سرطانی تخریب کند.

سیستم ایمنی در زمانی طولانی سلول‌های سرطانی را نشانه‌گذاری می‌کند؛ چرا که سرطان با سلول‌های تغییر یافته و رشد خارج از کنترل آن‌ها شروع می‌شود. برای همین، سیستم ایمنی سلول‌های سرطانی را همیشه به عنوان عامل خارجی شناسایی نمی‌کند.

روشن است که سیستم ایمنی در مبارزه‌ی تنهایی با سرطان‌ها دچار محدودیت‌هایی می‌باشد. زیرا بسیاری از افراد که سیستم ایمنی سالمی دارند هم دچار رشد سرطان‌ها می‌شوند. گاهی اوقات سیستم ایمنی سلول‌های سرطانی را به عنوان عامل خارجی شناسایی نمی‌کند؛ چرا که سلول‌ها به اندازه‌ی کافی تغییر نیافته‌اند.

گاهی اوقات نیز سیستم ایمنی سلول‌های سرطانی را شناسایی می‌کند اما پاسخ سیستم ایمنی برای تخریب سلول‌های سرطانی‌شده به اندازه‌ی کافی قوی نیست. سلول‌های سرطانی می‌توانند موادی را که موجب بررسی سیستم ایمنی می‌شود از خود دور کنند.

برای غلبه بر این مشکل، دانشمندان راهی یافته‌اند که به سیستم ایمنی در شناسایی سلول‌های سرطانی و تقویت واکنش‌های ایمنی کمک می‌کند.

انواع ایمونوتراپی سرطان

مهم‌ترین انواع ایمنی‌درمانی که برای سرطان شامل موارد زیر است:

• آنتی‌بادی‌های مونوکلونال: این‌ مواد ورژن انسان‌ساخته‌ی پروتئین‌های سیستم‌ایمنی است. آنتی‌بادی‌ها می‌توانند در درمان سرطان بسیار مفید باشند. زیرا می‌توانند به گونه‌ای طراحی شوند که بخش‌های خاصی از سلول‌های سرطانی را هدف قرار دهند.
• مهار‌کننده‌های کنترل‌کننده‌های ایمنی: این داروها اساساً ترمز سیستم ایمنی را غیر فعال می‌کنند! این عمل به سلول‌های ایمنی کمک میکند تا سلول‌های سرطانی را شناسایی کرده وبه آن‌ها حمله کنند.
• واکسن‌های سرطان: واکسن‌ها موادی هستند که با ارائه به بدن یک پاسخ ایمنی علیه بیماری‌های مشخصی را آغاز می‌کنند. معمولا فرض بر این است که واکسن‌ها برای پیشگیری از عفونت‌ها در افراد سالم استفاده می‌شوند اما برخی از واکسن‌ها در پیشگیری و درمان سرطان‌ها نیز نقش دارند.
• دیگر ایمونوتراپی‌های غیراختصاصی: این درمان‌ها سیستم ایمنی را به صورت کلی تقویت کرده و در عین حال به سیستم ایمنی کمک‌ می‌کنند تا به سلول‌های سرطانی حمله کنند.