شوانوما تومور غلاف عصبی بوده که به عنوان یکی از تومورهای بافت عصبی شناخته می‌شود؛ شایع‌ترین تومور خوش‌خیم اعصاب محیطی در بزرگ‌سالان می‌باشد که می‌تواند در هر بخشی از بدن در هر سنی ایجاد شود. شوانوما معمولاً از یک دسته‌ی عصبی در عصب اصلی نشأت گرفته و مابقی دسته‌های عصبی را جابه‌جا می‌کند. با بزرگ‌تر شدن شوانوما تعداد دسته‌های عصبی درگیر بیشتر شده و برداشت تومور دشوارتر می‌گردد. در حالت کلی، این نوع تومور آهسته رشد می‌کند. در صورت رشد شوانوما در بازو یا پا، فرد احتمالاً متوجه عقده‌ی بدون دردی در این نواحی می‌شود. این نوع تومورها به‌ندرت سرطانی هستند؛ اما ممکن است موجب آسیب عصبی و فقدان کنترل عضلانی شوند. در صورت احساس هرگونه بی‌حسی یا عقده‌ی غیرعادی، باید به پزشک مراجعه کرد.
تومورهای خوش‌خیم در اعصاب، عضلات و استخوان‌ها ممکن است رشد کنند. این تصویر یک تومور شوانومای عصب تیبیال پا را نشان می‌دهد.
تشخیص
برای تشخیص شوانوما، پزشک در ارتباط با علائم و نشانه‌های مربوطه و سابقه‌ی پزشکی بیمار سوال کرده و دو نوع معاینه‌ی فیزیکی کلی و نورولوژیکی انجام می‌دهد. در صورتی که شواهد مبتنی بر وجود شوانوما یا دیگر تومورهای عصبی باشند، پزشک انجام یکی یا تعدادی از تست‌های تشخیصی زیر را توصیه می‌کند:
- تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI): این نوع اسکن از یک آهنربا و امواج رادیویی برای تهیه‌ی تصویر جزئی سه‌بعدی از اعصاب و بافت‌های اطراف استفاده می‌کند.
- برش‌نگاری کامپیوتری (CT): طی این روش دستگاه CT اسکنِر، با چرخش دور بدن تصاویر مختلفی ثبت می‌کند. سپس کامپیوتر با استفاده از این تصاویر، تصویر جزئی و دقیقی از توده تهیه کرده که امکان ارزیابی کامل تومور را برای پزشک فراهم می‌کند.
- الکترومیوگرام (EMG): برای انجام این تست، پزشک سوزن‌های کوچکی به داخل عضلات فرد فرو کرده و با استفاده از دستگاه الکترومیوگرافی، با حرکت دادن عضلات فعالیت الکتریکی آن‌ها ثبت می‌شود.
- ارزیابی هدایت عصبی: این تست معمولاً هم‌زمان با EMG انجام می‌گیرد. در این تست، سرعت هدایت سیگنال‌های الکتریکی توسط اعصاب به عضلات اندازه‌گیری می‌شود.
- بیوپسی (نمونه‌برداری) از تومور: در صورتی که با استفاده از تست‌های تصویربرداری، تومور عصبی تشخیص داده شود؛ پزشک برداشت نمونه از تومور و ارزیابی آن را پیشنهاد می‌کند. بر اساس اندازه و موقعیت تومور، بی‌هوشی کلی یا بی‌حسی موضعی برای نمونه‌برداری موردنیاز خواهد بود.
- بیوپسی عصبی: در شرایط ابتلا به نوروپاتی محیطی پیش‌رونده یا وجود اعصاب بزرگ‌شده‌ای که مشابه تومور عصبی به نظر می‌رسند، پزشک از اعصاب نمونه‌برداری می‌کند.
درمان
درمان شوانوما به موقعیت توده، دردناک بودن یا نبودن و سرعت رشد آن بستگی دارد. بر این اساس، گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر می‌باشند:
- پایش بیمار: پزشک ارزیابی شرایط بیمار با گذر زمان را پیشنهاد می‌کند. پایش بیمار شامل چِک‌آپ‌های منظم و انجام CT اسکن یا MRI هر چند ماه یک‌بار برای بررسی رشد تومور می‌باشد.
جراحی برداشت شوانوما با حفظ الیاف عصبی سالم
- جراحی: در صورت رشد سریع یا دردناک بودن تومور، یک جراح با تجربه‌ی اعصاب محیطی می‌تواند تومور را بردارد. جراحی شوانوما تحت بی‌هوشی عمومی انجام می‌شود. بر اساس موقعیت تومور، برخی بیماران همان روز جراحی به خانه بازمی‌گردند؛ اما سایر بیماران ممکن است به مدت یک یا دو روز در بیمارستان بستری شوند. حتی پس از برداشت موفقیت‌آمیز تومور طی جراحی نیز امکان رشد مجدد آن وجود دارد.
- رادیوتراپی: رادیوتراپی برای کمک به کنترل رشد تومور و بهبود علائم عارضه استفاده شده و ممکن است همراه با جراحی صورت گیرد.
- رادیوجراحی استریوتاکتیک: در صورتی که تومور در نزدیکی اعصاب یا عروق خونی حیاتی قرار داشته باشد، از تکنیکی تحت عنوان رادیوتراپی استریوتاکتیک بدن برای محدود کردن آسیب وارده به بافت‌های سالم استفاده می‌شود. با این تکنیک، پزشکان پرتوها را بدون ایجاد برش دقیقاً بر روی تومور می‌تابانند.
