سلاح جدیدی برای شناسایی قاتلی آرام! تقریبا ۳۶ میلیون نفر از مردم جهان از زوال عقلی رنج می‌برند که ۶۰ درصد آنها به خاطر بیماری آلزایمر است. بیماری مرموزی که طبق پژوهش آینده‌نگران در هر ۲۰ سال آماری دو برابر سال جاری ایجاد خواهد کرد؛ به گونه‌ای که در سال ۲۰۳۰ تعداد به ۶۵.۷ میلیون نفر و در سال ۲۰۵۰ تعداد به ۱۱۵.۴ میلیون نفر خواهد رسید و جالب است بدانید تعداد کل تلفات جنگ جهانی دوم ۶۰ میلیون نفر بود؛ پس بیماری الزایمر بیماری بسیار مهمی است که باید مورد بررسی‌های دقیقی قرار گیرد.
به علت وجود سد خونی مغزی و از طرفی تشخیص دیرهنگام، برای این بیماری هنوز درمان قطعی و موثری پیدا نشده است؛ از این رو تشخیص زود هنگام این بیماری و ترفند‌های مقابله با پشرفت آن می‌تواند بهترین گزینه‌ی روی میز باشد. چرا که این بیماری حدود ۲۰ سال قبل از بروز علائم بالینی خود آغاز گشته و تغییرات نامحسوسی را در ساختار مغزی انجام می‌دهد و به علت میزان آسیب دیگر درمانی پاسخگو نمی‌شود.
بیومارکرها یا نشانگرهای زیستی، که در سال‌های اخیر خیلی مورد توجه قرار گرفته‌اند؛ مولکول‌های خاصی هستند که با ردیابی آنها در محیط‌های زیستی مثل خون و فراورده‌های خونی، مایع مغزی نخاعی و بافت‌های بدن می‌توان از فرایند‌هایی که در حال انجام هستند اگاه شویم. بهترین بیومارکر، آن مولکولی‌ست که برای بیماری منحصر به فرد باشد، راحت قابل دسترسی باشد و بدون روش‌های تهاجمی صورت بگیرد.
مقاله مرتبط: تستی ساده که می‌تواند آلزایمر را ۱۸ سال پیش از تشخیص، پیش‌بینی کند!
در تشخیص بیماری آلزایمر روش‌های مختلفی موجود می‌باشد که هر کدام به دلایلی روش ایده‌آل محسوب نمی‌شود مثل روش اندازه‌گیری پروتئین تائوی فسفوریله در مایع مغزی‌نخاعی و روش اندازه‌گیری اجسام آمیلوئیدی بتا (به خصوص جسم آمیلوئیدی بتا ۴۲) که به دلیل روش تهاجمی و دیرهنگام بودن، شیوه‌ی مناسبی نیست.
امروزه miRNAها به عنوان نشانگرهای زیستی نوینی مطرح شده‌اند که به علت دسترسی آسان‌تر و تشخیص بهتر و دقیق‌تر می‌توانند روش ایده آلی باشند. miRNA ها مواد ژنتیکی کوچک به طول ۲۲ نوکلئوتید و غیر کدینگ هستند که در تنظیم بیان ژن پس از رونویسی mRNA و ترجمه‌ی آنها به پروتئین، فعالیت می‌کنند. به علت عملکرد تنظیمی این مولکول‌ها و دخالت آنها در بروز بیماری‌های مختلف مثل آلزایمر و یافته‌شدن آنها در محیط خارج از سلولی و خون، همچنین توانایی بقا در محیط خارج از سلولی و وجود تولید پی‌در‌پی آنها در سلول‌های مربوط؛ می‌توانند به عنوان بیومارکرهایی بسیار ایده‌آل مطرح شوند.
مقاله مرتبط: مکانیسم جدید بیماری آلزایمر کشف شد
در بیماری آلزایمر فرضیه‌ی مطرح شده این است که کاهش بیان برخی از miRNAها می‌توانند باعث افزایش بیان ژن‌های وابسته به آلزایمر مثل amyloid precursor protein ،presenilin-1 و presenilin2 شده و حالت پاتولوژیک بیماری را ایجاد کند. و مطالعات بسیاری هم این مهم را تصدیق می‌کند که در بیماران آلزایمری سطح بیان miRNA ها دچار تغییرات قابل‌توجهی می‌شود. بنابراین miRNA های خون محیطی گزینه‌ی مناسبی هستند؛ چراکه راحت‌الوصول، مقرون‌به‌صرفه، غیرتهاجمی و دقیق‌تر می‌باشند. مطالعات اولیه از اوایل سال ۲۰۰۷ آغاز شده و در ۳ سال اخیر به بیشترین میزان خود رسیده است؛گزارشات اخیر به وجود ارتبط آلزایمر و miRNA پی برده ولی هنوز به صورت دقیق miRNAهای مشخصی با حساسیت و اختصاصیت بالایی را مشخص نکرده است و این زمینه هنوز نیاز بسیاری به پژوهش‌های دقیق تری دارد.
در مطالعه‌ای، تعداد مشخصی بیمار آلزایمری و تعداد مشخصی به عنوان گروه شاهد بر اساس NINCDS-ADRDA* انتخاب شدند. با انجام آزمایشاتی به تفاوت سطح miRNAها در گروه بیمار و گروه شاهد پی برده شد که در این میان بیست miRNA در گروه بیمار سطحی بالاتر و سی‌و‌دو miRNA سطحی پایین‌تر از افراد گروه شاهد داشتند که مهم‌ترین این موارد را در زیر می‌توانید به صورت جدول ببینید:
در بین این miRNA ها، miR-107 و miR-146a دو موردی هستندکه می‌توان به عنوان بیومارکرهای شاخصی انتخاب شوند ولی همچنان نیاز به مطالعه‌ی بیشتر در این زمینه مبرهن است.
لازم به ذکر است که اشکالاتی نیز در جایگاه miR ها به عنوان بیومارکرهای بیماری آلزایمر بیان می‌شود که خارج از بحث این مقاله می باشد.
