انتشار این مقاله


چرا خورشیدگرفتگی امسال اینقدر برای دانشمندان مهم است؟

برای اولین بار در قرن، آمریکا میزبان خورشیدگرفتگی کامل از سواحل آرام تا اطلس است و آن‌هایی که تجربه‌اش را داشته‌اند، بسیار منحصر به فرد توصیفش می‌کنند.

آسمان تاریک و هوا سرد خواهد شد. ستاره‌ها در نیمه‌ی روز خواهند درخشید. برای اولین بار در قرن، آمریکا میزبان خورشیدگرفتگی کامل از سواحل آرام تا اطلس است و آن‌هایی که تجربه‌اش را داشته‌اند، بسیار منحصر به فرد توصیفش می‌کنند. این واقعه می‌تواند شکوهمند، روحانی و مسیردهنده به تاریخ باشد.

در این میان دانشمندان فقط تماشاگر نخواهند بود. آن‌ها منتظرند تا پاسخ پرسش‌های خود را بیابند. بسیاری از سؤالات دانشمندان به این “دونات” در آسمان بستگی دارد. این دونات فضایی، همان تاج داخلی خورشید است که بسیاری از پدیده‌های جالب خورشیدی مثل بادهای خورشیدی، ساختارهای حلقه‌مانند مغناطیسی و آب‌وهوای فضایی به آن مربوط می‌شوند و می‌توانند بر خطوط انتقال نیروی زمین تأثیر بگذارند.


همه‌ی سؤالات دانشمندان را ببینید!


با استفاده از دیسکی به نام occulter (سایه‌انداز) می‌توان درخشندگی خورشید را مسدود کرد؛ تلسکوپ‌های ناسا با همین روش دائماً تاج خارجی خورشید را پایش می‌کنند. با این حال ثابت نگه داشتن تلسکوپ‌ کار راحتی نیست. اگر سایه‌انداز دقیقاً به اندازه‌ی خورشید در نمای تلسکوپ باشد هر رانشی به فوتون‌های نور اجازه‌ی ورود خواهد داد. این ذرات نور توانایی از بین بردن اطلاعات و آسیب زدن به تلسکوپ را دارند.

تلسکوپ‌های فضایی با یک سایه‌انداز یا occulter (مرکز) که دیسک نورانی خورشید را می‌پوشاند، می‌توانند تاج خورشید را مشاهد نمایند. همانطور که در این تصویر مربوط به رصدخانه‌ی خورشیدی SOHO (2012( از بیرون زدن توده‌ی تاج خورشید (بالا و راست) دیده می‌شود. اما این نوع از سایه‌اندازها منطقه‌ای را در خورشید مسدود می‌کنند که فقط هنگام خورشیدگرفتگی کامل قابل دیدن است. (LASCO C2/SOHO, NASA, ESA)

مشکل انکسار هم وجود دارد؛ یعنی هنگامی که نور با عبور از محیط‌ها خم و پخش می‌شود. در صورتی که سایه‌انداز زیاد کوچک باشد تابش نور می‌تواند به دوربین برسد. هر روز هم نمی‌توان با انگشت جلوی نور را گرفت و به صورت دستی دیسک خورشید را مسدود کرد.

بنابراین سایه‌اندازهای تلسکوپ‌ها بیش از اندازه بزرگ‌ اند و دیسکی با شعاع دو برابر دیسک خورشید را بلوک می‌کنند. این کار تلسکوپ را از آسیب حفظ می‌کند ولی قسمت اعظم تاج داخلی خورشید را از دسترس خارج می‌سازد.

ماه این مشکلات را حل خواهد کرد؛ چون بسیار دور و خارج از اتمسفر است. اگر شانس هم خوب باشد، بر حسب تصادف، اندازه‌ی آن دقیقاً برای مسدود کردن دیسک خورشیدی کافی خواهد بود؛ نه کمتر و نه بیشتر. “خورشیدگرفتگی” توسط ماه بسیار بهتر از چیزی است که انسان می‌تواند ایجاد کند.

در کل دلیل خاص بودن این اتفاق را در دنیای علم نجوم فهمیدیم ولی چه‌چیزی درباره‌ی این خورشیدگرفتگی بسیار عالی است؟

تقریباً هر ۱۸ دقیقه یکبار جایی در زمین خورشیدگرفتگی کامل رخ می‌دهد؛ بنابراین این اتفاقات واقعاً نادر نیستند اما بسیاری از آن‌ها را اصلاً نمی‌توان مشاهده کرد. اغلب جایی که خورشید در آن به طور کامل با ماه پوشیده شده، روی اقیانوس‌هاست و ابرها هم، چنین صحنه‌های کوتاه و مهمی را می‌پوشانند.

در عوض خورشیدگرفتگی ۳۰ مرداد در کل ۹۳ دقیقه، فقط روی خشکی طول خواهد کشید. با وجود این که برای هر محل ۲ دقیقه زمان می‌ماند ولی این بار زیر پای دانشمندان سفت است؛ یعنی تمام پهنه‌ی آمریکا.

پروژه‌ی شهروند خورشیدگرفتگی تلسکوپیک قاره‌ای-آمریکا (Citizen CATE) به رهبری Matt Penn در رصدخانه‌ی ملی خورشیدی این کشور بهره‌برداری کامل از این واقعه را خواهد داشت. رصدکنندگان داوطلب نیز با ۶۸ تلسکوپ شخصی و دوربین دیجیتال در این کار شرکت خواهند کرد. به محض این که ۲ دقیقه فرصت یک سایت تمام شد، سایت بعدی کار خود را آغاز خواهد کرد و این کار برای ۹۳ دقیقه ادامه خواهد داشت.

اگر می‌خواهید از یافته‌های این ۹۳ دقیقه مطلع شوید؛ در روزهای آینده باز هم به ما سری بزنید:


مقاله‌ی مرتبط: دانشمندان از خورشیدگرفتگی بزرگ آمریکا چه‌چیزهایی یاد خواهند گرفت؟


علی تقی‌زاده


نمایش دیدگاه ها (0)
دیدگاهتان را بنویسید